به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، اواخر هفته گذشته توافقی بین ایران و آمریکا با میانجیگری یکی از کشورهای منطقه انجام شد که بر اساس آن پنج زندانی آمریکایی در ازای چند زندانی ایرانی تبادل خواهند شد و همچنین شش میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی برای خرید کالاهای غیر تحریمی به کشور قطر منتقل شد. این توافق در حالی انجام شد که تنش بین دو طرف در ماه‌های اخیر افزایش یافته بود و حتی ایالات آمریکا خبری مبنی بر اعزام تعدادی ناو و جنگنده به خلیج فارس مطرح کرده بود. اگر چه به گفته بسیاری از تحلیلگران حتی با وجود توافق اخیر همچنان چشم‌انداز روشنی برای احیای برجام وجود ندارد، اما به هر ترتیب این توافق می‌تواند تا حد زیادی سطح تنش بین طرفین را کاهش دهد. به منظور ارزیابی آثار این توافق، گفتگویی با امیرعلی ابوالفتح -تحلیلگر حوزه سیاست خارجی- انجام شد.
بیشتر بخوانید:
افکار عمومی آمریکا بازگشت نیروهای نظامی به خاورمیانه را نخواهد پذیرفت / واشنگتن دنبال جنگ روانی علیه ایران
وی در مورد توافق اخیر بین ایران و آمریکا بر سر تبادل زندانیان طرفین و آزادی دارایی‌های بلوکه شده ایران گفت: این توافق علاوه بر جنبه‌های مثبت انسانی که دارد و زندانیان طرفین به کشورهای خود بازمی‌گردند، آزادی بخشی از منابع مالی ایران در کشورهای دیگر –هر چند که فقط کالاهای غیرتحریمی را می‌توان با آن خریداری کرد- خود یک گشایش است و نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها سرانجام برای رسیدن به مقصودشان باید مسیر توافق را طی بکنند.
این کارشناس مسائل بین الملل افزود: فارغ از اینکه چقدر از مسیر این توافق توسط دولت قبل طی شده و یا دولت اخیر آن را به نتیجه رسانده، مهم حل و فصل یکی از موارد اختلافی بین ایران و آمریکا یعنی موضوع تبادل زندانیان و آزادی دارایی‌های بلوکه شده ایران است. وی در پاسخ به این سوال که این توافق می‌تواند زمینه ساز توافقی در ابعاد بزرگتر شود، اظهار کرد: برای دستیابی به این توافق دو مسیر طی شده که یک مسیر مباحث انساندوستانه از جمله تبادل زندانیان و آزادسازی اموال ایران بوده و مسیر دیگر مذاکرات بازگشت آمریکا به برجام بوده که با یک سد بزرگ مواجه شده و دستاوردی نداشته است.
ابوالفتح با بیان اینکه موفقیت در مسیر اول لزوما در به نتیجه رسیدن مسیر دوم اثر گذار نیست، خاطر نشان کرد: البته نشانه‌هایی از کاهش تنش بین طرفین وجود دارد اما این کاهش تنش به معنای بازگشت آمریکا به برجام نیست و بعید به نظر می‌رسد که قفل ایجاد شده در دولت ترامپ توسط دولت بایدن باز شود. وی در خصوص ارتباط این توافق با انتخابات آتی آمریکا گفت: این اولین باری نیست که تبادل زندانیان بین طرفین انجام شده و در زمان برجام نیز این اتفاق رخ داد و در ازای آزادی برخی زندانیان بخشی از دارایی‌های مسدود شده ایران توسط آمریکا بازگردانده شد.
این کارشناس با بیان اینکه حتی در زمان دونالد ترامپ تبادل زندانیان بین طرفین انجام شد، خاطر نشان کرد: اگر این روایت درست باشد که این توافق در نتیجه مذاکرات دو ساله به دست آمده، نمی‌توان ارتباطی بین آن و انتخابات آمریکا قائل شد؛ زیرا هر دو سال یک بار یک انتخابات در آمریکا برگزار می‌شود و در ایران نیز وضعیت به همین صورت است. لذا تا مقدمات مذاکرات فراهم و اختلافات حل شود، ماه‌ها زمان می‌برد و طبیعی است که هر بار به یک انتخابات نزدیک باشد.
ابوالفتح در خصوص رویکرد دولت بایدن در مورد این توافق نیز گفت: دولت بایدن از بین گزینه‌های توافق بزرگ، توافق بشردوستانه و یا جنگ، گزینه دوم را ترجیح داد. زیرا توافق بزرگ یعنی بازگشت آمریکا به برجام امکانپذیر نیست و در داخل آمریکا مخالفت‌های زیادی با آن وجود دارد و از طرف دیگر خواسته‌های آمریکا مورد پذیرش ایران نیست. وی در خصوص گزینه جنگ اظهار کرد: آمریکایی‌ها می‌دانند که جنگ هم برای آنان نتیجه‌ای ندارد و به ویژه در دوران پس از جنگ اوکراین و صف‌بندی‌های جدید پیامدهایی برای آنان خواهد داشت؛ بنابراین بهترین مسیر برای دولت بایدن دستیابی به یک تفاهم در مسائل بشردوستانه بوده است.
به گفته این کارشناس مسائل بین الملل، امکان تکرار این تفاهم وجود دارد و ممکن است چند ماه بعد مجددا شاهد تبادل زندانیان باشیم و بنابراین این توافق ارتباطی با انتخابات آمریکا ندارد. از نظر وی، این توافق برای دولت بایدن در داخل این کشور اعتبار ایجاد نمی‌کند و حتی برخی در داخل آمریکا نقد می‌کنند که برای آزادی زندانیان به ایران باج داده شده است؛ بنابراین یک موفقیت برای دولت آمریکا محسوب نمی‌شود.
ابوالفتح در ادامه افزود: اگر این زندانیان بدون ما به ازای مالی آزاد شده بودند می‌توانست برای آنان یک دستاورد محسوب شود اما اکنون جمهوری‌خواهان آن را به عنوان یک نقطه ضعف قلمداد می‌کنند و بنابراین نباید تصور کرد که این توافق خیلی مورد پسند دولت بایدن بوده ولی در عین حال چاره‌ای جز پذیرش آن نداشته است.
انتهای پیام/
نظر شما