به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، با آغاز دور جدید مذاکرات که با هدف احیای برجام انجام می‌شود، گمانه‌زنی‌ها در خصوص نتایج آن افزایش یافته است. از طرف دیگر، با توجه به شرایط اعلام شده از سوی دو طرف انتظار دستیابی به نتایج ملموس –حداقل در بازه کوتاه مدت- دور از ذهن به نظر می‌رسد. به منظور بررسی چشم‌انداز مذاکرات مصاحبه‌‎ای با آقای مجتبی قائمی مهر -مدیر کل اسبق اطلاعات و مطبوعات وزارت امور خارجه و کارشناس ارشد امور بین الملل- انجام شد.

متن کامل این مصاحبه بدین شرح است:

- با توجه به مواضع دو طرف مذاکرات هسته‌ای –اصرار ایران بر لغو تحریم‌ها و تاکید آمریکا بر بازگشت ایران به تعهدات برجامی- به عنوان شرط احیای توافق هسته‌ای، چقدر می‌توان امیدوار به نتیجه مذاکرات بود؟

خروج یک طرفه آمریکا از برجام در حالی صورت گرفت که دولت قبلی ایران علیرغم انتقادات به همه تعهدات برجامی ایران عمل کرد. آمریکا نه تنها به تعهد خود برای لغو تحریم‌ها عمل نکرد، بلکه مانع کانال بی‌اثر و تبلیغاتی اروپایی مبادلات بشردوستانه –حتی برای غذا و دارو- گردید. با وجود اینکه دستاورد برجام برای ایران صفر بود، آنها به این هم اکتفا نکردند و با خروج از برجام عملا زیر میز زدند و همه تلاش‌های چند ساله را از بین بردند.

خروج آمریکا از برجام و عدم اقدام عملی اروپا در این خصوص از یک طرف و شکست سیاست تعلیق و انتظار دولت قبل در این زمینه راه را برای اقدام قانونی مجلس برای احقاق حق ایران در ظلم‌های برجامی با تصویب قانون اقدام راهبردی باز کرد. مجلس دولت را موظف کرد که به سیاست خوشبینی، انتظار و تعهدات یک‌طرفه خاتمه داده و برخی محدودیت‌ها و تعلیق‌ها را لغو و فعالیت‌های غنی‌سازی را لغو کند. در پی این اقدام، ایران غنی‌سازی 20 و 60 درصد را اعلام کرد. بنابراین اگر مسیر تاریخی قضیه را به دقت بررسی کنیم، مناسب‌ترین راه برای احقاق حق ایران رویکرد اتخاذ شده بوده است.

آمریکا که تصور نمی‌کرد خروج از برجام تا این حد او را به حاشیه ببرد و امتیاز مکانیسم ماشه را هم از دست بدهد، به تکاپو افتاد. دولت بایدن علیرغم شعار تبلیغاتی خود در خصوص برجام، عملا سیاست ترامپ را دنبال کرد و به سیاست فشار حداکثری ادامه داد. دور جدید مذاکرات در وین با این سابقه در حالی آغاز شد که آمریکا و غرب بدون توجه به عملکرد نادرست خود در خصوص تعهدات، صرفا نگاهشان به اقدام تقابلی ایران است. بدعهدی طرف غربی سنگین‌ترین سایه بر این دور از مذاکرات است که باید آنرا بر طرف نماید؛ در غیر اینصورت انتظار گام مثبت در این خصوص تحلیل غلطی است.

از طرفی آمریکا در آستانه دور جدید مذاکرات همه تلاش‌های بین المللی و منطقه‌ای خود را برای تاثیرگذاری بر روند مذاکرات به کار گرفتند که در حقیقت در راستای زیاده طلبی و فشار حداکثری است که دولت بایدن در امتداد سیاست‌های ترامپی برجام دنبال کرد.

آمریکا به خوبی متوجه شده که خروج از برجام دستش را برای هر اقدامی بسته است؛ لذا چاره‌ای ندارد که از خواسته‌های غیرمنطقی خود دست برداشته و یا آنها را تعدیل کند. بنابراین آنها توافق موقت یا همان طرح گام به گام را به عنوان یک راه جدید پیشنهاد کرده‌اند؛ «آزادسازی بخشی از سرمایه‌های ایران در ازای تعلیق غنی‌سازی 60 درصد و گام‌های بعد به همین منوال». اینجا نقش قانون اقدام راهبردی به عنوان یک حق، جایگاه خودش را شفاف‌تر و اتخاذ چنین تصمیمی را عقلانی تر نشان می‌دهد. ایران در این دور از مذاکرات صرفا دستیابی به حقوق خود که در برجام به آنها تصریح شده را مطالبه کرده و چیزی فراتر از آن نمی‌خواهد. در حالی که آمریکا و غرب با ارائه پیشنهاد خود در حقیقت به دنبال به اسارت گرفتن حقوق ایران هستند.

غرب و آمریکا با توجه به شرایط سیاسی و بین المللی راهی جز مسیر دیپلماسی ندارند و غیر از این راه هر گزینه دیگری هزینه‌های سنگین برای آنها دنبال داشته باشد. لذا آنها در تلاش هستند تا این دریچه را باز نگه دارند و باز نگه داشتن آن مستلزم تعدیل سیاست‌های غلط است.

- در صورت شکست مذاکرات هسته‌ای چه سناریوهایی متصور خواهد بود و آیا ایران برای این سناریوها آمادگی دارد؟

تجربه بدعهدی امریکا و غرب به عنوان یک واقعیت باید در سیاست‌گذاری‌های برجامی در نظر گرفته شود. به طور قطع دولت جمهوری اسلامی ایران با علم به این واقعیت حتما سناریوهای مختلفی را طراحی کرده و خواهد کرد. نمی‌توان کشور را معطل و منتظر خواسته‌های آمریکا گذاشت. سیاست انفعال و انتظار جواب نداده است. البته این واقعیت را هم باید در نظر داشت که بازگشت آمریکا به برجام و لغو تحریم‌ها هم اگر بدون تضمین لازم باشد، با توجه به تجربیات موجود چندان قابل اعتماد نیست. لذا در این دور از مذاکرات، ایران باید حتما این موضوع را در نظر داشته باشد تا گرفتار دورهای بعدی برجامی نباشد.

- اخیرا صحبت‌هایی در خصوص تاثیر مذاکرات بین ایران و عربستان بر مذاکرات هسته‌ای مطرح می‌شود. فکر می‌کنید به نتیجه رسیدن مذاکرات بین دو کشور بر دستیابی به توافق هسته‌ای تاثیری خواهد داشت؟

سفر مقامات آمریکایی به کشورهای عربی منطقه خلیج فارس در آستانه دور جدید مذاکرات را نمی‌توان به جایگاه و نقش این کشورها در تصمیمات و سیاست‌های برجامی آمریکا مرتبط کرد. لذا نتیجه مذاکرات ایران و عربستان –چه مثبت و چه منفی- هیچگونه تاثیری در روند مذاکرات هسته‌ای ندارد و مهمترین دستاورد این مذاکرات برای عربستان گشایش راهی برای خروج از سیاست غلط منطقه‌ای است. لذا نقش منطقه‌ای این مذاکرات مهمتر از تصور نقش عربستان در مذاکرات هسته‌ای است.

به طور کلی آنچه در این دور از مذاکرات برای ایران در چارچوب توافقات و تعهدات برجامی اهمیت دارد و لازم است تضمین‌های لازم در این راستا دریافت شود، عبارتند از: لغو تحریم‌ها، عدم خروج مجدد از توافق، عدم اعمال تحریم‌های جدید و بازگشت تحریم‌ها با عناوین و بهانه‌های دیگر.

انتهای پیام/