به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، نشریه آمریکایی «نشنال اینترست» در تحلیلی به قلم «مارک اپیسکوپوس» به بررسی احتمال میانجیگری روسیه بین رژیم صهیونیستی و فلسطین پرداخته است. به اعتقاد این تحلیلگر آمریکایی، مسکو با توجه به قدرت منطقه‌ای و اعتبارش نزد دو طرف درگیری، خود را به گونه‌ای منحصر به فرد قلمداد می‌کند که می‌تواند روند آشتی بین رژیم صهیونیستی و فلسطین را تحت تأثیر قرار دهد. بر این اساس، روسیه قصد دارد با استفاده از آنچه نفوذ این کشور در چارچوب توافق‌نامه صلح فراگیر با همکاری گروه‌های کاری متشکل از قدرت‌های بزرگ و سازمان‌های بین‌المللی و همچنین برخی کشورهای منطقه از جمله مصر، اردن، امارات، بحرین، و عربستان سعودی، به ایفای نقش در حل درگیری گروه‌های فلسطینی با رژیم صهیونیستی بپردازد. 

مشروح تحلیل مذکور بدین شرح است:

همزمان با تشدید درگیری‌های غزه، کرملین برای حفظ و گسترش شبکه پیچیده منافع خود در خاورمیانه، روی یک طناب باریک حرکت می‌کند. نیروهای دفاعی اسرائیل همچنان در یک مبارزه پرهزینه با حماس و جهاد اسلامی فلسطین محصور هستند. ارتش اسرائیل در اوایل این هفته اعلام کرد که به 600 هدف در نوار غزه از جمله تأسیسات تولید موشک و چندین فرمانده حماس حمله کرده است. بنیامین نتانیاهو -نخست وزیر اسرائیل- متعهد شد « که حماس باید هزینه سنگینی پرداخت کند»؛ این در حالی است که نیروهای حماس و جهاد اسلامی با صدها موشک میان برد اسرائیل جنوبی و ساحلی را هدف قرار می‌دهند. ابوعبیده سخنگوی حماس گفت: «ما چیزهای بیشتری برای نشان دادن داریم». «تصمیم برای ضربه زدن به تل آویو، دیمونا و بیت‌المقدس برای ما آسان‌تر از نوشیدن آب است. تکنولوژی و اقدامات تروریستی شما، ما را نمی‌ترساند». تا زمان نگارش این مقاله، دست کم هفت نفر در اسرائیل و 113 نفر دیگر در غزه کشته شده‌اند. نبردهای کنونی بین اسرائیل با حماس و جهاد اسلامی، شدیدترین درگیری از زمان جنگ 2014 غزه است؛ اما به موازات این امر، بیت المقدس با تهدید از درون مواجه است. همزمان با درگیری اقلیت فلسطینی اسرائیل با پلیس و ملی گرایان راست گرا، شورش ها، نزاع‌های خیابانی، غارت‌ها و تخریب‌های مذهبی در سراسر کشور آغاز شده است.  

درگیری مداوم غزه نگرانی گسترده‌ای را به وجود آورده است، اما راه‌حل‌های سیاسی چندانی پیش روی جامعه جهانی قرار ندارد. دولت بایدن که تعهدات امنیتی چند دهه‌ای به اسرائیل او را احاطه کرده، اما با فشار فزاینده شاخه حزب دموکرات طرفدار فلسطین روبرو شده است، تلاش می‌کند تا موضع مشخصی غیر از خواستار شدن پایان جنگ نداشته باشد. در همین حال، مسکو نیز با گزینه‌های دشواری روبرو است. رجب طیب اردوغان -رئیس جمهور ترکیه- در تلاش‌های مستمر برای معرفی خود به عنوان رهبر واقعی جهان اسلام، گفت که جامعه جهانی باید «یک درس قوی و بازدارنده به اسرائیل بدهد». بر اساس بیانیه مطبوعاتی منتشر شده توسط آنکارا، اردوغان همچنین ایده «تشکیل یک نیروی حفاظتی بین‌المللی برای حمایت از فلسطینیان» را در تماس تلفنی اخیر با ولادیمیر پوتین مطرح کرد.

کرملین محافظه‌کارانه گام برمی‌دارد. دولت پوتین که پس از مداخله روسیه در جنگ داخلی سوریه، تمام تلاش خود را برای ایجاد یک مشارکت منطقه‌ای عملی با بیت المقدس انجام داد، در حمایت از هرگونه مداخله یا ابتکار صلح که ممکن است از نظر اسرائیل خصمانه قلمداد شود، تردید دارد. در عین حال، روسیه -برخلاف ایالات متحده و اتحادیه اروپا- حماس را به عنوان یک سازمان تروریستی به رسمیت نمی‌شناسد و قبلا هیئت‌هایی از سوی این گروه را برای بحث در مورد تلاش‌های صلح پذیرا بوده است. مسکو با توجه به قدرت منطقه‌ای و اعتبارش نزد دو طرف درگیری، خود را به گونه‌ای منحصر به فرد قلمداد می‌کند که می‌تواند روند آشتی بین رژیم صهیونیستی و فلسطین را تحت تأثیر قرار دهد. «دیمیتری ماریاسیس» -یکی از اعضای اتاق فکر برجسته روسی موسوم به «باشگاه هم‌اندیشی والدای»، به رسانه روسی «لنتا» گفت که روسیه «از روابط دوستانه با هر دو طرف درگیری برخوردار است».  اگر روسیه از این تماس‌ها به درستی استفاده کند، می‌تواند موقعیت خود را تقویت کند.

با این وجود، کرملین نه تمایل و نه مسلما ابزاری برای ابتکار عمل در تدوین و تحمیل شرایط صلح در غزه دارد. در عوض، مسکو در تلاش است تا از نفوذ خود در چارچوب توافق‌نامه صلح فراگیر که با همکاری گروه‌های کاری متشکل از قدرت‌های بزرگ و سازمان‌های بین‌المللی انجام شده، استفاده کند. سرگئی لاوروف -وزیر خارجه روسیه- هفته گذشته خواستار نشست فوری چهار جانبه خاورمیانه متشکل از سازمان ملل، ایالات متحده، اتحادیه اروپا و روسیه برای حل بحران غزه شد. وی در جلسه مشترک با آنتونیو گوترش -دبیرکل سازمان ملل متحد- گفت: «امروز ما به این اتفاق نظر رسیده‌ایم که مهمترین کار تشکیل گروه میانجی بین‌المللی چهارجانبه است» و افزود که «ما به دبیرکل به عنوان هماهنگ کننده چهار جانبه اعتماد داریم». در جلسه شورای امنیت روسیه در روز جمعه، پوتین ارزیابی جدی از سهم روسیه در درگیری‌های در حال انجام ارائه داد: «من قصد دارم از همکارانم درخواست کنم درباره وضعیت فعلی در خاورمیانه نظر دهند؛ منظور من درگیری فلسطین و اسرائیل است. این در نزدیکی مرزهای ما اتفاق می‌افتد و مستقیما منافع امنیتی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد». وزارت امور خارجه روسیه با توجه به تمرکز بر چندجانبه‌گرایی در خاورمیانه، پیشنهاد گسترش گروه چهار جانبه به قالب جدید «4 + 4 + 2 + 1» را مطرح کرده است. یعنی چهار عضو اصلی، به علاوه مصر، اردن، امارات و بحرین، به علاوه اسرائیل و فلسطین، به علاوه عربستان سعودی. مسکو توضیح داد که دسته دوم [کشورها] براساس برنامه صلح ابتکار صلح عربی سال 2002 عربستان سعودی است. ترکیه به وضوح غائب قالب پیشنهادی جدید روسیه است؛ شاید دلیلش این واقعیت باشد که مسکو -بر خلاف آنکارا- به دنبال تحمیل صلح تنبیهی به اسرائیل نیست. حذف ترکیه به این شکل، در حالی رخ می‌دهد که تنش‌ها در مورد حمایت نظامی آنکارا از آذربایجان در طول جنگ دوم ناگورنو قره باغ ادامه دارد. اردوغان اوایل این هفته اعلام کرد که ترکیه به همان اندازه «جنگ آذربایجان برای آزادسازی سرزمین اشغال شده قره باغ» از فلسطین نیز پشتیبانی خواهد کرد. وی افزود که ترکیه «تجاوز اسرائیل» را تحمل نخواهد کرد؛ حتی اگر «همه جهان از آن چشم بپوشد».

همزمان با اینکه مسکو یک چاقوی جراحی کوچک برای روند پیچیده آشتی فلسطین و اسرائیل برداشته است، این کار را در ادامه مشورت با فرستادگان فلسطین انجام می‌دهد. عبدالحفیظ نوفال -سفیر فلسطین در مسکو- اطمینان دارد که روسیه می‌تواند منافع فلسطین را به طور عادلانه به اسرائیل منتقل کند. نوفال گفت: «دوستان روسی ما موقعیت ما را می‌دانند». «.... روسیه از منافع ما دفاع می‌کند و همانطور که همکار من -سفیر اردن- گفته است، روسیه از یک رابطه قوی با اسرائیل برخوردار است. روسیه می‌تواند بر اسرائیل تأثیر بگذارد». نمی‌توان گفت ارزیابی نوفال چقدر دقیق است اما می‌توانآن را به عنوان نشانه‌ای امیدوارکننده برای تلاش‌های در راستای حل اختلافات تفسیر کرد. به احتمال زیاد، اگر طرف فلسطینی احساس کند که منافع‌اش در نظر گرفته می‌شود، پای میز مذاکره می‌آید و نتیجه مذاکرات آینده را می‌پذیرد.

انتهای پیام/