به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، انتخاب افراد اصلح در هر سازمانی به وجه آن سازمان و رشد و پیشرفتش کمک می‌کند، این موضوع در ارگان مهمی مانند آموزش و پرورش از اهمیت بالایی برخوردار است چراکه نیروی انسانی شاغل در آن با تربیت نسل آینده کشور مستقیما بر سرنوشت کشور اثر می‌گذارند اما گزینشی که امروزه در این سازمان برای جذب نیرو اعمال می‌شود در درجه‌ای نیست که بتوان از آن به عنوان ملاکی علمی و کارشناسی شده برای پذیرش معلمان نام برد کماینکه بسیاری از معلمان با استعداد و توانمند به دلیل نگاه‌های سلیقه‌ای فرصت حضور در آموزش و پرورش را پیدا نکردند. در این گزارش ضمن گفت و گو با کارشناسان آموزش و پرورش به بررسی دلایل ضعف در گزینش پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
انواع گزینش در آموزش و پرورش
رامین کریمی‌نیا، نماینده سازمان معلمان در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز درخصوص انواع گزینش در آموزش و پرورش گفت: صلاحیت‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند که یکی صلاحیت‌های علمی، جسمی و روانی است که باید پیش از انجام گزینش در قسمت منابع انسانی آموزش و پرورش سنجیده شوند و پس از آن وارد گزینش فعلی که گزینش اخلاقی، اعتقادی و سیاسی است، می‌شوند.گزینش اول در پایان تحصیلات فرد انجام می‌شود.
او افزود: عامه مردم گزینش دوم را می‌شناسند اما گزینش اول بسیار اهمیت دارد و چه بسا بودند افرادی که در گزینش اول تائید شده و در گزینش دوم رد شدند. از طرفی افرادی هم هستند که از هر دو گزینش عبور کرده‌اند اما چون این مراحل سلیقه‌ای انجام شده، بعدا دچار مشکلاتی شده‌اند.
در گزینش به ظواهر توجه می‌شود نه به سلامت روانی و توانمندی‌های تخصصی
سوسن یزدانی؛ کارشناس آموزش و پرورش هم با گلایه از توجه به ظواهر در گزینش به ایسکانیوز گفت: نکته مهم اینکه آن اندازه که در گزینش به ظواهر توجه می‌شود به سلامت روانی و توانمندی‌های تخصصی و مهارتی توجه نمی‌شود و اگر به این ضوابط نگاه کنیم، درمی‌یابیم که صرف نظر از شرایط اعتقادی، اخلاقی و سیاسی به عنوان مهم «صلاحیت علمی» هیچ اشاره‌ای نشده است. یعنی در قانون گزینش معلمان هیچ تعریفی از «صلاحیت علمی» به میان نیامده است. به گفته یکی از منتقدین: (به نظرمی‌رسد این امر از نگاه قانونگذار از اهمیت لازم برخوردار نبود زیرا در آن هنگام گفتمان غالب در بافت سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اداری، گفتمان ارجحیت «تعهد» بر «تخصص» بود.) این ترجیح تعهد بر تخصص را در سایر بخش‌ها هم شاهد هستیم و ثمره‌اش را تجربه کرده‌ایم.
این کارشناس آموزش و پرورش با اشاره به نتیجه ارجحیت تعهد بر تخصص در طی این سال‌ها عنوان کرد: این شیوه‌ها نتوانست معلمانی تربیت کند که آسان کنندگان یادگیری، جهت دهندگان انعطاف‌پذیر، مطالعه کنندگان همیشگی کتاب، تهیه‌کنندگان برنامه‌های درسی، پژوهشگران متفکر درکلاس درس، پیش برندگان و نظم دهندگان جامعه، تنظیم کنندگان تجربه‌های خود، روشنفکران انتقادگر و متخصصان مستقل باشند.
آسیب‌های نگاه سلیقه‌ای
کریمی‌نیا با بیان اینکه گزینش اخلاقی، اعتقادی و سیاسی بسیار سخت است و باید فاکتورهای بسیاری در نظر گرفته شود وگرنه سلیقه در آن دخیل می‌شود، گفت: گزینش اول باید براساس شایستگی‌های فرد باشد که ترکیبی از دانش، مهارت، نگرش، ویژگی‌های فردی و خلاقیت بوده که این مهارت‌ها ناظر بر هویت حرفه‌ای فرد است که پایه و اساس لازم برای ورود یک معلم به آموزش و پرورش است. سلامت روان و عشق به معلمی دیگر فاکتور مورد نیاز است. از طرفی فرد باید در موضوع خود تخصص داشته باشد مثلا در تدریس جغرافیا یا علوم دیگر متخصص باشد. فاکتور بعدی توانایی تدریس و فن معلمی است.
او ادامه داد: در گزینش فعلی هفت فاکتور مهم وجود دارد که شامل اعتقاد به دین مبین اسلام، اعتقاد به نظام جمهوری اسلامی و ولایت فقیه، عدم سابقه وابستگی به احزاب و گروه‌ها، عدم سابقه محکومیت کیفری و هفتم عدم اعتیاد به مواد مخدر می‌شود. در تبصره دو قانون گزینش آمده که اگر کثرت متقاضی داشته باشیم در آن صورت ملاک‌هایی مانند مناطق محروم، شرکت در نماز جمعه و فعالیت در نهادهای انقلاب اسلامی و پوشش چادر نیز اعمال می‌شود و متاسفانه امروز این موارد به اولویت اول تبدیل شده است و همین باعث می‌شود تا فردی که عشق و توان معلمی دارد با برخی سوالات از گزینش رد شود چون فقط چادر ندارد.
نماینده سازمان معلمان توضیح داد: از طرفی این باعث شده که افراد برای عبور از گزینش تظاهر کنند و دروغ بگویند. از طرفی افرادی هم بودند که ظاهر موجهی داشتند اما دیدیم که در مدارس مشکلاتی به وجود آوردند این نشان دهنده وجود یک مشکل است و باید در گزینش‌ها تجدیدنظر اساسی کنیم.
ریشه مشکل در دهه شصت
سوسن یزدانی؛ کارشناس آموزش و پرورش و دکتر معلم در آسیب‌شناسی این معضل در آموزش و پرورش به شیوه آموزش معلمان در دهه شصت اشاره کرد و توضیح داد: در آغاز دهه شصت جذب تعدادی از معلمان (مقطع ابتدایی) از طریق مراکز تربیت معلم صورت می‌گرفت و متاسفانه به گونه‌ای بود که ضعیف‌ترین افراد با نمرات سطح پایین‌تر جذب تربیت معلم می‌شدند. و تربیت دبیر به عهده دانشگاه‌های سراسری بود. از نیمه دهه شصت به بعد تب تند معلمی در کشور بیشتر شده بود، به گونه‌ای که اکثریت دانش آموزان مستعد و داوطلبان کنکور سراسری با رتبه‌های خوب جذب رشته‌های دبیری در دانشگاه‌های سراسری می‌شدند و در همین سال‌ها بود که گزینش و تعیین صلاحیت‌های عمومی که از طریق هسته‌های گزینش صورت می‌گرفت، تعدادی از دانشجویان توانمند رشته دبیری را از گردونه معلمی خارج کرده بود. متاسفانه ضعف در گزینش که تنها از طریق ملاک‌های ظاهری بود و بسیاری از غرض‌ورزی‌ها در گزینش و تعیین صلاحیت‌ها اثرگذار بودند؛ زمینه را برای تضییع حق داوطلبان و متعهدین معلمی آماده می‌کرد.
جای خالی توجه به برخی استانداردهای علمی و تخصصی جهانی
یزدانی با بیان اینکه اگر به جای برخی معیارهای ناکارآمد و تعاریف نادرست در انتخاب اصلح برای شغل معلمی به برخی استانداردهای علمی و تخصصی جهانی هم توجه می‌شد امروز شاهد چنین بروندادهایی نبودیم، اظهار داشت: این چند دهه شیوه و جذب معلم از این طریق صورت می گرفت تا اینکه در نهایت دانشگاه فرهنگیان بدون آنکه بستر لازم برای تربیت معلمان از جهت علمی و حرفه‌ای داشته باشد برای این هدف تاسیس شد. دانشگاهی که نه از جهت ساختمان و کلاس شبیه دانشگاه است و نه از جهت سایر استانداردها، این دانشگاه حتی متاسفانه در جذب استاد نیز با همان گزینش‌های آسیب‌زا و ناکارآمد عقیدتی و سیاسی و مذهبی افراطی، بسیاری از دکترمعلمان با تجربه را که می‌توانستند گنجینه‌هایی از علم و تجربه برای این مجموعه باشند از جذب هیئت علمی در این دانشگاه‌ها محروم کرد.
لزوم انتخاب هسته‌های گزینش اصلح
این کارشناس آموزش و پرورش با انتقاد از ملاک قرار دادن معیارهای ظاهری در گزینش بیان کرد: یکی از موارد اشتباه در گزینش معیار قرار دادن پوشش چادر به عنوان حجاب برتر است امروز با وجود حقیقت نوع حجاب در میان مردم جامعه این کار چه پیامدهایی به دنبال خواهد داشت؟ قطعا نتیجه این می‌شود که دروغ و تظاهر در جامعه اشاعه خواهد یافت و یا بسیاری از مستعدان و علاقه‌مندان را از گردونه خارج خواهد کرد و این به ضرر نظام آموزشی کشور خواهد بود. امروز چند درصد از معلمان رسمی به واقع ملبس به پوشش چادر هستند؟ چه تعداد از معلمان در مصاحبه مجبور به تظاهر به این نوع پوشش بوده‌اند؟ چه تعداد از معرفین متقاضیان دبیری مجبور به گفتن دروغ شده‌اند تا کسانی که به آن‌ها اعتماد و تکیه کرده‌اند از رسیدن به شغل معلمی محروم نشوند؟ واقعا آیا تنها پرداختن به مسائل عقیدتی و رها کردن بخش علمی و تخصصی توانست جامعه‌ای متعهد و کارآمد بسازد؟ بارها دانش آموزان مستعد را به سمت دبیری سوق می‌دادیم اما متاسفانه با وجود علاقه و استعداد فراوان تنها به خاطر برخی محدودیت‌های غیرضروری از رفتن به رشته‌های دبیری و اخیرا دانشگاه فرهنگیان گریزان بوده‌اند؛
او در پایان تاکید کرد: نتیجه آنکه آموزش و پرورش در گزینش معلمان موفق عمل نکرده است و راه کار پیدا کردن شیوه درست بازنگری و تغییرات اساسی در گزینش و انتخاب کردن هسته‌های گزینش اصلح است. یکی از راه کارها برای این تغییرات، بازنگری‌ها و مطالعات تطبیقی در نظام آموزشی کشورهای موفق مانند فنلاند، کانادا، ژاپن و ... است که بسیار موفق عمل کرده‌اند و نتیجه‌اش پرورش دانش آموزانی خلاق و جامعه‌ای توانمند بوده است.
به گزارش ایسکانیوز، گزینش باید بررسی صلاحیت‌های فرد بوده و از آن مهم‌تر افرادی در این حوزه حضور داشته باشند که برای این کار آموزش دیده و متخصص این کار باشند. وجود نگاه‌های سلیقه‌ای، ضعف در نظارت بر عملکرد هسته گزینش، عدم تعریف ملاک‌های دقیق و عملیاتی و کلی گویی در این حوزه باعث شده تا معلمان از این شیوه ناراضی باشند و از طرفی برخی افراد باصلاحیت یا از گزینش رد شوند یا مجبور به دروغ‌گویی و ظاهرسازی باشند که هر دو آسیب‌هایی برای آموزش و پرورش به دنبال خواهد داشت پس لزوم بازنگری در هسته گزینش آموزش و پرورش به شدت احساس می‌شود.
انتهای پیام /
نظر شما