به گزارش گروه دانشگاه ایسکانیوز به نقل از اداره کل روابط عمومی دانشگاه فنی و حرفهای، ابراهیم صالحی عمران در کنفرانس ملی توسعه سرمایه انسانی که به عنوان بزرگترین رویداد علمی و تخصصی آموزش منابع انسانی با حضور معاون اداری، مالی و منابع انسانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و معاونان اداری و مالی و مدیریت منابع دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی در سالن ابوریحان دانشگاه شهید بهشتی تهران برگزار شد، درباره مهارت آموزی، توسعه سرمایه انسانی و اشتغال گفت: مبحث نیروی انسانی مسئله بسیار مهمی است. چرا آموزش عالی در ایران ایجاد و توسعه پیدا کرد؟ اساساً ایجاد آموزش عالی در کشور در راستای تربیت نیروی انسانی برای کادر اداری و دولتی (State Cader) شکل گرفت و توسعه پیدا کرد.
وی افزود: اگر به صورت تاریخی و ریشهای مسئله پیدایش و گسترش آموزش عالی در کشور را بررسی کنیم، درمییابیم دولتها برای تأمین نیاز منابع انسانی در ادارات دولتی به سمت ایجاد دانشگاهها گام برداشتند؛ چراکه تجربه غرب هم این را نشان میداد و بر همین الگو، دانشگاه تهران به عنوان نخستین مرکز آموزش عالی در کشور تأسیس شد.
صالحی عمران با عنوان اینکه با گذشت سالیان متمادی از شکلگیری آموزش عالی، کماکان تقاضا، توسعه و گسترش این امر در راستای استخدام نیروی انسانی برای جذب در ادارات دولتی و بدنه دولت شکل میگیرد و به فرهنگی غالب در کشور تبدیل شده، بیان کرد: پس از جنگ تحمیلی مجدداً شاهد گسترش فزاینده آموزش عالی در کشور بودیم؛ چراکه برای بازسازی کشور نیاز به نیروی متخصص احساس میشد و بر مبنای همین تفکر بازهم نگاهها به سوی سیستمهای آموزشی بهویژه دانشگاهها معطوف و نظریه سرمایه انسانی (HCT) زیربنای توسعه تلقی شد و طبیعتاً مراکز آموزش عالی بازهم توسعه پیدا کردند.
رئیس دانشگاه فنی و حرفه ای با اشاره به اینکه در این سالها، دولتها سیاست گسترش و توسعه دسترسی آموزش عالی را در پیش گرفتند و بحث آموزش عالی تودهای بر مبنای آنکه باید آموزش عالی در اختیار همگان قرار بگیرد شکل گرفت، خاطرنشان کرد: اعتقاد دارم آموزش عالی در این برهه به تقاضای اجتماعی واگذار شد و مراکز اموزش عالی به صورت قارچگونه در شهرهای مختلف ایجاد شد که میتوان آن را سیاست گسترش انفعالی نامگذاری کرد.
وی با طرح این سؤال که چرا آموزش عالی در سالهای اخیر مورد انتقاد قرار گرفت، با اشاره به گزارش مجمع جهانی اقتصاد درباره شاخص سرمایه انسانی و گزارش مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری که در سال 1396 تهیه شد، عنوان کرد: در گزارش مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری 100 مسئله اصلی و سناریوهای پیش روی ایران بررسی شد که بیکاری سومین مسئله اساسی و جدی کشور شناخته شد.
صالحی عمران گفت: مجمع جهانی اقتصاد از سال 2013 گزارش شاخص سرمایه انسانی (HCI) را منتشر میکند و این رتبهبندی برای ۱۳۰ کشور در مقیاس صفر (بدترین) تا صد (بهترین) و در چهار زیر شاخص «ظرفیت»، «بهکارگیری»، «توسعه» و «دانش فنی» ارائه شده است. براساس این شاخص، جهان در سال ۲۰۱۷ تنها ۶۲ درصد از سرمایه انسانی خود را توسعه داده و ایران در فهرست «شاخص سرمایه انسانی ۲۰۱۷» با تصاحب امتیاز ۹۷/ ۵۴ در رتبه ۱۰۴ از میان ۱۳۰ کشور ایستاده است.
وی با اشاره به اینکه اقتصاد ایران در رتبهبندی زیرشاخص «بهکارگیری» از میان ۱۳۰ کشور در جایگاه ۱۲۸ قرار گرفته و در این راستا بدترین عملکرد ایران در متغیر «نرخ مشارکت نیروی کار» بین سنین ۲۵ تا ۵۴ به ثبت رسیده که جزو متغیرهای زیرشاخص «بهکارگیری» است، افزود: بیشک میتوان گفت پاشنه آشیل ایران در شاخص سرمایه انسانی، معیار مشارکت افراد 24 تا 54 ساله (افراد در سن اشتغال و اغلب با تحصیلات دانشگاهی) در اقتصاد است.
صالحی عمران با تأکید بر آمارهایی که ارائه شد، خاطر نشان کرد: دانشگاهها را توسعه دادیم؛ اما متأسفانه نتوانستهایم آنها را به بدنه اقتصاد گره زده و با بازار کار همراه کنیم.
وی با عنوان اینکه نقدهای زیادی به سبک توسعه منابع انسانی و گسترش آموزش عالی در کشور وارد است، اظهار کرد: در همین زمینه میتوان به آمار حدود 50 درصدی کارآموزان مراکز آموزشهای فنی و حرفهای در سازمان آموزش فنی و حرفهای دانشآموختگان دانشگاهی هستند، اشاره کرد.
رئیس دانشگاه فنی و حرفهای بیان کرد: طبق آمارهای بانک جهانی که در سال 1995 آماده شد بهطور نسبی سرمایه انسانی جامعهای، زمانی گرایش به بیفایده شدن دارد که مهارتهای آموخته شده با فرصتهای بازار کار هماهنگ نباشد و آموزش عالی به بهای از دست رفتن آموزش ابتدایی و متوسطه حمایت شده و مورد توجه قرار گیرد.
وی در پاسخ به این سؤال که چرا بین آموزش و اشتغال در ایران ارتباط چندانی وجود ندارد و چه باید کرد، گفت: معتقدم راهکارهای برونرفت از شرایط فعلی، بخشی در خارج از نظام آموزشی است؛ از جمله، نظام فرهنگی و اجتماعی، تولید ناخالص ملی و رشد اقتصادی است و بخش دیگر شناخت نظام تولید، بازار کار و اشتغال و اصلاحات آموزشی ایجاد پیوند بین بازار کار و آموزش است.
صالحی عمران تأکید کرد: برنامههای آموزشی و درسی در آموزش عالی مبتنی بر اطلاعات بازار کار و ایجاد صلاحیتها نیست و تعداد مشاغلی که در دانشگاهها آموزش داده میشود خیلی کم است.
وی گفت: بازار کار نسبتاً قابل پیشبینی، تولید انبوه و مشتریمداری، اهمیت بومیگرایی، بازارهای محافظت شده ملی، انتخاب مصرفکننده، کثرتگرایی و رقابت جهانی از ویژگیهای نظام تولید است.
صالحی عمران به توسعه منابع انسانی در نظام فوردیستی اشاره کرد و بیان داشت: افراد در پارادایم کاری فوردیسمی شغل معین و ثابتی داشتند و به دلیل ثبات بازار کار عرضه و محتوای اموزشی در زمان طولانی ثابت بود و نیروی انسانی به لحاظ ماهیت مشاغل از مهارتهای سطح پایینی برخوردار بودند؛ بنابراین کارگران تنها در انجام شغلی، مهارت کسب میکردند و بههمین دلیل نیاز چندانی به کارآموزی احساس نمیشد؛ بنابراین نتیجه آن میشود دانشگاهی که غیر کارآفرین است.
وی در توضیح توسعه منابع انسانی در قالب نظام پستفوردیسم با اشاره به اینکه در نظام فرافوردیسم نیاز به شایستگی نیروی انسانی و نیروی کار ماهر بهدلیل تغییرات سریع تکنولوژیکی و تحولات اقتصادی مرتباً در حال افزایش است، تأکید کرد: از این رو ضرورت هماهنگی مستمر بین نظام آموزشی و بازار کار بیش از پیش محسوس است، به همین دلیل یکی از وظایف اساسی نظام آموزش عالی فراهم کردن شرایطی است که در آن نیروهای تحصیلکرده بتوانند از دانش و تواناییهایی برخوردار شوند که با نیازهای متغیر و نوین اقتصادی و صنعتی متناسب باشد.
وی خطاب به حاضران با تأکید بر اعتلا و ارتقای آموزشهای عالی فنی و حرفهای و مهارتی با عنوان اینکه 80 تا 90 درصد جوانان در اروپا، آمریکا، ژاپن و کشورهای جنوب شرقی آسیا، آموزشهای مهارتی را انتخاب میکنند، بیان کرد: معتقدم چالش پیش روی آموزش عالی کشور این است که بخشهای رسمی آموزش در ایران رو به افزایش بوده؛ اما بخشهای غیر رسمی آموزش مهارت رو به کاهش است و رویکرد نامناسب عمومی و استقبال خارج استاندارد جهانی از تحصیلات آکادمیک دانشگاهی همراه است؛ بنابراین باید به این باور برسیم که با افزایش سطوح مدارک، دانشگاه کارآفرین نخواهد شد.
صالحی عمران ادامه داد: یکی از مسائل نظامهای آموزش عالی این است که چگونه گستره شایستگیها و مهارتهای مربوط به کار را تشخیص دهند و در برنامههای آموزشی و درسی ارائه کنند تا بدین ترتیب زمینهای مناسب برای اشتغال و کارافرینی فراهم آورند که شایستگیهای کلیدی، مهارتهای اشتغالپذیری و مهارتهای اساسی از راهکارهای اصلاحات آموزشی در توسعه منابع انسانی قلمداد میشود.
رئیس دانشگاه فنی و حرفهای افزود: توجه به نیازهای آموزشی بنگاههای کوچک (SME) و متوسط اقتصادی در کشور میتواند فرصتهای اشتغال بیشتری فراهم کند.
وی در پایان از صداقت، انصاف، رازداری، شرافت، درستکاری، شفافیت، عدالت، امانتداری، پاسخگویی، بیطرفی و قابلیت اعتماد به عنوان شایستگیهای مربوط به سرمایه اخلاقی یاد و نتیجهگیری کرد: اصلاح تصورات فرهنگی ذینفعان از آموزش عالی، شناخت نظام تولید، بازار کار و اشتغال، ظرفیتهای جدید، مطالعه آینده کار در ایران و اصلاحات آموزشی (ایجاد پیوند بین بازار کار و آموزش) و مهارتآموزی و صلاحیتمحور کردن آموزش عالی از جمله فعالیتهایی است که میتوان در زمینه توسعه کمی و کیفی سرمایه انسانی انجام داد.
انتهای پیام/