۲۹ مرداد در تاریخ چه گذشت؟

امروز ۲۹ مرداد برابر با ۲۰ آگوست تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، امروز ۲۹ مرداد برابر با ۲۰ آگوست تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویدادها:

۱۹۵۳ - روزی که دکتر مصدق و یارانش بازداشت شدند

۲۰ اوت ۱۹۵۳ یک روز پس از براندازی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، دکتر مصدق و چند تن از یارانش از جمله دکتر صدیقی و دکتر شایگان در خانه ای در خیابان کاخ دستگیر و زندانی شدند. آنان عصر ۲۸ مرداد هنگامی که خانه دکتر مصدق زیر گلوله بود از راه دیوار خانه خارج شده بودند.

در همین روز بسیاری از مقامات و هواداران دکتر مصدق دستگیر و به افسرانی که در عملیات براندازی شرکت کرده بودند یک درجه ترفیعی داده شد. دسته های شعار دهنده بر ضد دکتر مصدق در روز ۲۸ مرداد روزی که با آرامش و مطابق معمول آغاز شده بود ۲۰۰- ۳۰۰ نفری بودند که عمدتا با کامیون حرکت می‌کردند، ولی ماموران انتظامی حاضر به جلوگیری از آنان نمی شدند و مانعی بر سر راهشان نبود. در آن روز ظرف چند ساعت سه بار روسای شهربانی کل تغییر یافته بودند و .... دکتر مصدق تا آخرین لحظه باور نمی‌کرد که تغییر دولت او با این عملیات ظاهرا کوچک عملی باشد. طبق مندرجات صفحه ۳۴۱ خاطرات دکتر مصدق، وی رجال کشور و مقامات ارشد (آن زمان) را سه گروه می دانست: یک گروه را مخلوق سیاست خارجیان معرفی می‌کرد که با نظر خارجی وارد کار می شوند و مصالح خود را با مصالح خارجی توام می کنند و آنجا که برای خارجی نفعی نباشد، آنان نفعی ندارند و ... و دو دسته دیگر رجال و مقامات خیرخواه وطن و هموطنان هستند، منتها شماری از آنان خیرخواه غیر مبارز هستند که برای سربلندی، استقلال و آزادی عمل کشور و پیشرفت آن باید گروه اول را به حداقل و "صفر" رساند و خیرخواهان غیرفعال را تشویق و دلگرم به فعال شدن کرد و ....

۱۳۴۷ - انقلاب دانشگاهی در ایران به دست پروفسور رضا

شورای دانشگاه تهران ۲۹ امُرداد ۱۳۴۷ پروفسور فضل الله رضا از دانشمندان طراز اول ریاضیات و الکترونیک جهان را به ریاست دانشگاه تهران انتخاب و با این انتخاب، دگرگونی و تحوِل در تعلیمات عالی ایران آغاز شد. پروفسور رضا که یکم ژانویه ۱۹۱۵ (۱۱ دیماه ۱۲۹۳) در رشت به دنیا آمده است قبلا استاد دانشگاههای آمریکا و کانادا و نیز رئیس دانشگاه صنعتی شریف بود. رضا که از اصحاب اینفورمیشن ثیاری (تئوری انفرماسیون) است و از طریق محاسبات ریاضی معروف به «تقریب» به اکتشافات فضایی و مهنوردی کمک بسیار کرده است از دانشگاههای کلمبیا و نیویورک دکترا گرفته است. وی که در عین حال یک شاعر، ادیب و فیلسوف است در سمت رئیس دانشگاه تهران انحصار تدریس در دانشگاه در دست گروهی مشخص را شکست و استخدام دانش آموختگان ایرانی برای تدریس و احراز سمت دانشیاری و استادی را آزاد و درهای دانشکده های به روی دانش آموختگانی که دارای شغلهای دیگر بودند در ساعات فراغت باز کرد که این کار او به عنوان یک انقلاب دانشگاهی وارد تاریخ آموزش و پرورش ایران شده است.

مطبوعات تهران بویژه روزنامه اطلاعات صفحات فیچر خودرا تحت عناوینی ازجمله «خون تازه در رگهای دانشگاه» به این تحول بزرگ اختصاص داده و عکسهای استادان جدید را منتشر کرده بودند. رضا همچنین برنامه های درسی و ضوابط تحصیلی را اصلاح کرد و با کشورهای پیشرفته منطبق ساخت، آزمایشگاههای دانشکده ها و کتابخانه های پژوهشی را نوسازی و تالیف کتابهای درسی و امر تحقیق را تشویق و رونق داد. رضا دکتر محمدحسن گنجی استاد جغرافیا و پدر هواشناسی ایران را معاون دانشگاه تهران کرد. دکتر گنجی همان ناسیونالیست ایرانی است که دستور داده بود به روزنامه هایی که دریای مازندران را دریای خزر بنویسند گزارش هوا (پیش بینی هواشناسی) ندهند زیراکه چنین قومی که مهاجر موقت بودند دیگر در اطراف دریای مازندران وجود ندارد و بکاربردن این واژه جز خدمت به بیگانه چیز دیگری نمی تواند باشد.

پروفسور رضا بعدا نماینده ایران در یونسکو شد و چون استاد دانشگاه مکگیل کاناداMcGill University (واقع در شهر Montreal ایالت Quebec) بود خواست که اورا سفیر ایران در این کشور کنند و گویا هنوز به تدریس در کانادا ادامه می دهد. رضا از علاقه مندان کانادا است. دانشگاه مکگیل که در سال ۱۸۲۱ تاسیس شده است از دانشگاههای ردیف اول جهان است که یک پنجم دانشجویان آن را خارجیان تشکیل می دهند.

۱۹۴۰ - سالروز ترور تروتسکی صاحب فرضیه "دائمی بودن یک انقلاب"

بیستم اوت مصادف با ترور "لئون تروتسکی" در سال ۱۹۴۰ در کشور مکزیک است که پاره ای از مورخان آن را توطئه استالین نوشته اند. "تروتسکی" که با ضربات تیشه ویژه شکستن یخ کشته شد از رهبران انقلاب بلشویکی سال ۱۹۱۷ روسیه معتقد به جهانی شدن سوسیالیسم آن هم از نوع خالص بود و بر این اساس، فرضیه "انقلاب دائم (دائمی بودن یک انقلاب)" را مطرح ساخته بود تا سوسیالیسم شکست نخورد. ایجاد ارتش سرخ از ابتکارات تروتسکی بود و خود وی سالها بر این نیرو ریاست داشت. تروتسکی پس از فوت لنین، با استالین که مخالف صدور انقلاب سوسیالیستی به سایر نقاط جهان بود و می گفت که اتباع هر کشور خودشان رسالت انقلاب دارند و ربطی به ما ندارد دشمنی می‌کرد و همین وضعیت باعث تبعید او از شوروی شد و چون جز ترکیه کشور دیگری او را نپذیرفت مدتی در اینجا بود و بالاخره ساکن کشور مکزیک شد و در آنجا کتابهای متعدد تالیف کرد. وی روزنامه نگار و نام اصلی اش "داویدوویچ" بود که پس از فرار از زندان تزار در سال ۱۹۰۲ با یک گذرنامه جعلی به نام تروتسکی به لندن رفت و از آن پس این نام را برای خود حفظ کرده بود. وی در لندن با همکاری لنین نشریه "جرقه" را منتشر می‌کرد.

۱۹۵۵ - بپاخیزی الجزایری ها و مراکشی ها بر ضد استعمار فرانسه به اوج خود رسید و نیروهای فرانسه در این روز صدها معترض و بعضا مسلح الجزایری را کشتند. الجزایری ها و مراکشی ها در جریان بپاخیزی خود به موسسات و مساکن اروپاییان حمله می بردند و تخریب می‌کردند.

۱۹۶۸ - تهاجم ارتش پیمان ورشو به چکسلواکی و اشغال این کشور

در سال‏های اولیه زمام‏داری لئونید بِرِژْنِف بر اتحاد جماهیر شوروی، تغییر و تحولاتی در کشور چکسلواکی تحت رهبری الکساندر دوبچک ایجاد شد. شتاب تحولات در چکسلواکی و فاصله گرفتن این کشورِ بلوک شرق از سایر کشورهای کمونیستی، باعث نگرانی سران کِرِمْلین از اوضاع چکسلواکی شد. از این رو طی دو کنفرانس با حضور رهبران پنج کشور عضو پیمان ورشو، از چکسلواکی خواسته شد تا ضمن قبول اصل تساوی حقوق احزاب کمونیستْ، از آرمان‏های سوسیالیستی بلوک شرق دفاع کند. اما دوبچک تغییر زیادی در خط مشی خود نداد. از آن سو آزادی رفت و آمد بین چکسلواکی و کشورهای غربی و گزارش‏هایی که در مطبوعات غرب از حرکت چکسلواکی در طریق آزادی منتشر می‏شد بر نگرانی‏های رهبران شوروی از مسیر تحولات این کشور افزود. در این هنگام گزارش رسید که صدها مامور سازمان جاسوسی امریکا، سیا و سایر سازمان‏های جاسوسی غرب در چکسلواکی مشغول فعالیت هستند و اگر برای تغییر مسیر اوضاع در این کشور اقدام جدی و فوری به عمل نیاید، چکسلواکی از دست خواهد رفت و کشورهای دیگر اروپای شرقی را نیز به دنبال خود خواهد کشاند.

از این رو، تصمیم به مداخله نظامی و مسلحانه در چکسلواکی در ۱۸ اوت ۱۹۶۸م اتخاذ شد و به چهار کشور دیگر عضو پیمان ورشو شامل لهستان، مجارستان، بلغارستان و آلمان شرقی که از دستورات مسکو پیروی می‏کردند ابلاغ شد. در نهایت، ۲۴ لشکر از نیروهای پیمان ورشو در شامگاه روز بیستم اوت ۱۹۶۸م وارد خاک چکسلواکی شدند و بدون برخورد با مقاومتی به طرف پایتخت پیشروی کردند. دوبچک که غافل‏گیر شده بود و مقاومت در برابر نیروهای پیمان ورشو را بی‏فایده می‏دانست از نیروهای مسلح چکسلواکی خواست که از مقاومت در برابر متجاوزین خودداری کنند. دنیای غرب همچنان که چکسلواکی را در آغاز جنگ جهانی دوم، در برابر آلمان تنها گذاشته بود، در اینجا هم جز صدور چند اعلامیه و اعتراض لفظی کاری نکرد، زیرا چکسلواکی به موجب تعهدات پیمان یالتا، منطقه تحت نفوذ شوروی به شمار می‏رفت. بِرِژنف نیز تجاوز نیروهای پیمان ورشو به چکسلواکی را این‏گونه توجیه کرد که هرگاه دست‏آوردهای سوسیالیسم در یک کشور سوسیالیستی به خطر بیفتد، کشورهای دیگر سوسیالیست برای حفظ و حراست از آن، مسئولیت مشترک دارند. این نظریه بعدها به عنوان دکترین بِرژنِف یا اصل حاکمیت محدود نیز شهرت یافت. بِرژنِف در همان روزهای اول اشغال چکسلواکی، دستور ربودن الکساندر دوبچک را صادر کرد و پس از مذاکراتی با وی در مسکو، او را بر سر کار قبلی خود نهاد. اما این امر حیله‌‏ای بود که بِرژنِف برای آرام کردن اوضاع به کار بُرد. در هفدهم آوریل ۱۹۶۹م، دوبچک از سمت دبیرکلی حزب کمونیست برکنار شد و دولت مطیع مسکو بر سر کار آمد.

۱۳۶۵ - اعلام آمریکا مبنی بر اشتباه در حمله به هواپیمای مسافربری ایران

پس از گذشت حدود ۴۵ روز از سرنگونی هواپیمای مسافربری ایران توسط نظامیان متجاوز آمریکایی در خلیج فارس و کشته شدن ۲۹۸ نفر از سرنشینان آن، دولت آمریکا در حالی این حمله را اشتباه خواند که پیش از آن به فرمانده ناو مهاجم آمریکایی مدال شجاعت و لیاقت اعطا کرده بود.

زادروزها

    ۱۸۳۳ - زادروز بنیامین هریسون بیست و سومین رئیس جمهور آمریکا
    ۱۸۹۰ - زادروز هوارد فیلیپس لاوکرفت نویسنده آمریکایی ژانر وحشت، خیال‌پردازی و علمی–تخیلی
    ۱۸۹۸ – زادروز لئوپولد اینفلد، نویسنده و فیزیک‌دان لهستانی
    ۱۹۴۱ - زادروز اسلوبودان میلوشویچ رئیس جمهور جمهوری صربستان از ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۷ و سپس رئیس جمهور جمهوری فدرال یوگسلاوی از ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۲
    ۱۹۴۴ - زادروز راجیو گاندی نخست وزیر سابق هند ، پسر ایندیرا گاندی
    ۱۹۸۳ - زادروز اندرو گارفیلد بازیگر آمریکایی-بریتانیایی سینما، تلویزیون و رادیو
    ۱۹۹۲ - زادروز دمی لواتو بازیگر ، خواننده و نوازنده آمریکایی


درگذشت‌ها

    ۱۸۲۳ - درگذشت پیوس هفتم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک روم
    ۱۸۵۴ - درگذشت فریدریش ویلهلم یوزف شلینگ فیلسوف ایده‌آلیست آلمانی
    ۱۹۱۴ - درگذشت پیوس دهم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک روم
    ۱۹۱۵ - درگذشت پل الریخ زیست‌شناس آلمانی ، برنده جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۱۹۰۸
    ۱۹۱۷ - درگذشت آدولف فون بایر شیمی دان آلمانی ، برنده جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۰۵
    ۲۰۱۲ - درگذشت ملس زناوی رئیس‌جمهور اتیوپی از سال ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۵ و نخست‌وزیر از سال ۱۹۹۵ تا زمان مرگ خود در سال ۲۰۱۲

کد خبر: 1151150

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • 0 + 0 =