به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، قدمت آموزش عالی در جهان به قرنها پیش از میلاد مسیح و تاسیس آکادمی افلاطون بازمیگردد. موسسهای که به جوانان فلسفه، ریاضیات و ژیمناستیک آموزش میداد.
آموزش عالی و دانشگاهها در این مدت فراز و نشیبهای زیادی داشته است؛ از مواجهه با جنگهای جهانی و قحطی گرفته تا بیماریهایی مانند طاعون و تغییر حکومتها و ساختارهای مذهبی. به همین دلیل وظایف آنها به تدریج تغییر کرده است و با گذر زمان، هر چی بیشتر در جهت منافع جامعه و یافتن راهکار برای بحرانهای اجتماعی حرکت کردهاند تا در سایه حل مشکلات اجتماعی، بتوانند خود را حفظ کنند.
کرونا هم از جمله بحرانهای جهانی است که بر سر راه دانشگاهها قرار گرفت و به نظر میرسد این بار هم دانشگاهها باید با تغییرات رویکردها و تدوین برنامههایی متناسب با این بحران، موقعیت خود را در جامعه بشری حفظ کنند.
به تعبیر پرفسور سانجیت ستی (Sanjit Sethi) رئیس دانشگاه هنر و طراحی مینیاپولیس آمریکا؛ قطعات برج ایفل در پاریس از زمان ساخت آن در سال ۱۸۸۹ میلادی تاکنون، هر کدام حداقل یکبار تعویض شدهاند. دانشگاهها هم دارای قطعاتی هستند که با دوامترین این قطعات، فرضیات و سنتهایی است که آموزش عالی را به بحران کشانده است.
شیوع بیماری کرونا، مشکلات زیادی برای جهان ایجاد کرده است؛ اما فرصتی هم فراهم کرده است تا کشورها بتوانند سازماندهی بهتری برای آموزش عالی انجام دهند. به همین دلیل، برای بازسازی آموزش عالی در ابتدا لازم است پیشفرضهای آن را زیر سوال ببریم. پیشفرضهایی مانند این که تنها یک نوع دانشجو، آن هم دانشجوی سنتی وجود دارد یا یادگیری باید از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۸ صبح تا ۴ بعداز ظهر و تنها در پاییز و زمستان اتفاق بیفتد.
پیشفرضهای دیگری هم وجود دارد مانند این که آموزش دانشجویان تنها باید در محیط دانشگاه اتفاق بیفتد یا ارزیابی و سنجش دانشجویان تنها باید از نظر آکادمیک انجام شود.
قابل اجتناب نبودن هزینههای آموزش عالی، عدم استقلال دانشگاه و ضرورت ارزیابی آن توسط نهادهای بالاتر ، دیگر پیشفرضهای نادرستی هستند که پای آموزش عالی را بسته اند.
پرفسور ستی، شیوع کرونا را عامل ایجاد بحرانهای مختلفی مانند بحران مالی، آبوهوایی و بهداشتی در جهان میداند و معتقد است؛ دانشگاهها باید به صورت خلاقانه با این شرایط سازگار شوند. در راستای سازگاری با این بحران، باید ابتدا پیشفرضهای گفته شده به اصولی برای طراحی مجدد آموزش عالی تبدیل شود.
طراحی دانشگاه برای دانشجوی امروزی
دانشجویان موسسات آموزش عالی، بین ۱۸ تا ۲۱ ساله هستند و از نظر اقتصادی به خانوادههای خود که معمولا از طبقه متوسط هستند، وابستهاند. این دانشجویان چهار سال، به صورت تمام وقت در دانشگاه حضور دارند. به نظر میرسد دانشگاه برای این افراد، یادگیری و زندگی در کنار هم است.
هماکنون و با تعطیل شدن دانشگاهها، لازم است برنامههای دانشگاهها، خدمات دانشجویی و امکانات و فناوریها دوباره طراحی شوند تا نیازهای متنوعتر دانشجویان برآورده شود.
یادگیری باید در هر زمان و هر مکانی در دسترس باشد
امکان دسترسی به یادگیری باید در همه ساعتها و با وسایل الکترونیکی، فراهم باشد. آخر هفتهها و تابستان به اندازه بقیه روزهای هفته و سال مهم هستند و میتوانند به عنوان فرصتهایی برای یادگیری استفاده شوند. برای مثال، برخی از دانشگاههای امریکا، در تابستان ۲۰۲۰ ترم مجازی برگزار کردند چرا که برخی از دانشجویان به دنبال سرعت بخشیدن به یادگیری خود با هزینههای کمتری بودند.
ارائه تصویری جدید و خلاقانه از دانشگاه برای جامعه
این تصور نادرست است که ساعت کار دانشگاه ۱۵ ساعت در هفته بیشتر نیست چرا که دانشجویان ۱۵۳ ساعت دیگر را در خوابگاه، کتابخانه، کافه و دیگر مکانهای اجتماع دانشجویی میگذرانند. فعالیتهایی که در آموزش آنلاین وجود ندارند.
برای مثال دانشگاه نیوهمپشاپر جنوبی در آمریکا، همه آموزشهای آنلاین برای دانشجویانش را در اختیار عموم قرار داد تا همه بتوانند به محتوای این آموزشها دسترسی داشته باشند.
احسان طوفانی نژاد دانشآموخته دکتری تکنولوژی آموزشی در گفتوگو با ایسکانیوز درباره چرایی طرح آموزش الکترونیکی تصریح کرد؛ آموزش الکترونیکی مطرح شد نه فقط برای اینکه امکان حضور افراد در یک مکان مشخص یا یک زمان مشخص برای یادگیری وجود نداشت، بلکه رویکردهای یادگیری نیز تغییرات مهمی پیدا کرد.
در این راستا، سایتهایی مانند coursera یا edx دورههای کوتاه مدت ۶ هفتهای برای مهارتافزایی برگزار میکنند. تدوین این دورهها با همکاری چند دانشگاه بوده و شرکت در آنها برای عموم آزاد است.
موفقیت دانشجویان را به صورت جامع، پشتیبانی و اندازهگیری کنید
نظرسنجی دانشجویان در زمینه فعالیتهای هدفمند آموزشی برای سنجش کیفیت دانشگاه، به تنهایی کافی نیست و باید همه تجربیات دانشجویان مورد سنجش قرار گیرد.
جشنوارههای هنری مانند جشنواره عکس یا مسابقات آشپزی، مدلی است که برنامههای دانشگاهی، خدمات دانشجویی، فناوری، امکانات، فرهنگ و رشد شخصی را درنظرمیگیرد.
شهره قویروح کارشناس ارشد روانشناسی در گفتوگو با ایسکانیوز از نبود برنامههای متناسب با سلیقه و نبوغ شخصی دانشجویان در دانشگاههای ایران انتقاد کرد و تاکید کرد که نبوغ در دانشگاههای ایران از بین میرود چون تفاوتهای فردی لحاظ نمیشود در حالی که در برخی کشورها، دانشگاهها با تاسیس باشگاه گلف یا برگزاری سمینارهای نقاشی و کلاس آشپزی، به دانشجو این امکان را میدهند که سلایق و وجههای مختلف شخصیتاش را در کنار درس اصلی رشد دهد.
ایجاد آموزش عالی مقرون به صرفه
هزینه تحصیلات دانشگاهی برای دانشگاههای دولتی و خصوصی در مقایسه با ۳۰ سال پیش افزایش بسیار زیادی داشته است. آمارها نشان میدهد این افزایش در جهان ۲ و نیم برابر شده است. آموزش آنلاین با حذف خدمات دانشجویی غیرضروری و استفاده بهتر از امکانات، هزینهای متناسب با کیفیت را از دانشجو دریافت میکند.
برای مثال کالج هنر و طراحی میناپولیس، اولین دانشکده هنر و طراحی است که دوره کارشناسی ارشد هنرهای زیبا ارائه میدهد. این دوره کاملا آنلاین بوده و به راحتی در دسترس است و به علاقمندان این امکان را میدهد که بدون حضور در دانشگاه، بخشی از جامعه دانشگاهی باشند.
ارزیابی عملکرد دانشگاه باید بازنگری شوند
اهمیت ارزیابی و پاسخگویی دانشگاهها بر هیچ کس پوشیده نیست؛ اما گاهی این ارزیابیها مانع نوآوریهایی میشوند که در دانشگاه بسیار ضروری است. به همین دلیل بهتر است شیوههای ارزیابی متحول شوند.
برای مثال وقتی مدارس هنر و طراحی دانشگاه کارنگی تصمیم گرفت دیگر زیرمجموعه انجمن ملی دانشکدههای هنر و طراحی نباشد، میخواست با این پیشفرض مقابله کند که «تعریف دانشگاه برتر باید از سوی یک مرجع اعتباربخشی تعیین شود» و در عوض به سمت نوآوری برود.
این ۶ مورد، پیشفرضهای نادرست و رایج ما در آموزش عالی هستند که برای مقابله با آنها به راهحلهای خلاقانه نیاز است. برای رسیدن به راهکار باید زمینههای فرهنگی این تغییر را به درستی درک کنیم، با همه دانشگاهیان و ذینفعان از دانشگاه همدل شویم، از شکستها بیاموزیم و همچنین برای برقراری ارتباط در این دنیای نامشخص به روشهای تدریس جذاب برسیم.
استفاده از بحرانها به عنوان یک فرصت به این معناست که پس از پایان آن بحران نباید به روشهای شکستخورده قبلی بازگشت. نباید آموزش به شیوه ۱۰۰ سال پیش اتفاق بیفتد و تنها تخته سیاه قدیمی با صفحه گوشی جایگزین شود.
دانشگاهها در صورتی میتوانند رسالت خود را به درستی انجام دهند که بدانند چه محتوای درسی برای چه کسانی و چگونه تولید کنند و چه کسی پاسخگوی کیفیت این فعالیتهاست.
انتهای پیام/
نظر شما