به گزارش گروه علم و فناوری باشگاه خبرنگاران دانشجویی(ایسکانیوز)؛ محققان آمریکایی با تحلیل 985 مغز انسان فسیل شده متوجه شدند که 2/1 میلیون سال پیش و سپس 1/5 میلیون سال پیش تکامل انسان با افزایش رشد مغز همراه بوده، اما در دوران هولوسن که حدود ۱۲ هزار سال پیش بوده، مغز انسان رو به کاهش گذاشته است. در دوران هولوسن، انسان‌های باستان شروع به تشکیل حلقه‌های اجتماعی کردند که در آن هم دانش‌شان را به اشتراک می‌گذاشتند و هم در کارهای خاصی مهارت به دست می‌آوردند که این امر منجر به کارآمدتر شدن مغز و کاهش اندازه آن شد.

دانشمندان اینطور فرض می‌کنند که انسان‌های باستان برای ذخیره اطلاعات به انرژی مغزی کمتری نیاز داشتند و به همین دلیل مغز آنها رو به کوچک‌ شدن گذاشت. این امر را می‌توان به انسان‌های مدرن تعمیم داشت و اینطور نتیجه گرفت که مغز انسان‌های مدرن به دلیل استفاده از فناوری‌هایی که اطلاعات‌شان را ذخیره می‌کنند، کوچک‌تر از این هم خواهد شد.

دکتر جیمز ترانیلو، از دانشگاه بوستون و یکی از نویسندگان این مطالعه، می‌گوید: فرض ما این است که کاهش اندازه مغز انسان به دلیل افزایش وابستگی او به هوش جمعی بوده و این ایده شکل می‌گیرد که یک گروه از انسان‌ها باهوش‌تر از باهوش‌ترین انسان‌ها در یک گروه است. از این رو به این گروه از انسان‌ها «خرد جمعی» گفته می‌شود.

دانشمندان در مقاله‌ای تحت عنوان «مرزهای زیست محیطی و تکاملی» نوشتند: علیرغم کاهش مغز انسان در گذر زمان،‌ اندازه آن در ۶ میلیون سال گذشته یعنی از زمان انسان‌های نخستین چهار برابر بزرگ شده، اما تصور می‌شود که حجم مغز انسان کلا از پایان عصر یخبنداان به بعد رو به کاهش گذاشته است.

محققان برای کشف دلیل تغییرات در ابعاد مغز انسان، از نقطه تغییر استفاده کردند و با تحلیل آن متوجه شدند که افزایش اندازه مغز انسان میلیون‌ها سال پیش رخ داده که دقیقا همزمان با تکامل اولیه انسان و پیشرفت‌های تکنولوژیکی اوست.

شناخت الگوهای رفتاری مورچه‌ها برای شناخت بیشتر مغز انسان

دکتر جرمی دی سیلوا، از کالج دارتموث و یکی از محققان این مطالعه، می‌گوید: واقعیت شگفت‌انگیز در مورد انسان‌های امروزی این است که مغز ما در مقایسه با مغز اجداد پلیستوسن ما کوچک‌تر است. اینکه چرا حجم مغز ما کاهش یافته، تاکنون برای انسان‌شناسان یک راز بزرگ بوده است.

محققان برای حل این راز بزرگ، یافته‌های خود را از تحلیل الگوهای تاریخی تکامل مغز انسان با یافته‌هایشان در جوامع مورچه‌ها مقایسه کردند. یک انسان‌شناس زیستی، یک بوم‌شناس رفتاری و عصب‌شناس تکاملی افکار خود را در مورد تکامل مغز روی هم گذاشتند و در نهایت دریافتند که این مقایسه بین انسان و مورچه می‌تواند به شناسایی آنچه در طبیعت امکان‌پذیر است، کمک کند.

مطالعه مدل‌های محاسباتی و الگوهای اندازه، ساختار و مصرف انرژی مورچه‌های کارگر در برخی از انواع مورچه‌ها مانند مورچه بافنده، مورچه‌های قارچ‌زی یا موریانه به دانشمندان نشان داد که شناخت و تقسیم کار در سطح گروه باعث تغییر اندازه مغز در مورچه‌ها می‌شود.

ترانیلو می‌گوید: جوامع مورچه‌ها و انسان‌ها بسیار متفاوتند و مسیرهای مختلفی را در تکامل اجتماعی طی کرده‌اند، با این وجود، جنبه‌های مهم زندگی اجتماعی مانند تصمیم‌گیری گروهی، تقسیم کار و همچنین تولید غذای مورد نیاز (کشاورزی) در این دو مشابه است. این شباهت‌ها می‌تواند ما را از عوامل موثر بر تغییران اندازه مغز انسان آگاه کند.

محققان توضیح می‌دهند که مغزهای کوچک‌تر انرژی کمتری مصرف می‌کنند و از آنجایی که انسان‌های باستان ۳ هزار سال پیش شروع به اشتراک‌گذاری دانش کردند، مغز آنها به انرژی کمتری برای ذخیره اطلاعات زیادی نیاز داشت و در نتیجه اندازه آن کاهش یافت.