به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، با پیروزی آیت الله رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری 1400، بحث‌ها و گمانه‌زنی در خصوص سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و آینده توافق هسته‌ای شکل گرفته است. برخی در داخل و خارج تلاش می‌کنند پیروزی ایشان در انتخابات را به عنوان عامل مخربی بر احتمال احیای توافق هسته‌ای معرفی کنند و اینطور اظهار می‌کنند که احتمالا در دولت ایشان، جمهوری اسلامی از توافق مذکور خارج خواهد شد. علاوه بر این، سوالات دیگری در خصوص اولویت‌های سیاست خارجی و راهبرد منطقه‌ای دولت جدید مطرح می‌شود. از همین رو، گفتگویی با دکتر سید محمد مرندی –مدیر گروه مطالعات آمریکای دانشکده مطالعات جهان و کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل- انجام شد.

از نظر دکتر مرندی، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران آقای رئیسی احتمالا کمی از غرب فاصله خواهد گرفت و به سمت شرق و به اصطلاح به جنوب جهان گرایش پیدا خواهد کرد. به زعم ایشان، بعید است که ایران از توافق هسته‌ای خارج شود اما روی آن هم تمرکز نخواهد کرد و منتظر آن نخواهد ماند. به اعتقاد وی، در دولت منتخب ارتباط با چین، روسیه و سایر کشورهای آسیای مرکزی و کشورهای همسایه ارتقاء خواهد یافت.

به گفته دکتر مرندی، در خصوص موضوع هسته‌ای نیز ایران دیگر به آمریکا امتیاز نخواهد داد. زیر خود توافق هسته‌ای یک امتیاز به آمریکا بود. آنچه ترامپ انجام داد، خواست آمریکا بود و بایدن هم در حال حاضر همان مسیر را دنبال می‌کند. آنها از طریق راهبرد فشار حداکثری، مردم را تحت فشار قرار داده‌اند. از این‌رو، امتیاز دادن به آمریکا بسیار خطرناک است؛ زیرا هرچه امتیازات بیشتری داده می‌شود، آنها بیشتر و بیشتر مطالبه می‌کنند. «ایران در حال حاضر می‌گوید که ما امتیازات لازم را داده‌ایم و اکنون نوبت شماست که اقدامات لازم را انجام دهید». بایدن هم مسیر ترامپ را ادامه می‌دهد؛ او انتظاراتش از ایران در خصوص توافق هسته‌ای را می‌گوید اما اقدامی در جهت اصلاح امور نمی‌کند. «اگر آمریکا به برجام بازگردد و به تعهداتش عمل کند، ایران نیز با تعهداتش پایبند خواهد بود. این موضوع اصلا ربطی به این ندارد که مذاکره کننده ارشد ایران دکتر ظریف، دکتر عراقچی یا فرد دیگری از دولت جدید باشد».

از نظر این کارشناس برجسته مسائل بین‌الملل، در صورتی که آمریکا بخواهد فشار خود را بر ایران حفظ کند، جمهوری اسلامی نیز آمریکا را در منطقه تحت فشار قرار خواهد داد. وی می‌افزاید، آمریکایی‌ها اکنون با مشکلات داخلی زیادی از جمله مشکلات اقتصادی، نحوه مواجهه با چین و ... روبرو هستند.

در بخش دیگری از این گفتگو، در خصوص سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال عربستان سعودی صحبت شد. این کارشناس مسائل بین‌الملل در این ارتباط اظهار کرد: به نظر می‌رسد عربستان سعودی برخی سیاست‌های خود را تغییر داده است. در صورت درست بودن این مسئله، طرف ایرانی از گفتگوی مستقیم استقبال می‌کند. اما به گفته ایشان، آمریکایی‌ها از ایجاد یک همکاری منطقه‌ای که منجر به ثبات در خاورمیانه می‌شود، ممانعت می‌کنند. «در واقع به همین دلیل آنها سردار سلیمانی را به شهادت رساندند. زیرا سردار سلیمانی قصد داشت از طریق نخست وزیر عراق برخی مشکلات با عربستان سعودی را حل کند».

علیرغم شایعاتی که در خصوص مذاکرات بین ایران و عربستان بر سر موضوع یمن وجود دارد، دکتر مرندی معتقد است ایران به حمایت خود از یمن ادامه خواهد داد، اما جمهوری اسلامی هیچگاه نه در گذشته و نه در حال حاضر از طرف متحدانش مذاکره نمی‌کند. ایران از همان ابتدا از مردم یمن حمایت کرد اما هیچ وقت به جای آنان با عربستان، ایالات متحده و یا هیچ کشور دیگری مذاکره نکرد. از نظر وی، آنچه که باعث تغییر رویکرد سعودی‌ها شده، وخامت اوضاع برای آنان در صحنه نبرد و بهبود روز افزون شرایط برای یمنی‌ها بوده است.

وی در ادامه به یکی از عوامل موثر بر موفقیت نیروهای مقاومت منطقه اشاره می‌کند. «اینکه یمن تحت محاصره و فشارهای ناشی از پول‌های سعودی و اماراتی و همچنین حمایت‌های اطلاعاتی غرب توانسته دست برتر را داشته باشد، به دلیل حمایت مردمی از گروه انصارالله است». به گفته دکتر مردندی، انصارالله در سال‌های اخیر به خوبی توانسته‌ شرایط این کشور را مدیریت کنند.

وی تاکید می‌کند که ایران قرار نیست به جای انصارالله یا هیچ یک از متحدانش مذاکره کند. به زعم دکتر مرندی، اشکالی که در رویکرد غرب در قبال ایران وجود دارد این است که آنها فکر می‌کنند تعامل جمهوری اسلامی با متحدانش به همان شکلی است که غربی‌ها با متحدان خود رفتار می‌کنند. باید به این واقعیت توجه کرد که ایران هیچگاه به متحدانش دستور برای انجام کار نمی‌دهد. به عنوان مثال، ایران هیچ وقت به حزب الله نمی‌گوید چه کار کند. این که ایران دوست آنهاست، به معنای آن نیست که به آنها می‌گوید چه کار بکنند.

از نظر این کارشناس شناخته شده حوزه بین الملل، یک باور غلط دیگر در بین غربی‌ها وجود دارد و آنها تصور می‌کنند با افزایش دادن تحریم‌ها، مانع حمایت ایران از متحدانش خواهند شد. این نگاهی کاملا غلط به روابط ایران و متحدانش است. روابط ایران با متحدانش با معیارهای غربی متفاوت است؛ طبیعتا به خاطر تحریم‌ها ایران به اندازه گذشته توان کمک مالی به متحدانش را ندارد، ولی علیرغم این امر می‌بینیم که متحدان ایران به سرعت در حال قدرت گرفتن در سراسر منطقه هستند. این روابط بر اساس ایدئولوژی و همچنین نگاه مشترک ضداستعماری است. همکاری ایران و متحدانش با هدف جلوگیری از نفوذ و هژمونی آمریکا و متحدانش در منطقه بوده و هیچگاه قطع نخواهد شد.

انتهای پیام/