کمبود یا نبود شادی و نشاط در جامعه و به دنبال آن نداشتن رضایت از زندگی می‌تواند باعث گسترش ناامیدی و دلمردگی جوانان و بروز آسیب های اجتماعی شود.
به گزارش ایسکانیوز دکتر لیلا فلاحتی، جامعه شناس معتقد است در چند سال اخیر اختلا‌س‌ها از منابع ملی ما موجب شده تا افراد سودجو در فرصت‌های مختلف ارقام نجومی را به جیب بزنند این در حالیست که یک دهم این پول‌ها می‌توانست منجر به کارآفرینی برای هزاران فارغ التحصیل دانشگاهی و یا ایجاد امکانات در مناطق محروم و یا کمک به افراد نیازمند باشد.
این جامعه شناس در گفتگو با ایسکانینوز با اشاره به اینکه این عوامل حس ناامیدی و عدم اعتماد به سیستم را در ذهن همه افراد تقویت می‌کند و در طولانی مدت منجر به افسردگی، عدم اعتماد به‌نفس و در نتیجه کاهش رضایت از زندگی در سطوح مختلف جامعه می‌شود می‌گوید:«این امر جای تامل جدی دارد، چرا که پایین بودن رتبه رضایت از زندگی و شادمانی به معنای بالا بودن نرخ افسردگی و ناامیدی در جامعه است.»
در کشور ما روند پژوهش در زمینه عناصر مهم زندگی شهروندان مثل کیفیت زندگی مورد توجه قرار نمی‌گیرد و اصولا داده‌های مدونی در زمینه دو بعد عینی و ذهنی کیفیت زندگی وجود ندارد؛ البته شادمانی مرتبط با بعد ذهنی است.
فلاحتی با بیان این مطلب می‌گوید: «بیشتر طبقه‌بندی‌ها و آمارهای مرتبط با کشور ما بر اساس پیمایش‌های جهانی است. به‌عنوان مثال بر اساس پیمایش سال 2013 سازمان ملل، ایران از مجموع 156 کشور مورد مطالعه رتبه 115 را در رضایتمندی از زندگی دارد و در مجموع پایین تر از کشورهایی مثل موریتانی، جیبوتی و لائوس قرار گرفته است. اگر این رتبه را با کشورهای همسایه و به ویژه کشورهای مسلمان مقایسه کنیم ملاحظه می‌کنیم که پاکستان رتبه 81، بحرین رتبه 79، عمان رتبه 23 و عراق رتبه 105 را دارا هستند.»
او تاکید می‌کند:«یافته‌های طرح پژوهشی که در سال 92 در بین دانشجویان دانشگاه‌های تهران و کردستان انجام شد، نشان مي‌دهد که در این پژوهش از مجموع پاسخگویان 41 درصد سطح اعتماد به نفس پایین، 57 درصد استرس زیاد و 49 درصد امید کمی به آینده داشتندتعدادی از پاسخگویان نیز امید به کسب شغل پس از فراغت از تحصیل را کم ارزیابی کردند و این نتایج را در کنار آمارهای رسمی کشور مثل نرخ تورم، نرخ بیکاری جوانان که 9.22 و رشد اقتصادی 5- درصدی نشان دهنده آن است که مهمترین شاخص‌های تعیین کننده در احساس رضایت از زندگی و شادمانی که همانا میزان استرس، امید، اشتغال و اعتماد به نفس است، در ایران وضعیت نامناسبی دارد.»
به گفته این جامعه شناس یکی از مولفه‌های مهم در احساس شادمانی و رضایت از زندگی، سرمایه اجتماعی است و کاهش اعتماد اجتماعی منجر به کاسته شدن از توان کنش و تعامل فرد می‌شود و همین امر تعهدات شغلی، خانوادگی و اجتماعی او را نیز کاهش می‌دهد. وقتی اعتماد فرد به سیستم اجتماعی چه به‌عنوان ساختار هنجاری و چه به عنوان سیستم سازمانی کاهش یابد، احساس ناامیدی می‌کند و این به معنای نارضایتی از زندگی و افسردگی است.»
شادی امری درونی و پایا است
رضایت از زندگی و شادمانی یکی ازمهمترین شاخص‌های کیفیت زندگی در یک جامعه است و موفقیت و کارآمدی یک مجموعه متاثر از این عامل است. شادی امری درونی و پایا است و در طول زندگی فرد به صورت تجمعی باعث ارتقاء سطح رضایت فرد می‌شود و رضایت از زندگی از مهمترین مقوله‌هایی است که اکثر سیاستگذاران در جهت ارتقای آن در سطح جامعه تلاش می‌کنند.
فلاحتی با بیان این مطلب می‌گوید:«توجه به مولفه‌هایی مثل امید به آینده، اعتماد به‌نفس و بویژه اعتماد اجتماعی اهمیت فراوانی در ارتقاء این وضعیت دارد، اما متاسفانه کشورما در بسیاری از این مولفه‌ها وضعیت خوبی ندارد و آمارها نشان می‌دهد هنوز راه طولانی در پیش داریم. به طوریکه نرخ اشتغال و کاسته شدن اعتماد مردم به ساختارهای رسمی عامل بسیار موثری در این امر است.»
مردم ایران به اندازه مردم انگلیس و اتریش شاد هستند !
این در حالی است که معاون اجتماعی نیروی انتظامی با بیان اینکه مردم ما به اندازه مردم انگلستان و اتریش شاد هستند گفته بود که مردم ایران، حتی در شرایط سخت و دشوار، نه تنها روحیه خود را نمی بازند، بلكه فرصتی برای شاد كردن و شاداب زیستن برای خود می یابند.»
معاون اجتماعی نیروی انتظامی با استناد به چند تحقیق معتبر جهانی درباره نشاط مردم کشورهای مختلف با بیان اینکه آنان گزارش كرده اند كه نشاط مردم ایران از بین 150 كشور دنیا در میانه قرار دارد. یعنی نشاط مردم ایران نه به اندازه شهروندان هلندی، سوئدی و فرانسوی بالاست و نه در حد مردم بلاروس، عراق، زامبیا و كره شمالی پایین است، بلكه در سطح كشورهای همچون انگلستان، تركیه، آفریقای جنوبی و اتریش است گفته بود شادابی ایرانیان از حدود 60 درصد (در شرایط سخت و دشوار) تا 90 درصد (در شرایط خوب و مساعد) در نوسان بوده است. پیشینه تاریخی ملت ایران نیز بیانگر آن است كه ایرانیان اساساَ مردمی «شادخو» و «طنزپرداز» هستند و لاجرم حتی در دشواری‌ها نیز نمی‌گذارند خنده از لبان آنان رخت بر بندد.»
سعید منتظرالمهدی با اشاره به نتایج نظرسنجی یك موسسه آمریكایی (گالوپ) مبنی بر اینکه ایرانیان از حیث پارامتر شادابی در انتهای لیست و تنها بالاتر از چند چند كشور جهان قرار گرفته اند به ایلنا گفته بود در نتایج نظرسنجی گالوپ ادعا شده است كه مردم ایران شاد نیستند. این موسسه برای سنجش شادی تنها از یكی دو سئوال كلی بهره گرفته است. بنابراین، بر اساس داده های منتسب به گالوپ نه تنها نمی توان شادی مردم ایران را پایین تلقی کرد بلكه اساسا نمی توان به داوری پیرامون آن پرداخت.
ثروت باعث رضایت ذهنی از زندگی نمی‌شود
مطالعات داینر (Diener) از معروفترین مطالعات درباره شادی است. نکته مهم این است که شادی به‌عنوان امری ذهنی و رضایت فرد از ابعاد مختلف زندگی تعریف می‌شود. به‌عنوان مثال مطالعات نشان داده است که ضرورتا ثروت باعث رضایت ذهنی از زندگی نمی شود. در این امر توجه به مفهوم شادی و آنچه که در ادبیات علمی کیفیت زندگی طرح می شود با امر شادی کردن متفاوت است. شادی یک امر ذهنی است که پایایی زیادی دارد و در همه ابعاد زندگی تاثیر دارد، اما شادی کردن امری مقطعی است و فرد تا مدت محدودی تحت تاثیر آن است.
او با بیان این مطلب ادامه می‌دهد:«جامعه شناسان در مطالعات خود شاخص‌های مختلفی را در بررسی شادمانی مد نظر قرار داده اند و از مجموع آن‌ها می‌توان به تاثیر عوامل فرهنگی-اجتماعی، اقتصادی و عوامل فیزیکی مثل سلامت جسم و روان اشاره کرد و ناتوانی‌های جسمی و یا حتی اعتیاد در این دسته عوامل می‌گنجند و باعث کاهش رضایت و شادمانی فرد می‌شوند؛ اما عوامل اقتصادی و اجتماعی نقش پرر نگ‌تری را ایفا می‌کنند و اشتغال، هدفمندی و انگیزه، توسعه فردی، امید و به ویژه اعتماد به‌نفس از مهمترین عوامل این بخش هستند.»
زهره حاجیان – سرویس اجتماعی
