احد حبیب‌زاده، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی، استادیار پژوهشی بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز درباره توجه به پژوهش‌ها و اقدامات علمی دانشگاهی برای مهار سیلاب و مدیریت منابع طبیعی گفت: تاکنون برای مدیریت سیلاب، آبخوانداری و نقش آن در تعادل بخشی سفره‌های آب زیرزمینی کارهای پژوهشی مناسب انجام شده، اما مورد توجه مسئولان امر و تحت اجرار قرار نگرفته است.

وی افزود: طرح آبخوانداری در دهه ۷۰ در تمامی استان‌های کشور توسط پژوهشکده حفاظت از آبخیزداری کشور اجرایی شد و مراکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان‌ها مجری طرح بودند. هدف اصلی از اجرای طرح‌های آبخوانداری مدیریت سیل و هدایت روان آب‌ها به سمت آب‌های زیرزمینی بود.

حبیب‌زاده با بیان اینکه آبخوانداری به معنای حفاظت از آب‌های زیرزمینی است، ادامه داد: اقدامات آبخیزداری برای جلوگیری از بروز سیل و هدایت آب‌ها به بسترهای رودخانه، مدیریت دشت‌های سیلابی و آب‌های زیرزمینی است. از طریق اجرای طرح آبخوانداری در استان آذربایجان شرقی شاهد تبدیل ۱۵ هکتار از اراضی تحت سیلاب به باغات کشاورزی هستیم. این باغات از طریق سیلاب آبیاری  و منطقه سنگلاخی به یک منطقه مناسب برای کشاورزی تبدیل شد و اقدامات از لحاظ کمیت و کیفیت در راستی بهبود کمیت و کیفیت آب‌های زیرزمینی نقش داشت.

این مدرس دانشگاه آزاد اسلامی تاکید کرد: با گذشت حدود ۲۰ سال از اجرای طرح‌های آبخوانداری و آبخیزداری تاثیرات مناسب برای حفاظت از آب‌های زیرزمینی و جلوگیری از فرسایش را شاهد هستیم. آبخیزداری و آبخوانداری مکمل هم در مدیریت سیلاب هستند  که مدیریت آب در بالادست سیلاب و قبل از ورود سیلاب از کوهستان به دشت و ورود به آب‌های زیرزمینی را به دنبال دارد.

سازمان‌ها توجهی به آبخوانداری ندارند

حبیب‌زاده درباره مزایای توجه به آبخوانداری گفت: این اقدام از افت میزان آب در چاه‌های کشاورزی، فرسایش و  فرونشست دشت‌های کشاورزی جلوگیری می‌کند، اما تاکنون دیدگاه‌ها و الگوهای علمی و کاربردی ارائه شده از سوی مراکز تحقیقاتی در کل کشور تحت حمایت قرار نگرفته و در تمامی استان‌ها الگوهای واقعی از سوی پژوهشگاه حفاظت کشور اجرایی می‌شود. درضمن سازمان‌ها موظف به فعالیت در زمینه آبخوانداری و آبخیزداری ورود نکردند.  

استادیار پژوهشی  بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی درباره چرایی کم توجهی یا بی‌توجهی به پژوهش‌های محیط زیستی به ویژه طرح‌ها برای مهار سیلاب و مدیریت منابع طبیعی ادامه داد: عامل اصلی را می‌توان به دلیل کمبود اعتبارات دانست. البته مدیران اجرایی هم بدون توجه به نظرات پژوهشگران و محققان فعالیت می‌کنند. به عبارت دیگر هنوز مدیران به اجرای اقدامات سنتی تاکید داشته و اعتماد به پروژه‌های تحقیقاتی را شاهد نیستیم.

به گفته وی باید بتوان از نظرات مدیران علمی و پژوهش‌های روز برای مهار سیلاب و چگونگی مهار مشکلات محیط زیستی استفاده کرد. امروزه به‌رغم طرح مقوله آبخوانداری در کشور الگوها به معنای کامل در دیگر مناطق عملیاتی نشده است. اجرای سازه‌های آبخیزداری به شکل مناسب در بالادست عملیاتی شده، اما در پایین دست برای  آبخوانداری بهره‌مندی کامل حاصل نشده است.

انتهای پیام/