گروه بین‌الملل ایسکانیوز؛ علاوه بر سایر ظرفیت‌هایی که در بخش قبلی مورد اشاره قرار گرفت، در دنیای معاصر صنعت توریسم یکی از زمینه‌هایی است که نه تنها در ارائه تصویر مناسب از کشور و رفع سوء برداشت‌ها کمک می‌کند، در استحکام شریان‌های اقتصادی کشور نیز نقش بسزایی دارد. با تقویت گردشگری در انواع مختلف آن -به عبارتی با جذب گردشگر علمی، فرهنگی، مذهبی و ادبی- هم بصورت کلی به اقتصاد کشور کمک می‌شود و هم این گردشگران با بازگشت به کشورهای خود به سفیران جمهوری اسلامی ایران تبدیل خواهند شد و در رفع نظرات منفی نسبت به ایران بسیار موثر خواهند بود و در تمامی زمینه‌ها تاثیرات شایانی خواهند داشت. گردشگری هم ایجاد اشتغال در داخل را به همراه دارد، هم به اقتصاد در کلیه زمینه‌ها کمک می‌کند و هم یکی از بهترین راه‌هایی است که می‌تواند به ارائه تصویری مناسب از ایران کمک نماید.

تلاش برای جذب گردشگران اسپانیایی زبان از کشورهای آمریکای لاتین، برای بازدید از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی کشور بسیار مهم می‌باشد. در این حوزه، با جذب گردشگر می‌توان تاریخ و فرهنگ و آداب و رسوم و سنت‌های ایران را معرفی کرد تا از نزدیک شاهد آنچه که تلاش می‌کنیم به گوش جهانیان برسانیم باشند.

موقعیت ما در روابط با آمریکای لاتین نسبت به همسایگانمان:

با نگاهی سریع به تاریخ روابط ایران با کشورهای آمریکای لاتین به جرات می‌توان گفت ما از آنچه که باید و شاید استفاده نکرده‌ایم. اندکی روابط سیاسی دیده می‌شود که با تغییرات مدیریتی و بصورت سلیقه‌ای بدون توجه به منافع ملی، روابط کاهش و افزایش داشته است. درصورتی که اگر با دقت مطالعه صورت گیرد می‌توان به این نتیجه رسید که ارتباطات سیاسی با همه کشورهای دنیا و همچنین با کشورهای آمریکای لاتین بدون منفعت نیست. روابط بازرگانی هم بی شک لازم و ضروری می‌نماید که در این زمینه هم بسیار عقب هستیم و میدان را به حتی همسایگان خود باخته ایم. در زمینه روابط دانشگاهی هم با تاسیس گروه مطالعات آمریکای لاتین در سال ۱۳۸۶ برابر با ۲۰۰۷ میلادی نقطه آغاز خوبی بود و از آن زمان تفاهم نامه‌هایی با کشورهای مکزیک، کوبا، نیکاراگوئه، شیلی به امضا رسیده است اما در بحث عملیاتی شدن آن متاسفانه اتفاق خاصی رخ نداده است. اگر هم رویدادهای علمی اندکی هم برگزار شده همگی با همت شخصی افراد بوده است و نه حمایت دانشگاه‌ها. متاسفانه در این موارد انجام یک سفر کاری جهت گسترش روابط دانشگاهی به سفری تفریحی برای افراد نامرتبط با حوزه مطالعاتی مبدل می شود و بعد از سفر هیچ اتفاق خاص دیگری روی نمی‌دهد.

با نگاهی به حضور برخی همسایگانمان از جمله ترکیه در منطقه آمریکای لاتین، به خوبی مشاهده می‌شود که بعد از چین و روسیه، ترکیه به خوبی توانسته حضور قابل توجهی در آمریکای لاتین داشته باشد تا حضور در مناطق فراموش شده آمریکای لاتین و آفریقا را جبران کند. بدون شک بعد مسافت مانعی بزرگ در توسعه سیاست خارجی ترکیه در منطقه محسوب می‌شده اما برای رفع این مانع، هیچ ابزاری بهتر از قدرت نرم و دیپلماسی فرهنگی نیست. ترکیه فهمیده چطور از این ابزار بهره برداری کند و چطور این ابزار را در سیاست خارجی خود بکار ببرد، و به عنوان یکی از موارد مطرح در سراسر جهان بشود. برای ترکیه جذب کردن و نه تحمیل کردن یکی از اساس اولویت‌دار در آمریکای لاتین شده است.

تلویزیون بدون شک یکی از پلتفرم‌های ترکیه برای جلب توجهات می باشد و اعتبار ترکیه را در جایی که اسلام هراسی در حال رشد است افزایش داده است.

ترکیه در حال حاضر از نظر مردم آمریکای لاتین به شدت مورد توجه قرار گرفته است به خصوص با سریال‌های ترکی که باعث شده تا تاریخ و فرهنگ و مناظر و جامعه مسلمان ترکیه را که عرب نیستند معرفی کنند.

پیش از نقطه اوج سریال‌های ترکی، یکی از پدیده‌های ممتازی که اساس روابط آمریکای لاتین و ترکیه را تشکیل می‌داد مهاجرت ترک ها به دنیای جدید در اواخر قرن ۱۹ بود، وقتی پادشاهی عثمانی ۶۰۰ ساله به تدریج اعتبار خود را از دست می‌داد. از طرف دیگر، جامعه ترکیه اطلاعات کمی درباره منطقه آمریکای لاتین داشت.

سال ۲۰۰۶، سالی بود که آمریکای لاتین و کارائیب در ترکیه شناخته شدند و آغاز بازتاب‌های جهانی بود. این سال اولین قدم جهت توسعه روابط بود. دوره‌ای بود که ملاقات‌های رسمی در حوزه‌های سیاسی و در میان مقامات بلندپایه طرفین آغاز شد. ترکیه گروه‌های دوستی دو طرفه با مجلس کشورهای منطقه تاسیس می‌کند. از آن زمان به بعد، رئیس جمهور ترکیه آقای طیب رجب اردوغان، از تعدادی از این کشورها بازدید کرده است. کوبا و مکزیک در سال ۲۰۱۵، در سال ۲۰۱۶ اولین مقام ترکیه بود که از پرو و اکوآدور بازدید داشت و دومی در بازدید از شیلی بود. بالاخره در ۲۰۱۸ از آرژانتین بازدید داشت؛ برای شرکت در اجلاس جی ۲۰ و از این موقعیت استفاده کرد و بازدیدی سریع هم از پاراگوئه داشت. هر کدام از این کشورها اهمیت خاصی برای ترکیه دارند، بعنوان مثال، برزیل، شیلی و مکزیک، از اهداف اصلی برای تجارت کالاهای ترکیه هستند. در مورد ونزوئلا، ترکیه یک شریک تجاری پیدا کرده است و همچنین شریک سیاسی همانطور که در ملاقات رئیس جمهور ترکیه با نیکلاس مادورو در سال ۲۰۱۸ این مسئله به خوبی دیده می شود. دولت ونزوئلا که حمایت برخی کشورهای منطقه را ندارد در ترکیه یک حمایت حیاتی پیدا کرده تا تجارت و اقتصادش را گشایش بخشد. فشارهای هر دو کشور با ایالات متحده باعث شده تا اتحاد کاراکاس- آنکارا توسعه یابد و علائق مشترک خود را پیدا کنند.

در زمینه روابط دانشگاهی شاهد تاسیس مرکز مطالعات آمریکای لاتین در دانشگاه آنکارا درسال ۲۰۰۹ هستیم. دانشگاه آنکارا از آن زمان نسبت به برگزاری همایش‌ها، سمپوزیوم‌ها و دیگر رویدادهای علمی و پژوهشی با دانشگاه‌های آمریکای لاتین اقدام نموده است. به عنوان مثال با حمایت دانشگاه بین المللی دریایی پاناما) و دانشگاه پاناما، سمپوزیومی با عنوان 1915 «طولانی ترین سال امپراتوری عثمانی: ظهور یک قدرت» برگزار نمود. سمپوزیومی که با چهره‌ای علمی سعی در نشان دادن قدرت عثمانی بود. این سمپوزیوم ابتدا در سال 2015  برگزار شد و  سپس در سال 2016  در کشورهای آمریکای لاتین به عنوان بخشی از سیاست خارجی ترکیه و  برای ارتقای روابط دوجانبه دولت ترکیه با همتایان خود در سایر کشورهای جهان به ویژه با آمریکای لاتین ادامه یافته است.

جلساتی مشابه این سمپوزیوم در بوگوتای کلمبیا، کاستاریکا، اکوادور، شیلی، بولیوی، پاراگوئه، آرژانتین،…. با حضور رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه برگزار شده است.

با نگاهی بر آمار گردشگری در ترکیه مشاهده می‌شود که سالانه بیش از یک میلیون نفر از آمریکای لاتین از مقاصد گردشگری ترکیه بازدید می‌کنند و اسپانیایی دومین زبان خارجی است که در این کشور مورد مطالعه قرار می‌گیرد. درصورتی که در دانشگاه تهران تصمیم به تعطیلی گروه زبان اسپانیایی گرفته شده است.

با حضور موثر و قدرتمند ترکیه در آمریکای لاتین به تدریج علاقه بسیاری نسبت به این کشور به وجود آمده است. در حوزه فرهنگی، علاقه فزاینده‌ای در آمریکای لاتین جهت یادگیری فرهنگ و تمدن و آداب و سنت ترکیه وجود دارد.

این موارد نشان دهنده اراده ترکیه و مردم آن برای تقویت و چند برابر کردن پل های تفاهم با کل منطقه و تقویت روابط دوستی و روابط دوجانبه با ملت‌های آمریکای لاتین است.

لذا دلایلی چون بعد مسافت و یا عدم اهمیت کشورهای آمریکای لاتین در روابط سیاسی و تجاری و فرهنگی ایران که باعث شده تا به این منطقه توجهی نشود، به خوبی توسط همسایه ما به بهترین شکل مورد بهره برداری قرار گرفته است. ترکیه که همسایه دیوار به دیوار ماست در آمریکای لاتین از شمال تا جنوب، از مکزیک و کوبا تا شیلی و آرژانتین حضور بسیار فعالی دارد. ترکیه نه فقط در حوزه تجارت و بازرگانی که نشان از هوش و ذکاوتشان دارد در زمینه‌های فرهنگی هم بشدت فعال هستند. ترکیه به خوبی درک کرده که ارتباطات فرهنگی زمینه را برای توسعه و گسترش ارتباطات اقتصادی و سیاسی فراهم می نماید.

در انتها باید تاکید کرد که از بررسی یکایک بخش‌های مذکور می توان نتیجه گرفت که بستر فرهنگی گسترده و زمینه نابی برای معرفی فرهنگ ایران و کشورهای آمریکای لاتین به یکدیگر وجود دارد. ارزش های ایرانی و اسلامی از یکسو و بومی و پسااستعماری از سوی دیگر بستر مهیایی برای نشاندن بذر همکاری دو جانبه هستند که در صورت بهره برداری صحیح و سیاست گذاری‌های اصولی از آن می‌توان فرهنگ ایرانی و آمریکای لاتینی را به سوی نهادسازی پرثمر و پربازده سوق داد.

رئیس مرکز پژوهشی مطالعات کشورهای اسپانیایی زبان و گروه مطالعات آمریکای لاتین دانشگاه تهران *

انتهای پیام/