امیراحمدیان: رایزنی های ایران با کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز نیاز به بازسازی دارد

اگربتوانیم در کشورهای آسیای مرکزی دانشگاهی تاسیس کنیم و کادرهایی را در آنجا بگذاریم برای آینده ایران خوب است/ رایزنی های فرهنگی ما نیاز به بازسازی دارند/همکاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا یعنی پشت کردن به اتحادیه اروپا/نمی توانیم اقتصاد تکمیلی یا اجمالی با اتحادیه اوراسیا برقرار کنیم/ مقامات قرقیزستان به ایران نگاه مثبت دارند/رایزنی های ما با کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز نیاز به بازسازی دارد/روسیه اتحادیه اوراسیا را برای خنثی کردن تهدیدهای اتحادیه اروپا فعال کرده است/قزاقستان یک کشور بسیار خوب و ایده آل برای همکاری ما در زمینه های مختلف است.

حجت الاسلام حسن روحانی در ادامه سیاست های دولت برای تقویت مناسبات و تعمیق همکاری با همسایگان و کشورهای منطقه، به کشورهای آسیایی مرکزی سفر کرد. رئیس جمهور در این سفر با روسای جمهور سه کشور ارمنستان و قزاقستان و قرقیزستان دیدار کرد. همزمان با این سفر از سوی فعالان اقتصادی و کارآفرینان بخش خصوصی کشورمان نیز هیاتهایی در ارمنستان، قزاقستان و قرقیزستان حضور داشتند که علاوه بر برگزاری همایش های مشترک با همتایان خود، اسناد متعددی نیز با شرکای منطقه ای خود به امضا رساندند.

بهرام امیراحمدیان کارشناس مسائل بین الملل در آسیای مرکزی در گفتگو با خبرنگار ایسکانیوز ضمن مثبت ارزیابی کردن این سفر می گوید ما در زمینه حمل و نقل و ترانزیت می توانیم روابط بسیار خوبی با این کشورها داشته باشیم. اما از سوی دیگر می گوید نمی توانیم اقتصاد تکمیلی یا اجمالی با اتحادیه اوراسیا برقرار کنیم.

همچنین این استاد دانشگاه می گوید رایزنی های ما نیاز به بازسازی دارند. این رایزنی هایی که در حال حاضر هست نه تنها پاسخگو نیست بلکه در جهت منفی کار می کنند.

در ادامه مشروح گفتگوی ایسکانیوز با بهرام امیر احمدیان آورده می شود:

ارزیابی کلی شما در رابطه با سفر رئیس جمهور به دو کشور آسیای مرکزی چیست؟

رئیس جمهور در سفر به آسیای مرکزی از 2 کشور قزاقستان و قرقیزستان بازدید کردند. قزاقستان کشور بزرگی است با حدود 16-17 میلیون جمعیت و قلمروی در نزدیک به 3 میلیون کیلومتر مکعب و تولید ناخالص حدود 250 میلیارد دلار. این کشور توانمند و بزرگ زمینه های خیلی زیادی برای همکاری با ایران دارد. علاوه بر این عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیایی نیز هست. روسیه اتحادیه اوراسیا را برای خنثی کردن تهدیدهای اتحادیه اروپا فعال کرده است. از ایران هم دعوت کرده است که با این اتحادیه همکاری کند. بنابراین ایران می خواهد با قزاقستان همکاری داشته باشد. ما با قزاقستان مرز دریایی داریم یعنی این کشور یکی از کشورهای حوزه دریای خزر و همچنین صادر کننده نفت و گاز است. قزاقستان منابع هیدرو کربن، معادن ذغال سنگ و فلزات فراوانی دارد. سنگ اورانیوم نیز که مورد نیازایران است را این کشور دارا می باشد. ارتباط ما با قزاقستان به شکل کشتیرانی از سمت دریای خزر است و ارتباط دیگر ارتباط زمینی است. از سمت آسیای مرکزی خط راه آهنی که قبلاً احداث شده از طریق زمینی می توانیم استفاده کنیم. خط راه آهن اینچه برون که از ایران به ترکمنستان و از آنجا به قزاقستان راه دارد معروف است به چرخ دریای خزر که در سال 1393 افتتاح شده است.

بنابراین آقای روحانی که به این کشور سفر کردند هم زمان شرکت های ایرانی زیادی در آنجا فعال هستند. در حقیقت می توان گفت که قزاقستان یک کشور بسیار خوب و ایده آل برای همکاری ما در زمینه های مختلف است. ما می توانیم در آن جا خدمات مهندسی و فنی داشته باشیم و نیروی اشتغال برای تحصیل کرده های خودمان پیدا کنیم. آقای روحانی برای اولین بار هست که به این کشور سفر کرده اند و به نظربنده کار خیلی درست و ارزشمندی است. ما کمیسیون های مشترک اقتصادی داریم که کارهای ما را با این کشور تنظیم می کند و این مثبت ارزیابی می شود.

قرقیزستان نیز کشوری است که 90 درصد آن را کوهستان فرا گرفته و همچنین یکی از کشورهای فقیر در اتحادیه شوروی سابق در کنار تاجیکستان است. در قرقیزستان هم زمینه خوبی برای همکاری است. قرقیزستان و قزاقستان کشورهایی هستند که نسبت به ایران حساسیت ندارند و همچنین از لحاظ سیاسی و فرهنگی نیز با آن ها مشکلی نداریم. البته از لحاظ مذهبی ما شیعه هستیم و آنها سنی هستند؛ اما مهم نیست چون کشوری های مسلمان هستند که باهم ارتباط برقرار کردند.

قرقیزستان هم اگرچه یک کشور فقیر است اما تقریباً خیلی نزدیک به روسیه است. با اینکه فقیر است نیروی کار دارد که این نیروی کار به روسیه فرستاده می شوند و در آن جا کار می کنند. قرقیزستان کشوری است که می تواند برای تامین آب آشامیدنی ایران که در سالهای آتی ممکن است ما با کم آبی مواجه شود در کنار تاجیکستان که کشور مهم پر آب منطقه هستند به ایران کمک کند. سه کشور جمهوری ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان از این آب تغذیه می شوند. اینها در حال ساختن سدهایی با کمک های بین المللی هستند بنابراین از این منظر همکاری با آن ها خوب است.

دیگر این که قرقیزستان زمینه خیلی خوبی برای تجارت دارد ولی چون کشور فقیری است تولید ناخالص آن قابل توجه نیست. همین سبب باعث می شود که حجم تجارت خارجی ما با آنها زیاد قابل توجه نباشد چون چیزی برای صادرات به ایران ندارند. ولی در زمینه واردات می توانند خوب باشند؛ توسعه واردات جایگاه ایران را در منطقه آسیای مرکزی ارتقا می دهد. چون این کشورها یک اشتراکاتی با ما در مسائل دینی و فرهنگی دارند در این زمینه سفارت ایران هم رایزنی های فرهنگی خوبی را انجام داده است.

این کشور با اینکه کشور فقیری است عضو اتحادیه اوراسیایی است. لذا برای جلب نظر یا آگاهی از آرا و نظرات آنها برای عضویت ایران با این سازمان حضور اقای روحانی می تواند موثر باشد. مقامات قرقیزستان هم به ایران نگاه مثبت دارد.

پیشنهادات شما در زمینه همکاری های بیشتر با این کشورها چیست؟

اگر ما بتوانیم در این کشورها دانشگاهی تاسیس کنیم و کادرهایی را در آنجا بگذاریم برای آینده ایران خوب است؛ ترکیه این کار را کرده است دانشگاهی به نام دانشگاه ماناستورک که دانشگاه مشترکی است بین ترکیه و قزاقستان و سالها دارند همکاری می کنند و دانشجو پرورش می دهند و از لحاظ علمی و فرهنگی توسعه زیادی پیدا کرده است. اما ما موفق نبودیم و در این زمینه کمتر کار کردیم و بیشتر در حوزه های تجاری و اقتصادی کار کردیم. امیدواریم که در زمینه دیپلماسی عمومی ما بتوانیم دیپلماسی فرهنگی خودمان را در آنجا پیش ببریم .

به نظر شما چرا نتوانستیم در این زمینه موفق عمل کنیم ؟

رایزنی های فرهنگی ما نیاز به بازسازی دارند. این رایزنی هایی که در حال حاضر هست نه تنها پاسخگو نیست بلکه در جهت منفی کار می کنند چون نمی توانند و توانایی این کار را ندارند. کادرها را تربیت نکردند یا زمینه ها را خوب نمی شناسند ؛ بنابراین رایزنی های فرهنگی ایران در منطقه منفی ارزیابی می شود. به همین سبب نبود کادرهای فنی ورزیده و متخصص فرهنگ و دیپلماسی فرهنگی باعث می شود که نتوانند خوب کار کنند.

قراردادهایی که بین ایران و کشورهای آسیای مرکزی امضا شده است تا چه میزان امکان عملیاتی شدن دارد؟

وقتی کمیسیون های مشترک همکاری اقتصادی یک موضوع را تعیین می کند مثلا می گویند ما با روسیه سالی 20 میلیارد دلار مبادله داریم؛ خوب این حرف های بی اساس و دید آرمانگرایی است. بعد که به آن نمی رسند کشور دلسرد می شود. این یک راهکار عملی نیست بلکه ذهنی است. ما در حال حاضر با روسیه کمتر از یک میلیارد دلار مبادلات تجاری داریم چطور می توانیم برسانیم به 20 میلیارد دلار؟ به نظر من حد تعیین نکنند چون نادرست است. به عنوان مثال بگویند که می خواهیم کوشش کنیم و افزایش دهیم. دیگر این که در چند برنامه پنج ساله ، یا برنامه سوم گفته بودند ما 8 درصد رشد خواهیم داشت چنین چیزی اصلاً امکان ندارد. یا در سند چشم انداز 20 ساله گفته شده ایران در مقطع 1404 یا همان سال 2025 قدرتمندترین کشور در منطقه در همه زمینه ها خواهد بود.

عضویت ایران در اتحادیه اوراسیا چه مزایایی برای ایران دارد؟

مزایایی قطعا دارد اما از همه مهمتر مضرات آن هست. چون همکاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا یعنی پشت کردن به اتحادیه اروپا؛ اتحادیه اروپا پتانسیل های خیلی زیادی دارد. در اتحادیه اوراسیا تولید ناخالص داخلی کشورها می شود 2500 میلیارد دلار اما در اتحادیه اروپا ده برابر یا پانزده برابر این تولیدی اقتصادی دارند.

در اتحادیه اقتصادی اوراسیا همه کشورهای عضو وارد کننده هستند ولی ما به تکنولوژی مدرن احتیاج داریم. مثلا سرمایه گذاری خارجی می خواهیم و آنها نمی توانند سرمایه گذاری کنند.

به نظر شما چرا همکاری با اتحادیه اروپا بهتر از همکاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا است؟

هر کشوری که برود جزء اتحادیه اقتصادی اوراسیا شود به نوعی به اتحادیه اروپا پشت کرده است. در واقع اتحادیه اوراسیا را تاسیس کرده اند که در روبروی اتحادیه اروپا بایستد. بنابراین نمی توانیم با آنها همکاری کنیم و باید اجتناب کنیم از پیوستن به این اتحادیه که عاقبت ندارد چون روس ها قابل اعتماد نیستند که در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد.

به عنوام مثال روابطشان را با ترکیه به هم زده بودند که ما برویم جای ترکیه بگیریم ولی تا آمدیم اقدام کنیم دوباره با هم آشتی کردند کار بسیار خوبی کردند که تخم مرغ هایشان را در سبد روسیه نگذاشتند. به هر حال اتحادیه اروپا تکنولوژی و سرمایه دارد اما اتحادیه اوراسیا ندارد.

همه کشورهای اتحادیه اوراسیایی به رهبری روسیه صادر کننده انرژی هستند و عمدتا مواد خام صادر می کنند. ما هم با اقتصاد آنها مکملیم. ما به کشورهایی مثل چین، هندوستان، ترکیه و ژاپن نفت صادر می کنیم آنها هم دارند به جاهای دیگر نفت صادر می کنند. ما نمی توانیم اقتصاد تکمیلی یا اجمالی با اتحادیه اوراسیا برقرار کنیم ولی می توانیم در زمینه حمل و نقل با آنها همکاری کنیم، در زمینه ای که از منابع ما استفاده کنند همچنین در زمینه مبادلات تجاری می توانیم کار کنیم. این زمینه ها زمینه های خوبی برای همکاری است.

روند لغو روادید بین ایران و کشورهای آسیای مرکزی را چگونه می بینید؟

این مساله مهمی است. ما بین ایران و تاجیکستان ویزا داریم با این که ما با تاجیکستان هم زبان هستیم به هیچ وجه ویزا لغو نشده است. مردم قرقیزستان و تاجیکستان مردم فقیری هستند بنابراین زیاد به مسئله توریست نباید فکر کنیم. ولی ایرانی ها می توانند به آن جا بروند. در حقیقت هزینه رفت و برگشت ما با هواپیما به قرقیزستان یا تاجیکستان که در کنار یکدیگر و همسایه هستند خیلی گرانتر از سفر به کشورهای اروپایی است، بنابراین هیچ مزیتی برای جلب توریست وجود ندارد. به هر حال لغو روادید ممکن است مقداری روابط را توسعه دهد اما آنچنان تاثیرگذار نخواهد بود چون جاذبه های توریستی ممکن است داشته باشند ولی برای مردم سفر به آن جا خیلی گران در می آید. به همین سبب چون تعداد پروازها و مسافرین کم است صرف نمی کند برای شرکتهای هوایی که خطوط دایمی آنجا دایر کنند. از این نگاه بود و نبود ویزا زیاد تاثیر ندارد البته برای روسیه خیلی مهم است.

گفتگو از : شایان دنیادیده

306/300

کد خبر: 716163

وب گردی

وب گردی