تهران - ایسکانیوز: سیاوش صابری کاخکی مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافتها و محوطههای تاریخی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در پاسخ به سخنان شهردار اصفهان گفته است که «این اولین بار نیست که شهرداری اصفهان اقدامات تخریبی در حریم آثار میراثی این شهر- موزه کشور مرتکب میشود. حافظه تاریخی مردم آکنده از اقداماتی از این دست است. ماجرای ساختمان جهاننما، میدان عتیق اصفهان و متروی اصفهان هنوز از یادها نرفته است.»
مرتضی سقائیاننژاد شهردار اصفهان در گفت و گویی که 26 مهرماه امسال از او منتشر شد، گفته بود که سازمان میراث فرهنگی توانایی نگهداری از آثار تاریخی را ندارد.
کاخکی سازمان میراث فرهنگی کشور را مسئول تشخیص هر اقدام در هر اثر تاریخی دانسته و گفته است: «مدیریت شهری در تمام شهرهای کشور مکلف به حفظ میراث فرهنگی شهر است و نه مختار به آن و مکلف به کسب نظر دستگاههای متخصص مسئول است نه محق بر تشکیک در آن.»
در یادداشت سیاوش صابری کاخکی آمده است: «در هفته گذشته شهر اصفهان میزبان اتفاق فرهنگی ارزندهای بود که توسط شهرداری اصفهان، تمامی شیرینی و برکت دستاورد فرهنگی آن به تلخی گرایید. تلخی از آن جهت که به بهانه یک کنفرانس فرهنگی و یک فعالیت نمادین، مجوزی برای تاخت و تاز در عرصه ثبت جهانی میدان نقش جهان شد. این اقدام که بدون اطلاع و مجوز سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و پایگاه میراث جهانی میدان امام صورت گرفت باعث اعتراض مدافعان حریم میراث فرهنگی کشور شد. البته این اولین بار نیست که شهرداری اصفهان چنین اقدامات تخریبی در حریم آثار میراثی این شهر- موزه کشور مرتکب میشود. حافظه تاریخی مردم آکنده از اقداماتی از این دست است. ماجرای ساختمان جهاننما، میدان عتیق اصفهان و متروی اصفهان هنوز از یادها نرفته است.
با این حال شهردار اصفهان در فرار به جلو، بر سیاق سابقه سیاسی خود در مصاحبه با رسانهها اتهاماتی را متوجه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کرده و فردی که در 11 سال اخیر به تخریبگر میراث مشهور است خود را مدافع میراث فرهنگی کشور معرفی کرده که البته این دگرگونی اگر قلبی و اعتقادی باشد جای قدردانی دارد و از آن استقبال میشود اما ای کاش این نگرانیها طی 8 سالی که همفکران ایشان در مسند امور در این سازمان بودند نیز حتی یکبار ابراز میشد!
مثالهای شهردار محترم در خصوص رطوبت ستونهای مسجد امام و وجود موریانه در آثار چوبی اصفهان و آسیبدیدگی ستونهای عالی قاپو بر کسی پوشیده نیست.
عناصر طبیعی و ارگانیک مخل همیشه در آثار تاریخی وجود داشته و خواهند داشت و وظیفه طبیعی سازمان میراث فرهنگی به عنوان یک نهاد علمی- اجرایی همیشه مراقبت، پایش و کنترل عوامل مخل انسانی، طبیعی و بیولوژیکی است.
ستونهای مورد اشاره شهردار توسط کارشناسان بینالمللی و داخلی در دست مرمت اصولی بوده و به وسیله سازههای فلزی که در داخل ساختار چوبی ستونها قرار گرفته است، تقویت شدهاند.
پایش میزان آفت موریانه نیز همیشه در دستور کار سازمان بوده است. لازم است ایشان دلایل کارشناسی منابع و مستندات معتبر علمی خود را در خصوص اثرات تخریب موریانه در کاخ چهلستون ارائه کرده و به این سوال پاسخ بدهد که درختان آفتزده خیابانهای بیمار و آفتزده باغ مجاور چهلستون در حوزه کاری شهرداری اصفهان چرا به این روزگار افتادهاند؟ و حریم مغشوش و نازیبای چهلستون نتیجه اقدامات کیست؟
وجود رطوبت در آثار شاخصی نظیر مسجد امام همیشه مشاهده شده است و رفع رطوبت در مسجد امام میدان نقش جهان مطالعات علمی و دقیقی را میطلبد و هرگونه مداخله در آثار فوق میتواند عوارض برگشتناپذیر و نتایج فاجعهباری برای آثار تاریخی رقم بزند.
اشاره ایشان به گذر مترو از میدان امام و مقایسه ناقص و بدون مطالعه با شهرهای تاریخی رم و پاریس توجیه خطای گذر مترو از میدان امام نیست. آیا مسیر جایگزینی برای ساخت این خط وجود ندارد که البته این طور نیست!
در همان مثال ایشان توسعه مترو در پاریس و رم بسیار متفاوت بوده است. در شهر رم بارها طرح احداث مترو به علت همجواری با آثار تاریخی متوقف و مسیر دیگری جایگزین شده و این امر عامل احداث خطوط مترو اندک در شهر رم است. آیا مقایسه تطبیقی با شهرهای فوقالذکر دلیلی بر اجرای کار غیرکارشناسی است.
در خصوص سخن ایشان از گذر آقا نور نجفی و این که میراث فرهنگی هیچ اقدامی برای حفاظت از این بناهای تاریخی انجام نداده است، با نگاهی به بافت تاریخی متوجه خواهیم شد که شهرداری چه اقداماتی را در حفاظت از بافت تاریخی داشته است. لازم است ایشان در خصوص گذر از ساباطها و گذرهای تنگ بافت تاریخی پشت مسجد شیخ لطف الله توضیحی را ارائه کنند با توجه به این که خانههای تاریخی و بافت تاریخی برای تخریب یکی یکی به صف شدهاند، خانههای باارزش تاریخی از ویرانی در امان نماندهاند اما سرنوشت میدان نقش جهان در گذر خیابان نجفی از حریمش در سایه روشنی از ابهام قرار دارد.
خانه کلاهدوزان، خانه حلبیان و خانه خاکی جزو خانههای باارزش تاریخی در این محدوده هستند که گفته میشود خیابان آقا نور نجفی که از کنار آنها میگذرد در طرح بازنگری طرح تفصیلی اصفهان خیابان آقا نور نجفی با دسترسی محلی طراحی شده است و با تغییراتی که در سال 92 در طرح بازنگری تفصیلی ایجاد شده معلوم نیست چه برشی از طرح این خیابان یا گذر برای احداث آماده شده است.
اعتراض به ارتفاع برج جهان نما توسط کارشناسان بینالمللی مطرح شده و اشاره به این موضوع و جبههگیری نسبت به ساختمانهای دیگر نظیر ساختمان استانداری جای سوال دارد.
حدود قانونی مسئولیتها بر اساس برنامه سوم، چهارم و آئیننامه اجرایی بند ج ماده 166 آن و قانون برنامه پنجم توسعه در خصوص محدوده بافت تاریخی و همچنین ماده 3 اساسنامه سازمان، ضوابط بازیابی الگوی هویت شهرسازی و معماری اسلامی و ایرانی (14/12/91 ) و نیز گزارش کمیتههای تخصصی شورای عالی معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی و نهایتاً اعلام نظر شورای مذکور ماه اخیر به طور خاص در مورد اصفهان مشخص است.
اگر شهرداری اصفهان بخش ناچیزی از منابع خود را در راه حفظ آثار تاریخی اختصاص داده به این نکته نیز باید توجه کند که بخش عظیمی از این منابع و درآمدها ناشی از همین داشتههای فرهنگی- تاریخی است که در اختیار مدیریت محترم شهری قرار میگیرد و باید جوابگوی وظایف انجام نداده و منابع تخصیص داده نشده هم باشد. همچنین آن شهرداری محترم باید جوابگوی کارهای غیرکارشناسی، اقدامات عجولانه و شبانه و هماهنگ نشده، پروانههای صادره در حریم آثار تاریخی و تخریب آثار باارزش ثبت نشده و بیاحترامیها به آثار تاریخی در انواع گوناگون و گردشگران ناراضی و خدمات نامناسب به آنها باشد.
در پایان تصریح می شود سازمان میراث فرهنگی همواره در مقابل تخریبهای شبانه و روزانه برخی شهرداریها و نگاه آنها به آثار تاریخی به عنوان خرابه ایستاده است. قانون ملاک تعیین مرجع تخصصی هر اقدام است و مسئولیت تشخیص هر اقدام در هر اثر تاریخی با میراث فرهنگی کشور است .
مدیریت شهری در تمام شهرهای کشور مکلف به حفظ میراث فرهنگی شهر است و نه مختار به آن و مکلف به کسب نظر دستگاههای متخصص مسئول است نه محق بر تشکیک در آن.»