به گزارش گروه علم و فناوری باشگاه خبرنگاران دانشجویی(ایسکانیوز)؛ دانشمندان در مطالعات جدید خود دریافتهاند که خمیازه کشیدن یک نشانه اجتماعی تکامل یافته است که به دیگران هشدار میدهد ما کمتر هوشیاریم و بنابراین آنها باید بیشتر مراقب شکارچیان باشند.
در همین حال، تصور میشود که «خمیازه مسری» - خمیازه بازتابی که پس از دیدن یا شنیدن صدای خمیازه فرد دیگر انجام میدهیم- نشانهای است که فقط در حیواناتی وجود دارد که به صورت گروهی زندگی میکنند.
با توجه به اینکه این رفتار هزاران سال پیش در دشتهای آفریقا تکامل یافته و دیگر برای انسانهای امروزی صدق نمیکند، ممکن است بگوییم پس چرا همچنان خمیازه میکشیم؟
بهتر است به این موضوع اشاره کنیم که مطالعات قبلی نشان دادهاند که یک همبستگی مثبت بین مدت خمیازه و اندازه مغز وجود دارد؛ به این معنی که هر چه مغز بزرگتر باشد، خمیازه بزرگتر است.
این مطالعه جدید توسط پروفسور اندرو گالوپ، محقق علوم رفتاری در انستیتو پلیتکنیک دانشگاه ایالتی نیویورک انجام شده است. او در مقاله خود میگوید: خمیازه یک سازگاری عصبی فیزیولوژیکی است که همه مهرهداران وجود دارد و به نظر میرسد که این الگو در میان گونههایی از حیوانات مهم است که به صورت اجتماعی زندگی میکنند.
او میافزاید: خمیازه به عنوان نشانهای عمل میکند که آمادگی افراد را افزایش میدهد و هماهنگی حرکتی را از طریق سرایت خمیازه ترویج میکند.
گالوپ، «اهمیت روانی و اجتماعی» خمیازه کشیدن در پستانداران و پرندگان را بررسی کرد و براساس تحقیقاتش، ایده خمیازه کشیدن به عنوان یک نشانه اجتماعی را ارائه داد و نشان داد که فردی که خمیازه میکشد، هوشیاری کمتری نسبت به بقیه دارد.
او در مقالهاش میگوید خمیازهها میتوانند خود به خود یا مسری باشند - اولی ظاهرا از ناکجاآباد میآید، ولی دومی منجر به دیدن خمیازه شخص دیگری میشود. طبق تعریف، هر خمیازه مسری را میتوان به یک خمیازه خود به خودی اصلی ردیابی کرد و به همین دلیل، خمیازه مسری باید اخیرا در زمان تکامل یافته باشد.
پروفسور گالوپ گفت: شواهد نشان میدهد که خمیازه در ابتدا به عنوان یک رویداد خود به خود و در نتیجه ماهیت فیزیولوژیکی تکامل یافته است. خمیازه مسری فقط در گونههای اجتماعی ثبت شده است - آنهایی که از نظر ژنتیکی تمایل به کار گروهی دارند - و نکته بعدی این است که تا پس از نوزادی خمیازه مسری در این گونهها دیده نمیشود.
باورهای غلط
به گفته پروفسور گالوپ، فرضیههای متعددی برای توضیح اهمیت فیزیولوژیکی خمیازه ارائه شده است، اما اکثر آنها فاقد پشتوانه تجربی هستند یا اشتباه بودن آنها ثابت شده است. به عنوان مثال، یک باور رایج اما نادرست وجود دارد که خمیازه کشیدن باعث متعادل کردن سطح اکسیژن خون میشود.
اما آزمایش روی انسانها نشان داده که فرکانس خمیازه با تنفس افزایش مییابد و با کاهش سطح اکسیژن یا دی اکسید کربن همراه نیست.
پروفسور گالوپ می گوید: بنابراین نتیجه گرفتیم که خمیازه کشیدن و تنفس توسط مکانیسمهای مختلفی کنترل میشوند، و اکنون در ادبیات علمی به طور گسترده پذیرفته شده که تنفس جزء ضروری خمیازه نیست.
سال گذشته، محققان با تحقیق روی بیش از هزار و 250 خمیازه از بیش از ۱۰۰ گونه پستاندار و پرنده که در باغوحشها توسط دوربین جمعاوری شده بود، اعلام کردند که خمیازه کشیدن به خنک شدن مغز کمک میکند و عملکردی برای اکسیژنرسانی به خون ما ندارد.
مطالعات دیگر روی انسان، پستانداران غیر انسانی، موشها و پرندگان همگی نشان داده که فرکانس خمیازه را میتوان بهطور قابل اعتمادی با تغییرات دمای محیط دستکاری کرد.
پروفسور گالوپ نظریات قبلی در مورد خمیازه را لزوما اشتباه نمیداند، اما معتقد است که خمیازه در درجه اول به عنوان «یک نشانه و یک سیگنال» عمل میکند.
اصلا خمیازه چیست؟
خمیازه واکنشی بدنی است که شامل استنشاق همزمان هوا و کشیده شدن پرده گوش و به دنبال آن بازدم هواست. معمولا با خستگی همراه است و قبل و بعد از خواب اتفاق میافتد؛ اگرچه فعالیتهای کسلکننده هم میتوانند خمیازه کشیدن را تحریک کنند.
بیشتر مهرهداران خمیازه میکشند و خمیازه مسری در انسانها، شامپانزهها، سگها، گربهها، پرندگان و خزندگان نیز دیده شده است. توضیحات متعددی وجود دارد که تشریح میکنند چرا خمیازه میکشیم و چرا این امر مسری است. مطالعات اخیر نشان میدهد که خمیازههای طولانیتر با مغزهای بزرگتر و فعالتر و به طور کلی مغزهایی مرتبط است که داغتر هستند. این باعث شد که محققان پیشنهاد کنند که خمیازه برای این است که مغزمان خنک شود. یعنی به جای خستگی یا بیتوجهی، مغزمان را خنک و آن را برای فعالیت بعدی آماده میکنیم.
مطالعه دیگری نشان میدهد که خمیازه مسری به عنوان مکانیزمی برای هوشیار نگه داشتن حیوانات، به ویژه حیوانات شکار تکامل یافته است.
فیلها با خمیازه انسانهای آشنا خمیازه میکشند
بر اساس یک مطالعه در سال 2020، فیلها از خمیازه انسانهایی که به خوبی میشناسند، دچار خمیازه مسری میشوند. زوئی راسمن، محقق دانشگاه نیومکزیکو با مطالعه روی فیلهای اسیر در پارک فیلی در آفریقای جنوبی متوجه شد که این حیوانات بیشتر از حیوانات دیگر از حرکات دهان انسان در حین خمیازه، دچار خمیازه مسری میشوند.
به گفته دانشمندان، با وجودی که خمیازه در همه ردههای مهرهداران رایج است، خمیازه مسری در ردههای کمتری از آنها دیده میشود.
نظر شما