«عباس سلیمی نمین» مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایسکانیوز؛ درباره شکل‌گیری فساد در زمان بعد از جنگ گفت: در دوران دفاع مقدس ایثارگری، فداکاری و از خود گذشتگی در اوج بود و به طور طبیعی در چنین فضایی فساد، کمتر امکان بروز و ظهور پیدا می‌کرد.

وی افزود: زمانی که انسان‌ها جان خود را برای بقا استقلال و تمامیت ارضی کشور کف دست گرفته و فدا می‌کردند، طبیعی است که به دنبال سوءاستفاده‌های مالی نبودند. علاوه بر این فضای عمومی کشور به گونه‌ای بود که افراد کمتر دچار لغزش می‌شدند.

سلیمی نمین درباره شکل‌گیری فساد در دوران سازندگی گفت: بعد از جنگ زمانی که دولت سازندگی بر سرکار آمد، متأسفانه برخی به صورت اشتباه مردم را از آن فضا خارج و حتی مسئولان کشور را به اشرافی‌گری دعوت کردند در حالی که بعد از جنگ باید هم مردم و هم مسئولان را همچنان به مصرف کمتر و زندگی زاهدانه دعوت می‌کردند تا بهتر بتوانیم از منابع محدود ارزی خود در جهت جبران آثار تخریبی که دشمن برای ما بر جای گذاشته بود، استفاده کنیم.

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران با بیان اینکه دعوت به مانور تجمل آن هم در نماز جمعه و اینکه گفتند دیگر دوران سختی به پایان رسیده، بیشتر افراد را به طرف تجمل‌گرایی سوق داد افزود: زمانی که تجمل گرایی در جامعه‌ای ترویج پیدا کند، در کنار آن فساد نیز امری غیرقابل اجتناب خواهد بود.

وی با بیان اینکه در آن زمان حقوق‌ها محدود بود و حتی وزرا نیز حقوق‌های بالایی دریافت نمی‌کردند اظهار کرد: در نتیجه زمانی که مردم به تجمل‌گرایی و زندگی اشرافی دعوت می‌شوند، هزینه آن باید از طریق کارهای غیرمتعارف تأمین شود. بنابراین این رویکرد موجب شد که به تدریج مسیرهای فساد در کشور تجربه شود.

فساد در دولت سازندگی جای خود را در کشور باز کرد

سلیمی نمین درباره فساد در دانشگاه آزاد اسلامی در زمان مدیریت «عبدالله جاسبی» گفت: دانشگاه آزاد یکی از مراکزی بود که رویکرد مفسدانه برخی مسئولان را در این مسیر تقویت می‌کرد. مسئولانی که پیش از این به دنبال ایثار و فداکاری بودند به فکر مدرک‌گرایی و بالارفتن حقوق‌های خود با مدارک سست و بی‌پایه افتادند و این موضوع به شکل‌گیری و تقویت فساد کمک می‌کرد.

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران ادامه داد: جاسبی در آن ایام در ازای دادن مدرک تحصیلی به مسئولان، امکاناتی مانند زمین به شیوه خلاف دریافت می‌کرد و اینگونه شد که در دوران دولت سازندگی فساد جای خود را در کشور باز کرد.

وی با بیان اینکه یک تفکر دیگر نیز در آن زمان وجود داشت که به فساد دامن می‌زد ادامه داد: بر اساس این تفکر زمانی که شما برای سازندگی اقدام می‌کنید، درصدی از فساد نیز قابل تحمل است، هرچند این مسئله صحیح است و در سازندگی درصدی از فساد به وجود می‌آید اما نکته اینجاست که باید به شدت با آن مقابله کرد.

سلیمی نمین با بیان اینکه تفکری که فساد را قابل تحمل می‌داند و معتقد است باید از کنار آن رد شد، تقویت کننده فساد است افزود: در جوامع غربی نیز برای فساد در رده‌های میانی جامعه، درصد احتمالی قرار می‌دهند اما به شدت نظارت کرده و جریمه‌هایی وضع می‌کنند که هرگز تخلف کردن برای شخص فاسد صرفه اقتصادی نداشته باشد.

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران با اشاره به تفکر دولت سازندگی که اشکالی ندارد که شخصی که هزار تومان به بیت‌المال خدمت کرده مقداری نیز تخلف کند افزود: در دوران سازندگی می‌گفتند که درصدی از فساد قابل تحمل است. زمانی که شما یک پروژه را کلید می‌زنید، درصدی از تخلف در آن وجود دارد.

سلیمی نمین افزود: در جوامع سرمایه‌داری نیز زمانی که یک فروشگاه بزرگ مانند فروشگاه مواد غذایی ایجاد می‎‌کنند، در قیمت‌ها شش تا هفت درصد برای دزدی پیش‌بینی و اعمال می‌کنند اما اگر دزدی را بگیرند، او را 100 برابر قیمت کالای دزیده شده جریمه می‌کنند تا دیگر به دنبال دزدی نرود.

وی با بیان اینکه در آن دوره شاهد نوعی اغماض در برابر برخی تخلفات بودیم اظهار کرد: همین موضوع موجب گسترش برخی مفاسد شد. برای مثال مجلس در آن زمان از جاسبی رئیس وقت دانشگاه آزاد تحقیق و تفحص انجام داده و مدارک بسیار زیادی از فساد وی به دست آمد اما با وجود آنکه مدارک به هاشمی رفسنجانی داده شد، وی توجهی به این فساد نکرد.

سلیمی نمین ادامه داد: «حمید میرزاده» رئیس اسبق دانشگاه آزاد اسلامی و معاون اجرایی هاشمی رفسنجانی در گفت‌وگویی که با وی داشتم، گفت که آقای هاشمی گزارش تحقیق و تفحص مجلس را به من دادند و خواندم و به وی گفتم که 70 درصد مطالبی که درباره تخلفات جاسبی داده شده درست است اما هیچ برخوردی با وی صورت نگرفت و حتی از سمت خود عزل نشد.

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران این نگاه را ظلم به جامعه دانسته و اظهار کرد: برخورد نکردن با تخلفات به معنای داشتن وسعت نظر و سعه صدر یک شخصیت نیست؛ اگر فردی از اموال شخصی ما سرقت کرد می‌توانیم او را ببخشیم اما در ارتباط با اموال عمومی و سرقت از بیت‌المال ما به هیچ عنوان حق گذشت کردن تحت عناوینی چون سعه صدر و بلندنظری نداریم.

وی با بیان اینکه نتیجه این رفتارها در دولت سازنگی عادی‌سازی فساد و تخلف شد ادامه داد: زمانی که تخلف از سوی نهادهای دولتی صورت می‌گیرد موجب عادی‌انگاری فساد می‌شود.

مقابله جدی با فساد باید از قوه مجریه آغاز شود

سلیمی نمین درباره راه مقابله با فساد گفت: مقابله جدی با فساد و ریشه‌کن کردن آن باید از قوه مجریه آغاز شود. فساد در قوه مجریه شکل گرفته و پس از آن قوه قضاییه برای مقابله با آن وارد میدان می‌شود.

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران افزود: اگر دولت دستگاه‌های نظارتی خود را فعال کند و انگیزه جدی برای مقابله با بروز و ظهور مفاسد داشته باشد، قطعا بسیاری از مسائل به دستگاه قضایی کشیده نمی‌شود و همان ابتدا و در دادگاه‌های اداری متوقف می‌شود یعنی یک فرد متخلف را گرفته و به دادگاه‌های اداره تحویل داده و در نهایت وی را جریمه و عزل می‌کنند.

وی با بیان اینکه اگر عزم جدی در دولت برای مقابله با فساد وجود داشته باشد، برخی مفاسد به هیچ عنوان رشد نکرده و شبکه‌ای ایجاد نخواهد شد و در همان ابتدای امر با آن برخورد می‌شود ادامه داد: نمونه آن همان مثال دانشگاه آزاد است؛ اگر زمانی که تحقیق و تفحص از سوی مجلس از دانشگاه آزاد در زمان جاسبی انجام شد، هاشمی رفسنجانی اجازه برخورد با آن را می‌داد، بسیاری از مفاسد در این نهاد اتفاق نمی‌افتاد و بسیاری مسئولان به سمت مدرک‌گرایی کشیده نمی‌شدند و متخلفانی مانند «قاضی سعید مرتضوی» به وجود نمی‌آمدند.

سلیمی نمین افزود: افرادی مانند قاضی مرتضوی حاصل بی‌توجهی به فساد در دوران مدیریت جاسبی بودند. قطعا اگر دستگاه اجرایی کشور دارای انگیزه جدی برای مقابله با فساد باشد، ورودی‌ها به دستگاه قضایی بسیار کمتر می‌شود و این قوه بهتر می‌شود مسئولیت خود را به سرانجام برساند.

انتهای پیام/