به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، احتمالا بعد از زیارت حرم مطهر رضوی نگاهتان به سمت بنایی تاریخی بسیاز زیبا جلب می شود که در قسمت شمال شرقی حرم قرار گرفته است. این بنا با سر در شگفت انگیزش و نقش های مینیاتوری که در تسخیر قلب و چشم زائران خودنمایی می کند. این بنا زیارتگاهی به نام " آرامگاه پیر پالاندوز " میباشد که از عرفای شیعه و کیمیاگر قرن 10 هجری بود و به خاطر شغلش با این لقب شناخته میشد و همچنین این روزها یکی از مکان‌ های مشهور و دیدنی مشهد همین آرامگاه پیر پالاندوز می باشد که در کنار مرقد امام رضا جای خوش کرده است و بسیاری از زائران امام هشتم شیعیان، به این مرید و شاگرد وی ادای احترام می‌کنند و حتما به زیارت این بنا می روند.

بیشتر بخوانید:

گردشگری ایران / مقبره الشعرای تبریز

در تاریخچه‌ ساخت آرامگاه پیر پالاندوز شنیدهحاکی از این است که اصل مقبره متعلق به شخصی به نام ابونصر سراج طوسی بوده است که در طی سال‌ های بعد، این آرامگاه به پیر پالان‌ دوز منسوب شد، " درویش محمد کارندهی " معروف به محمد عارف عباسی یا همان پیر پالاندوز می باشد که در ادامه بیشتر به آن می پردازیم.

معرفی مقبره پیر پالاندوز مشهد

اگر دوست دارید تا در طی سفرتان با تور مشهد از جاذبه های گردشگری مشهد نیز بازدید کنید، یکی از گزینه های تاریخی این شهر می تواند " آرامگاه پیرپالاندوز " باشد و با تاریخچه‌ این دیار مقدس خیلی بیشتر از قبل آشنا بشوید و با اطلاعات کافی راهی این شهر شوید. این آرامگاه متعلق به دوره صفوی و مقبره یکی از عرفای نامدار آن دوران میباشد و امروزه با فضای آرامش بخش و دلچسب خود میزبان مسافران بسیار زیادی از ایران است. پیر پالاندوز از شیخ‌ های سلسله ذهبیه بود که برای امرار معاش به پالان دوزی مشغول بوده و نیز لازم به ذکر است که پالان چیزی بود که شبیه زین بر روی کمر شتر و یا اسب قرار می ‌گرفته و در داخلش را با کاه پر می ‌کردند و بر رویش می ‌نشستند. در ادامه بدانید که شخصی که در مقبره پالاندوز دفن شده، محمد عارف عباسی نام دارد که به واسطه‌ شغل پالان دوزی اش به این نام شهرت پیدا کرده است. از این فرد قرآن هفت سوره ‌ای که به خط ثلث نوشته شده به جای مانده است و توصیف کننده توانایی او در کار خطاطی میباشد و اینکه بنای اولیه‌ پیر پالاندوز مشهد درست در سال 985 قمری بنا شده و سال ها بعد بصورت کامل تکمیل شد و امروزه نیز قابل بازدید برای عموم است.

دیوارهای بیرونی با طاق، قاب و کاشی ‌کاری‌های زیبا زینت بخشیده شده که چشم‌اندازی جذاب به بنا داده است. زیبایی این آرامگاه کم نیست مثلا این آرامگاه شامل بنایی چهار گوش است که با گنبدی بزرگ پوشیده شده و ایوان آجری آن با ابهت شگفت انگیزی حتی از راه دور نیز خودنمایی می ‌کند و شما را ترغیب میکند تا از نزدیک آن را ببینید . در داخل بقعه نیز محل شاه‌ نشین به چشمتان خواهد خورد که با نقاشی ‌های هنرمندانه و جلوه‌ خاصش هوش از سرتان می برد. همچنین جالبه بدونید در اینجا نقاشی‌ هایی از دوران صفوی در آنجا هست که امروزه بخشی از آن بازسازی شده و بقیه‌ آن کاملا از بین رفته است. در آخر شما بعد از دیدن این بنا می توانید از دیگر جاهای دیدنی مشهد اعم از مسجد گوهرشاد، موزه بزرگ خراسان، باغ گیاه شناسی، دریاچه چشمه سبز، آرامگاه نادر شاه افشار، باغ وکیل آباد، پارک ملی هفت حوض، مدرسه پریزاد و گنبد سبز و... دیدن کنید.

تاریخچه مقبره پیر پالاندوز

بنای اولیه آرامگاه پیر پالاندوز در زمان شاه محمد خدابنده صفوی (پدر شاه عباس صفوی، فردی نابینا بود) به سعی قنبر علی بن خواجه حسین در سال ۹۸۵ قمری ساخته شده است. این بقعه در سال‌های اخیر به‌طور کامل بازسازی شده و مشتمل بر درگاه ورودی، رواق‌ها و فضاهای طرفین، صحن و فضای اصلی مقبره است. نمای دیوارهای بیرونی با طاق‌نماها، قاب، لچکی و کاشی‌کاری زیبا آراسته و درون آن با نقش‌های هندسی و ترنج مزین شده است.

این بنای تاریخی در تاریخ ۵ اردیبهشت ۱۳۵۶ با شماره ثبت ۱۳۷۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

مقبره پیر پالاندوز کجاست؟

مقبره پیر پالاندوز از مقاصد گردشگری و مکان های دیدنی استان خراسان رضوی در مشهد است که در خیابان نواب صفوی، ضلع شرقی حرم امام رضا (ع) قرار دارد. برای دسترسی به آرامگاه، از ورودی حرم خیابان نواب صفوی به‌سمت بازارچه بروید. پس از چند دقیقه پیاده‌روی، تابلوی مقبره شیخ محمد عارف را مشاهده کنید.

معماری مقبره پیر پالاندوز

این مقبره شامل بنایی چهارگوش با گنبدی بر فراز آن‌ و ایوانی آجری در مقابل است. در داخل بقعه، شاه‌نشینی است که در بالای آن، یزدی‌بندی‌هایی اجرا شده که در اصل دارای نقاشی بوده و به داخل بقعه جلوه خاصی می‌بخشیده است. بدنه‌های بنا، از دوران صفویه، دارای تزیینات نقاشی بوده که بر اثر گذشت زمان و نفوذ رطوبت، جز بخش کمی از آن‌که مرمت و ثابت گردیده، بقیه از میان رفته است. در زیر کاسه گنبد نیز ترنج زیبایی با نگاره‌های گیاهی نقش‌اندازی شده است.

نمای خارجی بنا به ایجاد طاق‌نماهای تیزه‌دار آجری و پشت‌بغل‌های کاشی و قاب‌های مستطیل تزئینی بر فراز آن‌ها، در عین سادگی، منظره‌ای زیبا دارد. سطح گنبد پیازی شکل فراز بنا که روی گردنی استوانه‌ای شکل استوار شده، دارای پوشش ساده‌ای از کاشی فیروزه‌ای است. شکل کلی بنا و بازمانده‌های نقاشی‌های درون آن، بنا را اثری از دوران صفوی معرفی می‌کند که در سال ۹۸۵ هجری قمری ساخته شده است. تاریخ مزبور، بر کتیبه سنگ سفید مربعی کنده شده است.

پیر پالاندوز که بود؟

شیخ محمد عارف عباسی مشهور به «پیر پالاندوز» از عرفا و پیران سلسله ذهبیه است که در نیمه دوم قرن دهم هجری قمری ولادت یافت. ایشان متولد روستای کارند مشهد و معاصر شیخ بهایی بوده‌اند. او علاوه بر اینکه در عرفان به مقامات بلندی دست یافت، در کیمیاگری و خطاطی متبحر بود. شیخ محمد در خط ثلث استاد بوده و  هفت سوره از قرآن نگاشته شده به خط خوش ایشان موجود است. وی با اینکه صاحب موقعیت بود و می‌توانست بدون کوشش زندگی خوبی داشته باشد، از راه پالاندوزی روزگار می‌گذراند. شیخ محمد عارف، بر مبنای باور توحیدی خود و توکل بر خدا، ذکر تشکر، خدمت، طاعت، قناعت و ایثار که از صفات عارفان است، به جستجوی راه معرفت پرداخت و مدتی از عمر خود را به کسب فیض از اهل حق سپری کرد و به بروز کراماتی معروف شد.

شیخ برای ساختن خویش، در جستجوی مردان حق برخاست. با عنایت حضرت پروردگار به حضور شیخ کمال‌الدین حسین تبادکانی (تاج الدین خوارزمی) راهنمای اهل دل آن روزگار رسید. از خدمت او کسب آداب سلوک راه خدا کرد و برحسب آمادگی ذاتی خود مورد توجه مبارک استاد شد و پس از سپری ساختن مدارج کمال به خلافت شیخ خود معین گشت و به دامادی وی سرفراز آمد.

پس از رحلت شیخ تاج‌الدین حسین تبادکانی، به‌واسطه زیاد شدن رهبران دروغین، از دستگیری و ارشاد طالبان تن زد و به کفاشی سرگرم شد و دور از غوغای مریدان و هیاهوی انکار آمیز منکران، چشم به زیارت جمال دلدار حقیقی گشود. چندین بار از طریق باطن وی را بر پذیرفتن مسند ارشاد فرمان دادند و او شانه خالی کرد. پس از گذشت یک سال، حضرت امام قائم مهدی مولانا ابوصالح حجه‌الله بن الحسن العسکری (روحی فداه) بر در دکانش حاضر شد و از شدت و تندی گلیم او را گرفته برافشاندند و رفتند.

شیخ دریافت که خاطر امام (ع) از وی آزرده شده است. لرزی سخت بر اندامش افتاد و بیمی جانکاه فضای بی‌کران جانش را فراگرفت؛ چونان که تاب نیاورد و به سوی خانه رفت. پس از آن رویداد، در عالم معنا دید که ماموران الهی او را نزد امام قائم (عج) حاضر کرده، بر دیواری به چهار میخ کشیدند و تنبیه کردند. در این حال، امام رضا (ع) حاضر شده، از وی شفاعت کرد و او را از شکنجه رهایی بخشود. پس از دلجویی و اندرزگویی، او را به دستگیری و راهنمایی طالبان دستور فرمود. شیخ چون به خود آمد، به‌اندازه یک سال از آن شکنجه، اسیر بستر گشته، بی‌حال بود تا پس از سالی سلامتی خود بازیافت و به ارشاد نشست.

هر چند مریدان و دوستداران وی بسیار شدند، به مردی مایه‌دار و با استعداد که شایستگی خلافت داشته باشد، دست نیافت. سرانجام از این رهگذر ملول شده، نزد امام هشتم (ع) شکوه سر داد. امام (ع) او را به برآورده شدن درخواستش مژده داد. از آن پس اندک نگذشت که شیخ حاتم، خواهرزاده شیخ، به خدمتش شتافت. شیخ او را شایسته تربیت و آماده کسب معرفت یافت و به ارشادش همت گماشت.

لقب «پالاندوز» ازاین‌رو به او داده شده که برای گذران زندگی خود با وجود مقام والا، به کار پالاندوزی اشتغال داشته است. از این شخصیت، قرآن هفت ‌سوره‌ای در دست است که به خط خوش ثلث نوشته شده‌اند و حکایت از توانایی او در کار خطاطی دارند.

انتهای پیام/