نقش نهاد رهبری در دانشگاه؛ یک رای میان انبوهی از آرا

نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه را می‌توان مولود انقلاب فرهنگی در ابتدای دهه ۶۰ دانست؛ اما بعد از گذشت ۴ دهه باید این سوال را پرسید که این نهاد تاکنون چقدر در به سرانجام رساندن اهداف خود موفق بوده است.

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز؛ ۲۳ سال پیش و در اردیبهشت سال ۱۳۷۷، دانشگاه تهران میزبان جلسه پرسش و پاسخ دانشجویان با رهبر انقلاب بود. در این جلسه یکی از دانشجویان از رهبری پرسید: «نقش نهاد نمایندگی ولیّ‌فقیه در دانشگاه‌ها را چگونه ارزیابی می‌فرمایید؟ آیا این نهاد، نقش پدرانه و فراجناحی و فراتشکلی خود را در حال حاضر به‌خوبی ایفا می‌کند؟»

رهبر انقلاب هم در پاسخ به سوال این دانشجو گفت: «این نهاد، نهادِ خیلی خوبی است و دانشگاه به این نهاد نیاز داشت. البته قبل از زمان من هم این نهاد بود؛ من آمدم در واقع این نهاد را مقداری ویراستاری کردم؛ افرادی جوان‌تر و فعّال‌تر آمدند. از بعضی از دانشگاه‌ها که به من خبر می‌رسد، الحمدللَّه خیلی خوب است؛ اما از جاهایی هم دانشجویان پیش من می‌آیند و شکایت می‌کنند. تا به حال بارها برادران پیش من آمده‌اند و شکایت کرده‌اند؛ اما آن شکایت، البته از سوءعمل آن برادر نهادی نیست؛ از مثلاً کم‌کاریهاست. کار لازم را انجام نمی‌دهند؛ به وقت انجام نمی‌دهند و ... به‌هرحال، اگر مشکلی وجود دارد، باید اصلاح شود»

نحوه تشکیل نهاد رهبری در دانشگاه

سال ۵۹ و در بهبوهه حوادثی مثل جنگ‌تحمیلی و آشوب‌های منافقین در کشور، دانشگاه مهمترین محل فعالیت گروه‌های ضد انقلاب و منافقین بود. در همین سال، انقلاب فرهنگی با هدف اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها شکل گرفت که با بسته شدن دانشگاه‌ها همراه شد. در نهایت انقلاب فرهنگی در ۲۷ آذر ۱۳۶۱ رسماً پایان یافت و پس از ۳۰ ماه تعطیلی، دانشگاه‌ها بازگشایی شدند. 

پس از بازگشایی دانشگاه‌ها برای جلوگیری از ترویج اندیشه‌هایی که به دنبال جدا کردن دو قشر روحانی و دانشگاهی از هم بودند، امام خمینی(ره) موضوع وحدت حوزه و دانشگاه را مطرح کردند و ۲۷ آذر هم به عنوان روز وحدت حوزه و دانشگاه نام‌گذاری شد. پس از این هم نمایندگان امام در دانشگاه‌های مهم کشور، فعالیت خود را آغاز کردند.

در واقع سابقه حضور روحانیون در دانشگاه به عنوان نمایندگان رهبری به دوره  امام خمینی(ره) برمی‌گردد اما سازماندهی کردن فعالیت روحانیون در دانشگاه و تشکیل سازمانی به نام نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه بعد از ارتحال امام و به دستور رهبر معظم انقلاب صورت گرفت. نخستین اساسنامه نهاد رهبری هم در سال ۱۳۶۹ به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و بعدها با توجه به نیازهای جدید، اساسنامه دیگری در سال ۱۳۷۲ به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید که اینک مبنای کار نهاد نمایندگی است.

تبیین ارزشهای اسلامی و تعمیق آگاهی اسلامی دانشجویان؛ گسترش فضای معنوی در دانشگاه؛ رشد بینش سیاسی در محیط دانشگاه؛ حمایت وهدایت فکری تشکل‌ها؛ حاکمیت بخشیدن به ارزشهای اسلامی و انقلابی در سطوح اجرایی و علمی؛ مقابله با ترویج عقائد انحرافی و تقویت روح خودباوری و همچنین تقویت پیوند حوزه و دانشگاه از اهدافی است که طبق اساسنامه برای نهاد رهبری در نظر گرفته شده است.

اما بعد از گذشت ۴ دهه از حضور روحانیون در دانشگاه و گذشت ۳ دهه از تشکیل یک نهاد رسمی برای سازماندهی فعالیت روحانیون در دانشگاه، این نهاد چقدر توانسته در اجرای اهداف مشخص شده موفق باشد. در پاسخ رهبر انقلاب به سوال آن دانشجو، به کم‌کاری‌ها، انجام ندادن کار لازم و به وقت انجام ندادن برخی کارها اشاره شده بود. مواردی که هنوز هم می‌توان در ارزیابی عملکرد نهاد رهبری به آنها اشاره کرد.

فعالیت در فضای مجازی

توجه به فضای مجازی یکی از آن کارهایی است که به وقت انجام نشده است. از نهاد رهبری که به صورت مستقیم با دانشجویان سروکار دارند؛ انتظار می‌رفت که خیلی پیش از این وارد این فضا بشوند و از این فضا به بهترین نحو استفاده کنند. “ecnahad.ir” در حالی به عنوان حساب رسمی مرکز آموزش نهاد نمایندگی رهبری در اینستاگرام فعالیت دارد که تنها هزار و ۱۲۲ نفر دنبال کننده دارد. و کانال تلگرامی این حساب(@precn) فقط ۵۴۷ عضو دارد. این تعداد دنبال کننده و عضو خود به خوبی نشان می‌دهد که نهاد رهبری چقدر دیر به حوزه فضای مجازی ورود کرده است.

صفحات رسمی نهاد دانشگاه‌های مختلف هم دست کمی از صفحه رسمی مرکز آموزش نهاد ندارد. به عنوان مثال صفحه نهاد دانشگاه تهران در اینستاگرام ۵۰۳ دنبال کننده؛ دانشگاه شهید بهشتی ۲۸۰ دنبال کننده؛ دانشگاه صنعتی شریف ۶۲۵ دنبال کننده، دانشگاه بوعلی‌سینا همدان هزار و ۹۲ دنبال کننده؛ دانشگاه خوارزمی ۵۰۴ دنبال کننده و دانشگاه تبریز ۲ هزار و ۹۲۸ دنبال کننده دارد.

این اعداد با تعداد دانشجویان و فارغ‌التحصیلان این دانشگاه‌ها قابل قیاس نیست اما موضوع مهمتر از تعداد دنبال کننده، تولید محتوای جذاب و متناسب با فضای مجازی است که بیشتر این صفحات از داشتن آن خالی هستند؛ مهمترین دلیل بی توجهی به این صفحات هم نداشتن محتوایی است که نیاز دانشجو را برطرف کند.

البته مسئولان نهاد معتقدند با همه‌گیری کرونا در یکسال گذشته و غیرحضوری شدن دانشگاه‌ها دفاتر نهاد توانسته‌اند در فضای مجازی عملکرد قابل قبولی ارائه دهند. در همین ارتباط حجت‌الاسلام علی تقوی معاون فرهنگی و سیاسی نهاد رهبری در دانشگاه‌ها در پاسخ به سوالی درباره خروجی فعالیت‌های نهاد رهبری در یکساله گذشته به «ایسکانیوز» گفته است: «دانشگاه‌ها و مراکز علمی در طول یکساله گذشته تعطیل بوده‌اند به همین دلیل دفاتر نهاد رهبری به تدریج بر سختی کار تبلیغی و معرفت افزایی در فضای مجازی غالب شدند و توانستند عملکرد قابل قبولی داشته باشند. به طوری که درحال حاضر حدود ۴۰۰ مبلغ در ۲ هزار گروه و کانال مجازی مشغول فعالیت تبلیغی و معرفتی هستند.»

نقش نهاد در عملیاتی کردن اسناد بالادستی

یکی از وظایف نهاد رهبری در دانشگاه توجه به اسناد بالادستی و عملیاتی کردن آنهاست. سند اسلامی‌سازی دانشگاه هم یکی از مهمترین اسنادی است که ارتباط مستقیمی با اهداف نهاد رهبری دارد. شاید دور از انصاف باشد که بگوییم این سند در حال خاک خوردن است؛ به هر صورت کارهایی در این باره صورت گرفته اما در فضای حاکم بر دانشگاه‌ها نمی‌توان اثر قابل ملاحظه‌ای را مشاهده کرد. 

حجت‌الاسلام مهدی فاطمی‌پور معاون برنامه‌ریزی و مدیریت منابع نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها درباره میزان موفقیت نهاد در ارتباط با عملیاتی کردن این سند به «ایسکانیوز» گفته است: «رسالت اصلی نهاد، سیاست گذاری و حمایت از برنامه‌هایی است که دانشگاه را به سمت اسناد بالادستی، مانند سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها سوق بدهد. با این حال اما نمی‌توانیم به طور دقیق بگوییم که این رسالت تا چه میزان موفقیت آمیز بوده است.»

فاطمی‌پور همچنین به این موضوع اشاره کرده است که ممکن است دانشگاهی تصمیم بگیرد به سمت اسناد بالادستی حرکت کنند؛ اما دانشگاه‌هایی هم هستند که روسای آن‌ها، انگیزه لازم برای حرکت به سمت این اسناد را ندارند و در نهایت به نتایج متفاوتی خومی‌رسند.

وی با بیان اینکه نهاد رهبری در میان حجم زیادی از شوراهای تصمیم‌گیر در دانشگاه، تنها یک رای دارد، می‌گوید: «لزوما هر اتفاقی مد نظر ما باشد، اتفاق نخواهد افتاد زیرا همه باید سیاست‌های دانشگاه‌ها را بپذیرند و نهاد نسبت به تصمیم‌های اتخاذ شده از سوی روسای دانشگاه‌ها، حق وتو ندارد. درواقع روسای دانشگاه‌ها مهم‌ترین مولفه در سیاست گذاری‌های دانشگاه هستند».

مشکلات بر سر راه 

حجت‌الاسلام محمد اسلوب مدیر بازرسی نهاد رهبری در دانشگاه‌ها هم معتقد است که نهاد با مشکلاتی مواجه است و به «ایسکانیوز» گفت: «وجود برخی گرایش‌های متفاوت در برخی سازمان‌های مرتبط با فضای دانشجویی، موجب ایجاد مشکلاتی در زمینه فعالیت‌های نهاد شده است.»

اسلوب در ادامه می‌گوید: «برخی مجموعه‌ها مانند وزارت علوم که ارتباط مسقیم با فضای دانشگاه دارند در راستای قله‌ای که برای تربیت دانشجویان ترسیم شده، عملکرد مناسبی ندارند؛ باید ببینیم که آیا این مجموعه‌ها همانند دفاتر نهاد، دغدغه این را دارند که دانشجویی در آن تراز ترسیم شده تربیت شود یا خیر».

روشن است که ایجاد تحولات فرهنگی در محیط دانشگاه و عملیاتی کردن اسنادی مانند سند اسلامی‌سازی دانشگاه صرفاً در حوزه اختیارات نهاد رهبری نیست و نمی‌توان وجود این اشکالات را فقط متوجه این سازمان دانست. حجت‌الاسام فاطمی‌پور هم در این باره گفته است: «نهاد متولی دانشگاه نیست بلکه مجموعه‌ای در درون دانشگاه است.»

در واقع نهاد رهبری نیز یکی از دستگاه‌های مرتبط با دانشگاه است و اشکال کار را بیش از هر جایی باید متوجه وزارت علوم دانست که یا نخواسته یا نتوانسته دانشگاه‌ها را به سمت تحول فرهنگی و اجرایی کردن سند اسلامی‌سازی دانشگاه هدایت کند. با این همه مجموعه نهاد رهبری هم در خیلی از موارد مانند فعالیت موثر در فضای مجازی به وقت و درست عمل نکرده و نباید چنین مواردی پشت مشکلاتی که نهاد با آنها مواجه است؛ نادیده گرفته شود.

انتهای پیام/
 

کد خبر: 1094393

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • 0 + 0 =