به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، فرقی نمی‌کند با یکی از اعضای خانواده مشکل داشته باشید یا در زمینه تحصیل نیازمند راهنمایی هستید؛ فقط کافی است مشاوری را پیدا کنید که به صورت تخصصی در زمینه مشکلتان تحصیل کرده و در همان حوزه نیز مشغول به فعالیت است.
دانشجویان مشاوره چندین مسیر را پیش روی خود دارند، می‌توانند گرایش مشاوره خانواده را انتخاب کنند و به حل مشکلات خانواده و زوج‌های جوان بپردازند، می‌توانند در زمینه تحصیلی و شغلی تحصیل کنند و خدمات لازم به دانش‌آموزان و افرادی که در زمینه شغلی نیازمند راهنمایی هستند، ارائه دهند. همچنین می‌توانند در حوزه مشاوره توانبخشی با وضعیت معلولان، سالمندان، معتادان و افراد توان‌یاب ارثی یا اکتسابی آشنا شوند. تقریبا گرایش‌های رشته مشاوره به تمامی اقشار جامعه خدمات ارائه می‌کنند، اما در این بین جای خالی مشاوره رشته تحصیلی مختص دانشجویان احساس می‌شود.
سرپرست دفتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان از مصوب شدن رشته مشاوره دانشجویی خبر داد و در گفت‌وگو با ایسکانیوز اعلام کرد: از اول مهر ۱۴۰۱ دانشجویان می توانند در این رشته تحصیل کنند. در این رشته تحصیلی، به اقتضائات دوران دانشجویی سرفصل‌هایی در مقطع کارشناسی ارشد مدون شده و ابعاد مختلف شغلی، تحصیلی و خانوادگی در نظر گرفته شده است.
در بخش اول گفت‌وگوی ایسکانیوز با ابراهیم نعیمی سرپرست دفتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان به وضعیت سلامت روان دانشجویان، شورای سیاست‌گذاری سلامت، نحوه شناسایی دانشجویان در معرض خطر و غیره پرداختیم. در گفت‌وگوی زیر وضعیت سند ملی سلامت روان، صدور کارنامه سلامت روان و جسم، تحصیل در رشته مشاوره دانشجویی تشریح شده که به شرح زیر است:
دفتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان می‌تواند متولی ارتباط با خانواده دانشجویان باشد و احتمال برخی از رفتارهای خطرآفرین را در دانشجویان کاهش دهد. آیا مرکز مشاوره برنامه‌ای در این زمینه دارد؟
پس از انتصاب حسن ملکی به عنوان معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی در سال ۸۶، استارت انجمن اولیا و مربیان مدارس در دانشگاه علامه طباطبایی زده شد. طبیعتا دانشجویان تمایل چندانی به ایجاد ارتباط دانشگاه با خانواده نبودند؛ زیرا تصور می کردند دیگر دانش آموز دبستان یا دبیرستانی نیستند که اولیا بخواهند فعالیت آنان را در دانشگاه پیگیری کند. این برنامه با چالش‌های خاصی مواجه شد و با تغییر سمت معاون پژوهشی دانشگاه، فعالیت این انجمن مختل شد.
یکی از دلایل ادامه‌دار نشدن ارتباط خانواده و دانشگاه، جمعیت زیاد دانشگاه‌ها بود. طبیعتاً ایجاد ارتباط با اولیای ۲۰۰ دانش آموز در یک مدرسه امکان پذیر است اما در دانشگاه‌های کوچک بیش از ۲ هزار دانشجو وجود دارد، از طرفی ۳۰ هزار دانشجو در دانشگاه تهران یا فردوسی مشهد تحصیل می‌کنند طبیعتا رصد و ایجاد ارتباط با خانواده این تعداد دانشجویان غیر ممکن است.
اواخر سندی تحت عنوان «دانشگاه دوستدار خانواده» تدوین شده اما هنوز نهایی نشده است. در جلسه‌ای که با مشاور امور زنان وزارت علوم داشتیم، درخواست پیگیری مجدد این موضوع را مطرح کردم. این سند از اجزای مختلفی تشکیل شده و دانشگاه‌ها بر اساس آن سطح بندی می‌شوند، البته چنین سندی در حوزه معاونت فرهنگی تعریف شده و بر این اساس دفتری برای تعامل دانشگاه با خانواده تشکیل خواهد شد.
تشکیل این دفتر می‌تواند پاسخگوی بخشی از نیازهای دفاتر مشاوره و سلامت دانشگاه‌ها باشد. خانواده و مراکز مشاوره می‌کوشند که دانشجو از لحاظ سلامت اخلاقی، رفتاری و وضعیت علمی و دانشی ارتقا پیدا کند. در صورت ایجاد هم‌افزایی بین مراکز مشاوره و خانواده دانشجویان،خلأهای ارتباطی موجود کاهش پیدا می‌کند و می‌توان شرایط بهتری را برای دانشجویان رقم زد.
در برخی موارد ممکن است دانشجویان خوابگاهی احساس کنند یکی از هم اتاقی هایشان با مشکلی مواجه شده است، به عنوان مثال جواب تلفن خانواده‌اش را نمی‌دهد یا با مشکلات احساسی دست و پنجه نرم می‌کند. متاسفانه ضعف‌های در حوزه آموزش وجود دارد و سایر دانشجویان به دلیل فقدان آموزش در این حوزه، وضعیت هم اتاقی خود را به مراکز مشاوره گزارش نمی‌کنند. دفاتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان برای این اقدام تدبیری در نظر گرفته است؟
متاسفانه چنین ضعف‌هایی در دانشگاه‌ها وجود دارد، در این راستا می‌توان از پتانسیل کانون همیاران سلامت بهره برد. در کنار آن کانون‌های فرهنگی هنری، انجمن‌های علمی و تشکل‌های دانشجویی نیز در دانشگاه‌ها وجود دارند. مرکز مشاوره دانشگاه‌ها نیز می‌توانند نسبت به حساس‌سازی دانشجویان فعال که در راستای ارتقای مسئولیت اجتماعی خود گام برمی‌دارند، اقدام کند تا آموزش‌های لازم از طریق داتشجویان فعال به همسالان خود منتقل کنند.
پژوهش‌ها نشان داده که اثر همسالان بر یکدیگر بالاتر از اثر استاد بر همسالان است به همین منظور باید از پتانسیل دانشجویان فعال در راستای ایفای مسئولیت اجتماعی کمک گرفت تا دانشجویان همسالان خود را با برخی آموزش‌ها آشنا کنند. در صورت تحقق چنین اقدامی شاهد تشکیل شبکه‌ای از دانشجویان که به مرور زمان گسترده‌تر می‌شود و آموزش‌ها از یک فرد به فرد دیگر انتقال می‌یابد.
ممکن است تعداد مدیر و کارشناسان مراکز مشاوره از ۱۰ نفر نیز فراتر نرود، طبیعتاً این مرکز نمی‌تواند یک دانشگاه ۱۰ هزار نفری را مدیریت کند به همین منظور باید از پتانسیل فعالان دانشجویی بهره برد و با ارائه آموزش‌های لازم به آنان شبکه گسترده ای را ایجاد کرد.
سند ملی سلامت روان به دانشگاه‌ها ابلاغ شده است
در حال حاضر سند ملی سلامت روان به دانشگاه ها ابلاغ شده است؟
مجید صفاری نیا رئیس سابق دفتر مشاوره و سلامت سازمان اموز دانشجویان در شهریورماه ۱۴۰۰ سیاستهای دفتر مشاوره وسلامت را به دانشگاه‌ها ابلاغ کرد تا جهت‌گیری‌های لازم در راستای دانشگاه جامعه محور، دانشگاه دوستدار خانواده، توجه به علائم و عوارض روانشناختی و اجتماعی ناشی از پاندمی کرونا، توسعه خدمات مراکز مشاوره، تاکید بر دانشگاه سلامت محور و زندگی سالم دانشجویی، غربالگری تمامی دانشجویان از طریق پایش سلامت روان ایجاد شود. در این سند در صورت نیاز دوره‌های مداخله‌ای برای توانمندسازی کارشناسان در نظر گرفته شده است، همچنین به هدف ارتقای سلامت روان و غیره در این سند اشاره شده است.
صدور کارنامه سلامت روان برای ۳۳۰ هزار دانشجو
مشخص شده است چه تعداد کارنامه سلامت روان برای دانشجویان صادر شده است؟
تا چند روز گذشته ۲۷۵ هزار دانشجو به صورت مستقیم نسبت به وارد کردن اطلاعات کارنامه سلامت روان در سامانه سازمان امور دانشجویان اقدام کرده‌اند. چند دانشگاه اطلاعات مربوط به سلامت روان دانشجویان را ابتدا خودشان وارد کرده و سپس آن را به دفتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان ارائه می دهند، تعداد این دانشجویان به ۴۵ هزار نفر می رسد. در مجموع حدود ۳۳۰ هزار دانشجو نسبت به ثبت اطلاعات خود در سامانه اقدام کردند. دفتر مشاوره سازمان امور دانشجویان اعلام کرد به دلیل شیوع کرونا دانشجویان ورودی سال‌های قبل نسبت به تکمیل کارنامه سلامت روان اقدام کنند.
کرونا ۱۹ هزار دانشجو را داغدار کرد
بر اساس آمار حدود ۱۹ هزار نفر از دانشجویان، یکی از عزیزان خود را به دلیل کرونا از دست داده‌اند. این دانشجویان زمانی که وارد دانشگاه شوند با مسائل و مشکلاتی مواجه خواهند شد؛ زیرا ناراحتی، فقدان و سوگ را تجربه کرده‌اند به همین منظور مراکز مشاوره در دانشگاه‌ها باید برنامه‌ای برای این دانشجویان در نظر بگیرند.
صدور کارنامه سلامت جسم برای ۱۵۰ هزار دانشجو
آمار صدور کارنامه سلامت برای دانشجویان کمتر است، آمار صدور این کارنامه نصف آمار کارنامه سلامت روان و کمتر از ۱۵۰ هزار نفر است.
چرا به سلامت جسم توجه کمتری می‌شود؟
دفتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان نمی تواند دانشجویان را مجبور کند نسبت به تکمیل فرم سلامت جسم اقدام کنند. این دفتر مشوق هایی را برای تکمیل اطلاعات در نظر گرفته است، به عنوان مثال خدمات رایگان مراکز مشاوره و دوره های مهارتی را به دانشجویان یادآوری کرده و در موارد لازم تذکرهای لازم در زمینه تکمیل اطلاعات را به دانشجویان گوشزد می‌کند. از نظر حقوقی نمی‌توان اعلام کرد در صورت عدم تکمیل فرم سلامت جسم از ثبت نام دانشجویان جلوگیری خواهد شد.
دفتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان به دنبال آن است که دانشجویان به طور خود انگیخته به دفاتر مشاوره مراجعه کنند، نه اینکه به اجبار اطلاعات غلط را در سامانه به ثبت برسانند.
رشته مشاوره دانشجویی مصوب شده و از اول مهر ۱۴۰۱ دانشجویان می توانند در این رشته تحصیل کنند. در این رشته تحصیلی به اقتضائات دوران دانشجویی سرفصل هایی در مقطع کارشناسی ارشد مدون شده است. در رشته تحصیلی ابعاد مختلف شغلی تحصیلی و خانوادگی در نظر گرفته شده است.
چه معیارهایی برای جذب مشاوران در دفاتر مشاوره دانشگاه وجود دارد؟
دانشگاه‌ها استقلال دارند و به صورت هیئت امنایی اداره می شوند. هم اکنون چارت تشکیلاتی مراکز مشاوره بهداشت و درمان را بر اساس سه دانشگاه بزرگ بالای ۱۰ هزار نفر، دانشگاه های متوسط بین ۵ تا ۱۰ هزار نفر و دانشگاه های کوچک کمتر از ۵ هزار نفر تدوین می‌شود. این چارت با امضای مسئولان عالی وزارت علوم به هیئت امنای دانشگاه‌ها ابلاغ می‌شود تا در دستور کار قرار گیرد و مصوب شود.
رشته مشاوره دانشجویی از اول مهر ۱۴۰۱ دانشجو پذیرش می‌کند
در این چارچوب صلاحیت‌های عمومی، اخلاقی و تخصصی متناسب با رشته‌های تحصیلی و فعالیت‌های جامعه دانشجویی برای فعالیت مشاوران در در نظر گرفته شده است. از طرفی رشته مشاوره دانشجویی مصوب شده و از اول مهر ۱۴۰۱ دانشجویان می توانند در این رشته تحصیل کنند. در این رشته تحصیلی، به اقتضائات دوران دانشجویی سرفصل‌هایی در مقطع کارشناسی ارشد مدون شده و ابعاد مختلف شغلی، تحصیلی و خانوادگی در نظر گرفته شده است.
در کنار آن مراکز مشاوره بر اساس ساز و کار خود نسبت به جذب نیرو اقدام کردند، در این فرآیند ویژگی‌های و صلاحیت‌های عمومی مدیر، کارشناسان، روانشناسان و مشاوران مرکز مشاوره سنجیده شده و برای رسیدن به نقطه مطلوب تلاش می‌شود. برای تمامی این افراد باید برنامه تدوین شود. به عنوان مثال باید مشخص شود یک مدیر مرکز باید از چه ویژگی هایی برخوردار باشد. در این راستا دوره‌هایی برای ارتقای توانمندی مشاوران، روانشناسان و مدیران مراکز مشاوره در نظر گرفته شده است. دفتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان وظیفه تولید محتوا و توانمندسازی نیروها را بر عهده دارد اما ورود نیروی انسانی به مراکز بر عهده این دفتر نیست.
مرکز مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان در راستای پیش‌برد آموزش ها در بستر فضای مجازی چه برنامه‌ای دارد؟
برخی از برنامه‌های ما صرفاً در حوزه مشاوره نیست؛ بلکه به صورت هم افزایی با حوزه‌های فرهنگی و حوزه‌های دیگر برگزار می‌شود. در این راستا باید سبک زندگی سالم بر اساس یک زیست‌بوم جغرافیایی سالم تعریف شود و اساتیدی که در این زمینه الگو هستند نیز شناسایی شوند. زمانی که این الگو سالم باشد، باید مقایسه کرد هر فردی نسبت به این الگوی سالم در چه جایگاهی قرار گرفته است.
سبک زندگی بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان در ایام کرونا تغییر کرده است، به طوری که تا نیمه شب بیدار بوده و تا ظهر می‌خوابند. این در حالی است که در الگوی سالم زندگی، چنین سبکی جایگاهی ندارد. با توجه به چسبندگی و جذابیت‌های فضای مجازی، باید در راستای الگوسازی و ترویج الگو اقدام کرد. در حال حاضر الگوی سبک زندگی دانشجویان تغییر کرده است. اگر دانشگاه‌ها به سمت حضوری‌شدن حرکت کنند، سبک زندگی دانشجویان نیز تغییر خواهد کرد. همچنین در دوره‌های پیشگیری آموزش سبک زندگی سالم در ابعاد مختلف لحاظ شده است.
دفاتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان در حوزه فضای مجازی ،نسبت به ضبط دوره‌های محتوایی که در دانشگاه‌ها برگزار می‌شودف اقدام کرده است. قرار از سامانه‌ای در سایت سازمان امور دانشجویان مدون شود تا دانشجویان هر لحظه‌ای که به آموزش نیاز داشته باشند بتوانند با وارد شدن در این سامانه، پس از انتخاب نوع مهارت، به فیلم‌های ده‌ها استاد در سراسر کشور دسترسی داشته باشند.
آمار خودکشی دانشجویان در صورت انتشار در فضای عمومی منجر به ایجاد التهاب می‌شود
چه حساسیتی در زمینه انتشار آمار خودکشی دانشجویان یا آمار دانشجویان با اختلالات روانی وجود دارد که معمولاً رسانه ای نمی‌شود؟ چنین مواردی منجر به ایجاد خلل در پژوهش‌ها خواهد شد.
این موضوع صحیح است، نگرش‌های مختلفی درباره این موضوع وجود دارد. به عنوان مثال اگر آمار در اختیار فضای عمومی جامعه قرار گیرد، شاید منجر به ایجاد التهاب شود و برخی از افراد نسبت به سوء‌استفاده از این آمار اقدام کنند. این آمار باید در اختیار مدیران موثر در سطوح مختلف مانند وزارت علوم و نهادهای تصمیم‌گیر قرار گیرد تا بتوان برنامه‌ریزی‌های لازم برای مواجهه با این آسیب‌ها در نظر گرفته شود.
حتما شنیده اید که می‌گویند «برخی از سیاست ها اقدامی است اما ابلاغی نیست» اقدام باید برای چنین مسائلی صورت گیرد اما اگر این آمار اعلام شود چه فایده و منفعتی خواهد داشت؟ ممکن است خانواده‌ای در روستای دور افتاده فرزندش را به دانشگاه فرستاده باشد و با شنیدن خبر مرگ یک دانشجو، نگران وضعیت فرزندش شود.
نهاد یا افراد متولی که آمار مرگ و میر دانشجویان را به دست می‌گیرد، باید نسبت به برنامه‌ریزی برای چنین مواردی اقدام کنند. شاید یکی از خلأهای این حوزه، متمرکز شدن چنین آماری در یک مرکز و عدم انتقال آن به تصمیم‌گیران است. این اطلاعات و آمار باید در اختیار افرادی قرار گیرد که بتوانند به درستی از آن استفاده کنند.
دفتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان به بودجه خاصی برای برنامه‌ها نیاز دارد؟
قطعاً در حوزه بودجه نه تنها سازمان امور دانشجویان و وزارت علوم بلکه دولت با پدیده‌ای مواجه است که بر اساس آن رئیس جمهور اعلام کرده ما چندین هزار میلیارد تومان در ماه بدهی داریم. بنا بر اعلام هاشم داداش‌پور رئیس سازمان امور دانشجویان، متناسب با برنامه‌های دفتر مشاوره سلامت هر اقدامی که ضرورت اجرا دارد، بودجه آن نیز تامین خواهد شد. در حال حاضر ابلاغ اعتبار آذرماه به دانشگاه ابلاغ شده و بودجه خوبی در اختیار آنها قرار گرفته تا بتوانند بخشی از سیاستهای حوزه پیشگیری را برنامه‌ریزی کنند.
انتهای پیام/
نظر شما