به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، اساسی‌ترین چالش آموزش و پرورش در سال‌های اخیر کمبود معلم است و این مشکل در سال اخیر بحرانی و سال تحصیلی جدید با کلاس‌های بدون معلم آغاز شد.
بیشتر بخوانید
آموزش و پرورش هنوز آمار دقیقی از میزان کمبود معلم ندارد
برآورد مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نشان می‌دهد که اگر بخواهیم آموزش و پرورش را با شیوه‌ای مطلوب و با بهره‌مندی از معلمان دارای صلاحیت‌های حرفه‌ای اداره کنیم، با در نظر گرفتن تمامی رشته‌های شغلی فرهنگیان همچون مربی پرورشی، متصدی کتابخانه، معلم تربیت‌بدنی و متصدی آزمایشگاه، حداقل به ۳۰۰ هزار نیروی انسانی نیاز است.
صحرایی وزیر آموزش و پرورش که اکنون مورد انتقاد نمایندگان مجلس قرار گرفته و صحبت از استیضاح او به میان آمده است، با اشاره به دوره وزارت کوتاه خود گفته که ریشه کمبود معلم را باید در گذشته و مسئولان پیشین جست‌وجو کرد. در این گزارش نگاهی داریم به ریشه کمبود معلم در سال گذشته و نواقصی که در سال جاری وجود داشت.
کاهش چشمگیر ظرفیت دانشگاه فرهنگیان از سال ۹۱ تا ۹۹
در گزارش کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس درخصوص دلایل کمبود معلم آمده که با افزایش تعداد بازنشستگان و همچنین افزایش تعداد دانش آموزان، طبیعتاً بایستی ظرفیت استخدامی نیز افزایش پیدا کند اما در دهه ۹۰ ظرفیت دانشگاه فرهنگیان تحت تأثیر نظرات برخی از جریان‌های خاص و معتقدان به خصوصی‌سازی آموزش و پرورش، کاهش چشمگیری داشته است به طوری که ظرفیت این دانشگاه از ۱۷هزار نفر در سال ۱۳۹۱ به نزدیک صفر در سال ۱۳۹۶ رسید و در مجموع در فواصل سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹ که خروجی آن امروز می‌بایستی در آموزش و پرورش مشغول به کار باشند، مطابق آمار سازمان اداری و استخدامی تنها ۱۰۰هزار نفر بوده است این در حالی است که تعداد دانش آموزان افزایش چشمگیری داشته است. خروجی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی نیز تنها هر ساله حدود ۷۰۰ هنرآموز است که به هیچ عنوان پاسخگوی نیاز هنرستان‌ها نیست.
نظری استاد دانشگاه درخصوص ریشه کمبود معلم به ایسکانیوز گفت: جرقه کمبود معلم به ویژه در دوره ابتدایی از سال ۹۰ زده شد. در آن زمان نیروی مازاد در دوره متوسطه داشتیم و تلاش کردند که این نیروها را وارد آموزش ابتدایی کنند و با این کار شاهد حضور افرادی در دوره ابتدایی بودیم که تخصص آن را نداشتند. در حال حاضر آموزش و پرورش نه فقط در دوره ابتدایی بلکه در دوره متوسطه هم دچار کمبود است.
نظری با بیان اینکه تفکر انتقادی در آموزش و پرورش باید وجود داشته باشد و صدای مخالف شنیده شود، گفت: آموزش و پرورش بنگاه اقتصادی و یک حزب سیاسی نیست که در دستان چند نفر باشد، بلکه فرآیند کلان و پایداری است که توسعه جامعه مدیون اثربخشی آن است. مدیران می‌خواهند عجولانه طرح‌ها را به اجرا دربیاورند و این اقدام را نشانه شجاعت خود می‌دانند. ما در آموزش و پرورش به روزمرگی افتاده‌ایم و فقط می‌خواهیم مشکل امروز را حل کنیم.
انحراف دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی از ماموریت اصلی و جذب دانشجوی آزاد
کمیسیون آموزش مجلس در این گزارش عنوان کرده که در کنار ضعف زیرساخت‌های دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، در دهه ۹۰ انحرافی در مأموریت‌های این دانشگاه به وجود آمد که عملاً ظرفیت‌های مخصوص تربیت دبیری این دانشگاه برای وزارت آموزش و پرورش به سمت جذب دانشجوی آزاد و راه اندازی رشته‌های غیرمرتبط در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری سوق داده شد که با تحقیق و تفحص کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری در سال گذشته از این انحراف جلوگیری شد و مقصرین به قوه قضائیه معرفی شدند.
ابراهیم سحرخیز معاون اسبق آموزش متوسطه و کارشناس آموزش و پرورش نظری دیگر دارد و معتقد است که ریشه کمبود معلم در برون سپاری‌ها و خصوصی‌سازی است. وی در یادداشتی که در اختیار ایسکنیوز قرار داد در این باره نوشت: گیر سه پیچ آموزش وپرورش در سی و چند سال اخیر در باب کمبود معلم، ریشه در پاردایم یا دکترینی دارد که از سوی تکنوکرات‌های سازمان برنامه و بودجه به وزیران و مدیران ارشد آموزش وپرورش دیکته و القا می‌شود و آن چیزی جز خصوصی‌سازی، مردمی‌سازی و برون‌سپاری مدارس نیست.
وی افزود: چنین رویکردی اقتضا می‌کند که کسانی بر مسند وزارت یا اجرا نشسته یا بنشینند که حاضرند به قیمت چند صباحی ماندن در این سمت، با این بازی کجدار و مریز سازمان برنامه و بودجه کنار آمده، زمینه را برای اضمحلال و فروپاشی مدارس دولتی فراهم کنند.
سحرخیز عنوان کرد: جان کلام اینجاست که نمایندگان هم از این موضوع بی‌خبر نبوده و نیستند. گویا از وزیر یا وزیران آموزش وپرورش قبل از معرفی به مجلس، چک سفید امضاء می‌گیرند که از پول نداریم یا معلم نداریم حرفی در میان نباشد. به طرف می‌گویند عمر مدیریت جنابعالی به دوسال هم نمی‌رسد برو و با این روزمرگی سر کن شاید فرجی برسد.
استخدام ماده ۲۸ در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۹ صفر بوده است
کمیسیون آموزش در بند دیگری از این گزارش به موضوع استخدام‌های خارج از دانشگاه فرهنگیان اشاره کرده و نوشته که آزمون‌های استخدامی موضوع ماده ۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان در حال حاضر سهم مهمی در جذب معلم را دارند. با وجود این، در ۱۰ سال گذشته ظرفیت جذب از این شیوه متناسب با بازنشستگی معلمان و نیاز آموزش و پرورش نبوده و حتی در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۹ صفر بوده است! مجموع جذب از سال ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۱ از این شیوه تنها ۱۳۲هزار نفر است.
موج بازنشسته شدن معلمان و نبود جایگزین
از طرفی در سه سال گذشته آمار بازنشستگی معلمان رشد قابل توجهی داشته است. در سال ۱۳۹۹ کل جمعیت بازنشستگان ۳۰ هزار و ۴۶۸ نفر بوده که در سال ۱۴۰۰ این عدد به ۶۰ هزار و ۲۵۷ نفر رسیده و در مجموع سه سال گذشته قریب به ۱۶۰ هزار نفر از وزارت‌خانه آموزش و پرورش بازنشست شده‌اند که عددی قابل توجه است.
سحر بیات کارشناس آموزش و پرورش با اشاره به این موضوع به ایسکانیوز گفت: کمبود معلم ریشه تاریخی دارد و صحبت وزیر مبنی بر اینکه کمبودها به گذشته مربوط می‌شود، اشتباه نیست اما نبود برنامه‌ریزی درست در دوره مدیریت جدید هم در این موضوع تاثیرگذار بوده است.
بیات افزود: در گذشته تعداد زیادی از معلمان باسابقه بدون برنامه، بازنشسته شدند و در مقابل برنامه‌ریزی جدی برای دانشگاه فرهنگیان شکل نگرفت که بتواند معلمان بیشتری را تربیت کند. من منکر سبقه تاریخی نمی‌شوم اما بی‌تدبیری مجموعه مدیریتی جدید هم بحران را تشدید کرد.
وی ادامه داد: آموزش و پرورش در سال جاری ۲۰ هزار مدیر مدرسه را تغییر داد و بسیاری از آن‌ها خود را بازنشسته کردند و با وجود اینکه پیش بینی می‌شد موجی از بازنشستگی وجود داشته باشد اما برنامه‌ای برای جایگزینی وجود نداشت.
کارشناس آموزش و پرورش معتقد است که مدیران دانش و سواد مدیریت نیروهای انسانی را ندارند و در منطقه‌ای با تراکم و در منطقه‌ای با کمبود معلم مواجه هستیم. وی افزود: از جهتی زمان‌بندی اشتباه و برنامه‌ریزی غیراصولی آزمون‌های استخدامی باعث شد که این آزمون‌ها با تاخیر برگزار شوند و پذیرفته‌شدگان بسیار دیر و بدون دوره وارد کلاس درس شوند.
اما مشئله کمبود معلم تنها معطوف به سال‌های گذشته نیست و در سال جاری تعلل و تأخیر سازمان اداری و استخدامی در صدور ردیف‌های آزمون استخدامی موضوع ماده ۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان و کاستی در تعداد این مجوزها هم باعث شده تا فرصا تابستان برای آموزش این افراد از دست رفته و بدون آموزش و با تاخیر وارد کلاس درس شوند.
براساس گزارش کمیسیون آموزش فارغ از تعداد این مجوزهای صادره که پاسخگوی نیاز وزارت آموزش و پرورش نیست، بیشتر ظرفیت استخدامی برای آزمون آموزگاری سال جاری، برای آقایان تخصیص داده شده است و به علت استقبال نکردن آقایان، تعداد قابل توجهی (حدود ۲۰ هزار نفر در آزمون آموزگاری و دبیری) از این ظرفیت خالی مانده است.
به گزارش ایسکانیوز، به نظر می‌رسد که آموزش و پرورش برای حل مشکل کمبود معلم باید ظرفیت دانشگاه فرهنگیان را افزایش داده و در کنار آن مجوزهای لازم برای افزایش ظرفیت استخدام از طریق ماده ۲۸ را کسب کند. از جهتی یکی از مهم‌ترین مشکلات بی‌ثباتی این وزارت خانه است که هر ۲ سال با تغییر وزیر رو به رو بوده و هر وزیری هم شیوه خود را اجرا کرده است. نگاه‌ای جناحی باعث شده و برنامه‌های خوب در نیمه راه متوقف شوند و برنامه‌ریزی بلندمتی وجود نداشته باشد.
انتهای پیام /
نظر شما