به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری ایسکانیوز؛ افغانستان در ماه‌های گذشته اوضاع ناآرامی را پشت سر گذاشته است و با خروج یکباره نیروهای آمریکایی از خاک این کشور، طالبان با تصرف یک به یک شهرها به کابل رسید و با فرار «اشرف غنی» حکومت را در دست گرفت.

طالبان در حالی توانست در خاک این کشور پیشروی کند که هیچ مقاومتی روبه‌روی خود ندید و نیروهای نظامی پیشرفته این کشور که زیر نظر آمریکا آموزش دیده بودند هیچ مقابله‌ای با نیروهای نظامی طالبان که هیچ آموزش پیشرفته‌ای ندیده بودند نکرد.

درباره دلایل پیشروی ارتش طالبان کارشناسان نظرات متفاوتی دارند اما آغاز این ماجرا را می‌توان در توافق صلح دوحه جست‌وجو کرد. بر اساس این توافق قرار بود تا یک ماه بعد یک دولت موقت تشکیل شده و دولت افغانستان و طالبان با همدیگر بر سر مسئله صلح به جمع‌بندی برسند اما با وجود صحبت‌های هیئت‌های صلح نتیجه‌ای به دست نیامد.

«پیرمحمد ملازهی» کارشناس مسائل افغانستان در این باره می‌گوید «با وجود آنکه قرار بود طالبان نیز در دولت موقت حضور داشته باشند اما بخشی از توافق عملیاتی نشد و هر دو طرف همچنان بر مواضع خود پافشاری کردند؛ در نتیجه کار به جایی رسید که طالبان احساس کرد که نیاز به فشار نظامی به دولت افغانستان وجود دارد تا «اشرف غنی» از مسئولیت کناره‌گیری کند زیرا غنی در مقابل تشکیل دولت موقت مقاومت می‌کرد.

بنابراین طالبان بر اساس توافق، با یک اقدام نظامی بخشی از ولسوالی‌ها و مناطق مرزی و گمرکات را در اختیار گرفتند تا از این طریق به دولت برای کناره‌گیری از قدرت فشار وارد کرده و بتوانند دولت موقت تشکیل دهند.

با وجود پیشروی طالبان همچنان اشرف غنی حاضر به کناره‌گیری از قدت نشد. پس از آنکه دولت افغانستان تعهدات خود را اجرا نکرد، طالبان وارد فاز نظامی شده و به سمت مراکز استان‌ها حرکت و آن‌ها را تصرف کردند و در نهایت به کابل رسیدند».

بسیاری از کارشناسان معتقدند اگر آمریکا اقدام به خارج کردن نیروهای نظامی خود از افغانستان نمی‌کرد، این کشور با این بحران مواجه نشده و طالبان دست به تصرف شهرها نمی‌زد.

هرچند یکی از دلایل خارج شدن آمریکا از افغانستان صرفه جویی در بودجه است اما به نظر می‌رسد خارج شدن ایالات متحده از افغانستان در چنین شرایطی برای بی‌ثبات کردن این کشور و ناآرام نگه داشتن آن برای فراهم کردن زمینه شکل‌گیری و تقویت گروه‌های افراطی تندرو مانند داعش در سوریه و عراق است تا گروه‌های افراطی درون افغانستان که در همسایگی ایران و چین قرار دارد برای هر دو کشور تهدید ایجاد کنند.

«ابوالفضل ظهره‌وند» سفیر سابق ایران در افغانستان معتقد است آمریکایی‌ها ساختار نظام سیاسی افغانستان را وابسته به خود تعریف کرده بودند به طوری که در افغانستان ارتباط استان‌ها با یکدیگر، نحوه عملیات‌ها و دریافت پشتیبانی هوایی با واسطه آمریکا بوده و اکنون که به یکباره این کشور را ترک و این ارتباط را قطع کردند، نیروهای نظامی دچار یک خلأ هماهنگی و مدیریتی شدند.

به نظر می‌رسد هدف آمریکا از این اقدام ناامن کردن افغانستان و ضربه زدن به همسایگان این کشور است. ظهره‌وند می‌گوید این کشور در تلاش برای به وجود آوردن جنگ داخلی در افغانستان، تشکیل دو دولت و تجزیه افغانستان و در نهایت تسری این بحران به محیط پیرامونی و کشورهای همسایه بوده و همچنان صحنه‌گردان افغانستان است.

دو کشور مهم در همسایگی افغانستان و دارای روابط راهبردی با یکدیگر، ایران و چین هستند و با توجه به دشمنی آمریکا با این دو کشور به نظر می‌رسد هدف اصلی آمریکا از ناامن کردن افغانستان ضربه زدن به روابط آن‌هاست.

«حمیدرضا غلامزاده نطنزی» کارشناس مسائل افغانستان معتقد است درگیری‌ها در افغانستان برای کشورهای ایران و چین هزینه داشته و تمرکز دو کشور را از بین می‌برد و باعث ناامن شدن آن‌ها و در نتیجه بی‌ثباتی اقتصادی می‌شود و مسائلی چون جاده ابریشم نیز تحت‌الشعاع قرار گرفته و روابط دو کشور نیز با چالش مواجه خواهد شد.

با وجود تمام این مسائل اکنون افغانستان به تصرف طالبان درآمده و نکته مهم نوع حکومت بعدی افغانستان است؛ زاهدی کارشناس ارشد مسائل افغانستان معتقد است طالبان در مذاکرات دوحه هیچگاه در مواضع رسمی از واژه «امارت اسلامی» استفاده نکرد، آن‌ها در مجله‌شان (مجله حقیقت که ارگان رسمی آنها محسوب می‌شود) نیز برای شکل قطعی حکومت آینده از واژه نظام اسلامی یا واژه نظام اسلامی خالص استفاده می‌کنند. استفاده از واژه نظام اسلامی به آن معناست که از نظر طالبان هم شکل و اسم حکومت آینده جای چانه‌زنی و مذاکره دارد و مهم برای آنها محتوا است.

البته بسیاری از کارشناسان معتقدند طالبان یا حکومت را به طور کامل در اختیار خود خواهند گرفت یا با شرکایی بی‌خاصیت و تابع و برای حفظ ظاهر یک حکومت ائتلافی تشکیل خواهند داد.

با این وجود باید دید در روزها و ماه‌های پیش رو، مقاومتی در داخل افغانستان علیه این گروه افراطی شکل خواهد گرفت و آیا طبق برخی پیش‌بینی‌ها در صورت درگیری این کشور تجزیه خواهد شد یا خیر و مهم‌تر از همه آنکه تأثیر این تحولات بر ایران چه خواهد بود؟

انتهای پیام/