به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، مدتی است که موضوع شفافیت مالی در دانشگاههای علوم پزشکی به مطالبه بسیاری از دانشجویان و برخی از نمایندگان مجلس تبدیل شده است. بر اساس اصل ۵۵ قانون اساسی، دیوان محاسبات مکلف است تمامی دستگاههایی که از بودجه عمومی دولت استفاده میکنند را مورد حسابرسی قرار داده و گزارش آن را به صورت سالانه جهت اطلاع افکار عمومی منتشر کند. با تصویب ماده ۱ قانون احکام دائمی برنامههای توسعه کشور در چند سال قبل، دانشگاههای علوم پزشکی که بودجهای بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان در اختیار دارند، از شمول این قانون خارج شدهاند.
شنیدهها حاکی از آن است که تنها حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد بودجه دانشگاههای علوم پزشکی صرف امور آموزشی و پژوهشی میشود و عمده بودجه صرف مخارج مربوط به ارائه خدمات میشود. مهدی سقاوی عضو شورای صنفی مرکزی وزارت بهداشت و دبیر شورای صنفی علوم پزشکی لرستان و احمد جعفرپور دبیر شورای صنفی دانشگاه علوم پزشکی البرز به سوالات ایسکانیوز پیرامون شفافیت مالی در دانشگاههای علوم پزشکی پاسخ دادند. مشروح این گفتوگو به شرح زیر است:
درباره نقدهایی که به دانشگاه علوم پزشکی در زمینه هزینهکَردها مطرح میشود صحبت کنیم، آیا پول پاشی در دانشگاه های علوم پزشکی صحت دارد یا خیر؟ این نقدها را چطور ارزیابی میکنید؟
سقاوی: درباره شفافیت مالی دانشگاههای علوم پزشکی باید چند نکته را عرض کنم، در حال حاضر ۸۵ درصد بودجهای که در اختیار دانشگاه علوم پزشکی قرار میگیرد حسابرسی دقیقی بر آن انجام نمیشود، دانشجویان و جامعه علوم پزشکی کشور در مدت اخیر نشان دادند به آن باور دارند این است که آموزش پزشکی با توجه به ارتباط بالینی که با بیمارستانها دارد، باید در حوزه مدیریت وزارت بهداشت بماند و وزارت علوم این را در اختیار نگیرد؛ زیرا از یکسو وزارت علوم نتوانسته آینده کاری رشتههایی که زیر نظر خودش بوده را تضمین کند و از طرف دیگر از نظر ماهیت حوزه آموزش پزشکی، پرستاری و به طور کلی علوم پزشکی با حوزه درمان ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند.
حفظ آموزش پزشکی در ساختار وزارت بهداشت، تقریباً مورد بحث و تایید همه ماست و هم دانشجویان در علوم پزشکی و هم مسئولان آن را قبول دارند، اما این نباید به آن معنا باشد که ما ضعفهایی که در حوزه وجود آموزش پزشکی در ساختار وزارت بهداشت و نقد هایی که به این موضوع هست را نادیده بگیریم.
ما یک وزارتخانه به نام وزارت علوم با آن عظمت و وزیری ویژه دانشجویان را داریم و در مقابل آموزش پزشکی در حوزه وزارت بهداشت را به معاونت تقلیل دادهایم، آن هم معاونتهایی که از هم گسیختهاند؛ بخشی از امور آموزشی و دانشجویی توسط معاون آموزشی وزارت بهداشت پیش میرود، برخی زیر نظر معاون فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت است، گره برخی از مشکلات نیز به دست معاون توسعه و درمان باز خواهد شد.
از سوی دیگر از آنجا که بهداشت و درمان دارای فوریت بالا هستند، وزارت بهداشت بر این دو حوزه متمرکز است و در نهایت حوزه آموزش علوم پزشکی مغفول میماند. طبیعتا این ضعف های مهم باید اصلاح شوند.
بر اساس قانون، مراکز آموزشی باید از حسابرسی معاف باشند، به زبانی دیگر اهدافی که قانونگذار در نظر دارد توسط مراکز آموزشی نادیده گرفته شده و توسعه پیدا کرده و در جایی که نباید مورد استفاده قرار گرفته است. در حال حاضر دانشگاههای وزارت علوم از حسابرسی معاف هستند، البته این موارد ذیل دیوان محاسبات قرار میگیرند و اینطور نیست که کاملا بدون حسابرسی باقی بمانند، اما زمانی حسابرسی ذیل بحث درمان ذیل وزارت بهداشت قرار میگیرد، از همین درصد بودجهای که زیر نظر آموزش هست، استفاده شده تا تمام حوزههای مربوط به دانشگاه علوم پزشکی را از این حسابرسی معاف کنند.
در حال حاضر دانشگاههای پزشکی رکن اصلی خدمات بهداشتی، پیشگیری و درمانی هستند و تمام این موارد در هر جای دیگر دنیا در هر ارگانی مورد حسابرسی جداگانه قرار میگیرد. بنابراین شفافیت مالی در دانشگاههای علوم پزشکی مطالبه جامعه دانشجویی هم هست، باید این حسابرسی صورت بگیرد و نباید در درون این ماجرا از حوزه آموزش سوءاستفاده شود. شوراهای صنفی بر این باورند که علی رغم اهمیت حفظ آموزش پزشکی در ساختار وزارت بهداشت، نقدهایی که به ساختار وزارت بهداشت در حوزه آموزش علوم پزشکی مطرح میشود باید اصلاح شده و از حوزه آموزش نیز سوء استفاده صورت نگیرد.
شفافیت مالی چه سودی برای دانشجویان دارد؟
جعفرپور: اگر برخی موارد مدیریتی مالی برای شورای صنفی که نمایندگان دانشجویان در دانشگاه به شمار میروند، شفافسازی شود، طبیعتا بهتر میتوان نسبت به مطالبهگری اقدام کرد. یعنی مثلاً اگر بدانیم چقدر بودجه برای خوابگاهها به دانشگاه ما تخصیص داده شده است، در این صورت شورای صنفی میداند که باید مطالبات را در حوزه ساخت یا خرید خوابگاه یا حتی اجاره خوابگاه متمرکز کند، اما اگر ما در ابهام باشیم و بگویند بودجه و پول نداریم، قطعاً ما هم نمیتوانیم مطالبه درستی داشته باشیم، شاید اصلاً انتظار زیاد داشته باشیم و شاید هم انتظارمان کم باشد، قطعاً انتظار داشتن حق دانشجو است، دانشگاه با دانشجو تعریف میشود، اینکه هیچ موردی برای دانشجو شفاف نباشد و ما در ابهام باشیم قطعاً نمیتوانیم مطالبه درستی داشته باشیم.
سقاوی: همانطور که پیشتر به آن اشاره شد، قرار است ۸۵ درصد کل بودجه حوزه سلامت مورد حسابرسی قرار نگیرد. خود این موضوع مفسدهزاست. باید در نظر داشته باشیم که مکانی برای بروز فساد مالی وجود دارد، حتی اگر اتفاق بدی هم رخ ندهد و مشکلی هم نداشته باشد، اما احتمال بروز تخلف در این زمینه وجود دارد. پس باید از بروز چنین اتفاقی جلوگیری شود. شفافیت مالی در دانشگاهها مطالبه درستی است که نمایندگان مجلس آن را در دستور کار خود قرار دادهاند.
اساتید دانشگاههای علوم پزشکی چه موضعی نسبت به موضوع حسابرسی از دانشگاه دارند؟
سقاوی: هماکنون در حوزه علوم پزشکی و همین آموزش پزشکی، مطالبات فراوان و مهمی وجود دارد. به عنوان مثال افزایش ظرفیت پزشکی که چندی پیش رخ داد را در نظر بگیرید؛ رؤسای دانشگاه علوم پزشکی در این زمینه مهم و دغدغه حوزه آموزش پزشکی کشور هیچ بیانیهای صادر نکردند، اما زمانی که اسمی از حسابرسی آمد تمام رؤسای دانشگاه بیانیه متحد در مخالفت با این موضوع دادند. چرا آن روز در مورد بحث افزایش ظرفیت رشتههای پزشکی این بیانیه صادر نشد؟! موضوع حسابرسی از دانشگاههای علوم پزشکی به ضرر مدیران بوده و ممکن است مشکلاتی را در حوزه مالی برای آنها به دنبال داشته باشد اما در کوتاه ترین زمان بیانیهای در این زمینه صادر شد.
اگر دغدغه مدیران بحث حوزه آموزش و اهمیت استقلال آن است، چرا در مقابل افزایش ظرفیتهای پزشکی که مهمتر و مطالبه جامعه دانشجویی نیز بود واکنشی نشان ندادند؟ اما روسای دانشگاههای علوم پزشکی نسبت به موضوع حسابرسی از دانشگاههای علوم پزشکی بلافاصله واکنش تندی نشان دادند؟
برخی ادعاها در زمینه پولپاشی و ارائه آمار فیک از بیماران پیرامون برخی از بیمارستانهای دانشگاههای علوم پزشکی مطرح میشود. با توجه به بیان این مسائل به نظر شما این مخارج کجا صرف میشود؟
سقاوی: ساختار دانشگاههای علوم پزشکی چند بعدی است؛ بهطوری که میتوان این دانشگاهها را حداقل در حد وزارت بهداشت در یک استان در نظر گرفت. سال ۶۷ دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی را شکل دادند و سپس خانههای بهداشت را به آن چسباندند، اما در حال حاضر ساختار آن بسیار عریض و طویل شامل حوزههای بهداشت، درمان، دارو و آموزش است. بنابراین اینطور نیست که بگوییم در مواردی سندسازی میشود، من این مطلب را رد نمیکنم.
از نظر شما شفافیت مالی از کدام حوزه در اولویت قرار دارد؟
جعفرپور: زمانی مباحثی پیرامون بدهی دانشگاه علوم پزشکی البرز به پیمانکار تغذیه مطرح میشد، این موضوع را نیز میتوان به بحث شفافیتها نسبت داد. شوراهای صنفی بر این باور نیستند که بحث شفافیت مالی به یکباره برای دانشگاههای علوم پزشکی از کل معاونتها شروع شود، اما بد نیست شفافیتها از یک معاونت دانشجویی ـ فرهنگی در حوزه تغذیه و خوابگاه و غیره آغاز شود. بد نیست شفافیت مالی از این حوزهها را شروع کرده و پس از آن به معاونتهای دیگر ورود کنیم.
از نظر شما شفافسازی مالی در نهایت به سود دانشگاهها تمام میشود؟
سقاوی: تصور کنید نظارت و حسابرسی در ارگان یا سازمانی وجود نداشته باشد، در این صورت امکان اینکه حرف و حدیثی پیرامون عملکرد سازمان مطرح شود، وجود دارد، حتی در برخی مواد این موارد ممکن است به اشتباه مطرح شود.
من بر این باورم حسابرسی به سود دانشگاههای علوم پزشکی است، در حال حاضر نسبت به دانشگاههای علوم پزشکی گاهاً گاردی وجود دارد که با اینگونه شفافیتها فضا را برای خودشان هموارتر کنند؛ برای کسانی که سالم کار میکنند. ما الزاماً نمیگوییم اتفاقی در حال رخ دادن است و نمیخواهیم تهمت هم بزنیم، اما بحث این است که وقتی فضای مفسدهآمیز وجود داشته باشد، قطعاً پشت سر آن حرف هست و موضوع شفافیت مالی دانشگاههای علوم پزشکی نمودی از این مسئله است.
جعفرپور: قطعاً ما هم برخی از مسائل را طور دیگری تعبیر میکنیم. همین در حال حاضر وضعیت مالی دانشگاههای علوم پزشکی مبهم است، من به عنوان شورای صنفی با خودم فکر میکنم بودجه خوابگاه و غیره در کجا صرف میشود؟ مگر میشود وزارتخانه بودجه خوبی برای تغذیه در اختیار دانشگاهها قرار دهد، اما دانشجو صرف این بودجه در حوزه تغذیه را از نزدیک مشاهده نکند؟ طبیعتا در چنین شرایطی این ایده در اذهان ایجاد میشود که بودجه در جای دیگری صرف شده؛ حال اینکه در جیب کسی رفته است، خرج شده، و در کجا خرج شده را نمیدانیم.
سقاوی: حتی خیلی از مواقع گفته شده که بودجه برای خوابگاه دانشجو آمده، اما خرج بیمار و مثلاً خرج خرید انسولین برای ذخایر دانشگاه شده است. یعنی بودجهای که برای دانشجو وارد دانشگاه میشود، خرج جای دیگر شده است. در برهه زمانی کرونا شروع شد و بودجه بسیاری از پروژه های آموزشی و خوابگاهی دانشگاهها خرج ساخت و تأمین تجهیزات برای مقابله با کرونا شد. آنجا مطلب با فوریت بیشتر وجود داشت و بودجه را آنجا خرج کردند. اگر ساختار آموزش داخل وزارت علوم بود، قطعاً خرج خوابگاه دانشجویی میشد، اما به دلیل آنکه داخل ساختار وزارت بهداشت وجود دارد، این پولبه راحتی در حوزههای دیگر -که البته ضروری تر هم هستند- صرف میشود. در چنین شرایطی نکته مورد نقدی پیرامون غفلت از حوزه آموزش مطرح میشود.
البته گفتهها حاکی از آن است زمانی که فشار کرونا کمتر بوده و دانشگاه از بیمارستانها سود کسب کرده و در حوزه آموزش پزشکی خرج میکرد و این هزینه را از این طرف به آن طرف تزریق میکند، اما به هر حال باید یک ساختار مشخص باشد که این چرخش چطور اتفاق میافتد. در چنین شرایطی شفافیت مالی ضروری به نظر میرسد.
انتهای پیام/
نظر شما