به عنوان تذکر وخیر خواهی به کسانی که داعیه ودغدغه فریضه امر به معروف ونهی از منکر را دارند ،روایتی از امام باقر (ع)در این جا می آورم تا روشن شود که فلسفه این فریضه چیست وعرصه آن کجاست ؟
امام (ع)می فرمابد امر به معروف ونهی از منکر برای این است که :1-تقام الفرایض ؛فریض خداوند در جامعه محقق شود .فرازهای بعدی روایت این فرایض را روشن می کند 2- وتامن المذاهب ؛راه ها امنیت پیدا می کند .یعنی این فریضه برای این است که خوف وترس از جامعه بر گرفته شود ومردم با آرامش در جاده ها رفت وآمد داشته باشندودختران وزنان بدون ترس وخوف در هر ساعتی از شبانه روز رفت وآمد نمایند .3- وتحل المکاسب ؛راه برای در آمدهای حلال هموار شود .کم فروشی ،گرانفروشی ،تورم وتقلب در جامعه نباشد وشهروندان هر روزی با نرخی مواجه نباشند .4- وترد المظالم ؛از ظلم وستم در جامعه جلو گیری شود .انسانی بی گناه گرفتار ودر حبس وحصر نباشد .وحقی از کسی ضایع نگردد .5- وتعمر الارض ؛ امر به معروف ونهی از منکر برای این است که زمینها آباد گردد (رودها نخشکد ،زمینهای کشاورزی به مزار آباد بدل نگردد ،آب های کشور درست مدیریت شود .جنگلها به دست عده ای مخروب نگردد .باغهای هر شهری که تنقس گاه مردم است به دست سودجویان به آهک ،آهن وسیمان وبرج بارو بدل نشود .آیا در این جاها امر به معروف ونهی از منکر صورت می گیرد ؟آیا این منکرات رو به کاهش است یا افزایش . 6شمارا بخد ا بلندای نگاه امام را به این فریضه مهم بنگرید - وینتصف الاعداء ؛از دشمنان مردم منصفانه انتقام گرفته شود.6- ویستقیم الامر ؛وامور جامعه اصلاح گردد .یعنی کارها در مسیر راست ودرست قرار گیرد .اقتصاد وفرهنگ وسیاست وتربیت در مسیر تقویت منافع ملی وبهبود معیشت شهروندان باشد .
مرحوم شهید مطهری در ذیل این حدیث می گوید :اگر در منطق اسلام امر به معروف ونهی از منکر آن اندازه توسعه نمی داشت به ما این حدیث را نمی گفتند . .. زیرا این فکر کوچک ومحدود که فعلا در مغزها به نام امر به معروف ونهی از منکر وجوددارد ،هر اندازه هم که لباس عمل بپوشد ،ممکن نیست این همه آثار نیک به بار آورد وچون فکر امر به معروف ونهی از منکر در نظر مردم محدود شده ومردم از جنبه امر به معروف ونهی از منکر توجهی به اصلاحات امور زندگی خود ندارند .(مطهری مجموعه آثار ،ج20ص198)
بنگرید که دایره این فریضه مهم تا کجاست وعرصه آن کدامست ؟حال آن که امروز برخی داعیان این فریضه، آن را محدود در مسئله حجاب کرده اند .وآن هم به دست کسانی اجرا می شود که سر از اسید پاشی ویا خدا نکرده قتلهای زنجیره ای در می آورد . اگر در جامعه ای نماز اقامه شود وزنها حجاب را رعایت نمایند وسایر فرایض عبادی دیگر تحقق پذیرد ،اما راهها امن نباشد ،آبادانی زمین صورت نگیرد ،اصلاح امور اجتماعی انجام نشود ،دادمظلومان از ظالمان ستانده نشود واقتصاد مردم مختل باشد وکسب حلال صورت نگبرد ،پر واضح است که امر به معروف ونهی از منکر به معنای واقعی صورت نگرفته است . امام علی (ع) آن گاه که فریضه امر به معروف را بالا میبرد در آخرمی فر ماید : وافضل ذالک کلمةعدل عند امام جایر ؛برتر آز آن سخن حق در برابر حاکمان ستمکار است (نهج البلاغه /قصار 374)از دو روایت فوق می فهمیم که انجام این فریضه به عهده کار شناسان است .وهر انسان نا آگاهی که مصادبق منکر ومعروف را در ست نمی شناسد ،نمی تواند وارد این عرصه گردد .می توان در این روزگار بخشی از آنرا به عهده احزاب ویا مطبوعات گذاشت . هیچ گاه این امر مهم با گشت خیابانی وموتور سواری ومانور،آن هم ، به دست عده ای غیر کارشناس قابل انجام نیست ؛بلکه وهن به دین است . واگر به دست عده ای کار شناس هم بخواهد صورت پذیرد ،باید در حد تعلیم وتذکر باشد . برخوردهای فیزیکی در انجام این امر مهم ،ابدا،شرعی وقانونی نیست ،جز این که با بزه کاری به عنوان متهم وبا داشتن شاکی وبه حکم قانون صورت گیرد ؛که البته عرف امروز هیچ نوع برخورد فیزیکی را بر نمی تابد وحتی بزهکاران را نمی توان مورد ضرب وشتم قرار داد . واسلام نیز هر نوع برخوردی را با اندک شبهه ای مردود می داند ؛زیرا جان وناموس آدمی به قدری مهم است که نمی توان وارد این حریم شد . در اوایل انقلاب که پاره ای از این خود سریها انجام شد ،امام خمینی در بر خورد با کسانی که منکری انجام می دهند ،می گوید: اگر یک نفر کار خلاف بکند ، آن یک نفر را مردم مامورند نهی اش کنند ،اگر منتهی نشد ،به کمیته به کلانتری به جا های دیگر اطلاع دهند که این یک همچه کاری کرده ، انها هم باید بگیرند وتحمیل دادگاه بدهند ..نباید ما تعدی بکنیم وظلم بکنیم وتفتیش از داخل خانه های مردم بکنیم ..(صحیفه امام ج17ص161)درخواست این نگارش از عالمان دین ومراجع تقلید این است که هر چه سریعتر جلوی این بدعتها ی خطرناک را بگیرند ونگذارند جان وناموس مردم به دست عده ای، چنین در خطر بیفتد ،در غیر این صورت باید وقایع دردناکتری را شاهد باشیم .پیامبر خدا فرمود : دوطایفه کمر مرا می شکنند ؛ جاهلان متنسک وعالمان متهتک .
