حشمت الله سعدی استاد دانشگاه بوعلی سینا همدان در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز درباره متناسب نبودن سرفصل‌های دروس رشته‌های کشاورزی با نیازهای جامعه اظهار کرد: متناسب نبودن سرفصل‌ها فقط مختص به دروس کشاورزی نیست. بخش اعظم رشته‌های دانشگاهی در ایران با این معضل روبرو هستند. اگرچه این مشکل در بخش کشاورزی بیشتر خودنمایی می‌کند. عناوین، محتوای دروس و رشته‌ها و گرایش‌های کشاورزی نیاز به بازنگری و تغییر جدی دارند. البته در برخی رشته ها اقداماتی صورت گرفته است.
بیشتر بخوانید:
هزینه‌های هنگفت کشاورزی هوشمند/ بزرگترین مانع هوشمندسازی کشاورزی چیست؟
وی افزود: یکی از دلایل ناهماهنگی رشته‌های کشاورزی با شرایط اقلیم ایران این است که سرفصل عناوین رشته‌ها در سراسر کشور از یک برنامه تبعیت می‌کند، در حالی که هر منطقه اقلیم متفاوتی دارد و محصولات باغی و زراعی مختص به خود دارد. راهکار این است که آموزش عالی کشاورزی متناسب با هر منطقه رشته‌های خاصی را معرفی کند. آموزش عالی کشاورزی برای تاثیرگذاری در فرایند توسعه کشاورزی باید رشته‌های کشاورزی، عناوین دروس و محتوای آنها را بازنگری کند. این موضوع به تنهایی از عهده کارشناسان وزارتخانه بر نمی‌آید و نیازمند همکاری با انجمن‌های علمی، نهادهای صنفی-دانشگاهی و اعضای هیئت علمی است.
سعدی درباره راهکارهای مهارت‌افزایی دانشجویان در رشته کشاورزی خاطرنشان کرد: برخلاف بسیاری از رشته‌های دانشگاهی که دانشجو با حضور منظم در کلاس، حضور در کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها و مطالعات جانبی می‌تواند به مهارت دست پیدا کند، در رشته‌های کشاورزی مهارت صرفاً از طریق فعالیت در مزرعه و واحدهای عملیاتی به دست می‌آید. البته برخی از دانشجویان کشاورزی که به مقاطع بالاتر می‌روند، ممکن است در حوزه پژوهش یا تحقیق و تدریس موفق شوند؛ اما اکثر دانشجویانی که از دانشگاه‌ها و دانشکده‌های کشاورزی فارغ التحصیل می‌شوند به دلیل عدم فعالیت در محیط واقعی کشاورزی، فاقد مهارت هستند.
حضور دانشجویان در سازمان های جهاد کشاورزی کمکی به افزایش مهارت‌های آنان نمی‌کند. این سازمان عمدتا درگیر فعالیت های اداری و روزمره هستند
عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان گفت: اولین قدم برای مهارت‌افزایی اهمیت دادن به دروس عملی و حرکت به سمت محیط واقعی کشاورزی است. لازمه این اقدام تدوین برنامه جامع برای دروس کارورزی در مزرعه کشاورزان با نظارت استادان است که در ایران وجود ندارد. به عبارتی باید دانشجو یک سال تحصیلی را در مزارع کشاورزان با نظارت و هدایت اساتید سپری کند. در تدوین این برنامه جامع ادارات کشاورزی صرفاً می توانند فرایند را تسهیل کنند. اینکه گروهی معتقدند دانشجویان باید یک یا دو ترم را به سازمان کشاورزی بروند، تکرار اشتباهی است که قبلا نیز انجام شده است. وزارت جهادکشاورزی درگیر امور اداری است و نیرو و امکانات مناسب برای اجرای این سیاست را ندارد، این وزارتخانه نمی‌تواند چیزی بیشتر از دانشگاه‌ها و دانشکده‌های کشاورزی به دانشجویان ارائه دهد، با این وجود همکاری آن برای تدوین دوره‌های کارورزی در مزارع کشاورزی ضروری است.
محورهای پژوهش با نیاز کشاورزان فاصله زیادی دارد
وی تصریح کرد: در حال حاضر پژوهش‌های بخش کشاورزی عمدتاً در راستای موضوعات بین‌المللی و با هدف تدوین مقالات علمی است و لذا ارتباط چندانی با نیازها و مسائل واقعی بخش کشاورزی ندارد. شاهد این مدعا آن است که با وجود هزاران پژوهش در حوزه کشاورزی اتفاق جدی در دهه های اخیر در بخش کشاورزی رخ نداده است. زمانی پژوهش‌ها کاربردی می‌شود که دانشگاه با حوزه اجرایی بخش کشاورزی و محیط‌های واقعی کشاورزی ارتباط داشته باشد. در حال حاضر این ارتباط در حداقل ممکن قرار دارد. محورهای پژوهشی در دانشکده‌های کشاورزی با نیازهای دهقان و کشاورز روستایی فاصله بسیار دارد. اساتید دانشگاهی ارتباط کمی با بخش واقعی کشاورزی دارند. اگر این ارتباط به صورت نظام‌مند و منظم برقرار شود می‌توان انتظار داشت مطالعات کشاورزی برای این بخش مفید باشد.
سعدی درباره کاهش دانشجویان رشته کشاورزی تاکید کرد: همه رشته‌های دانشگاهی به نوعی با کاهش ورودی مواجه هستند. شاید فقط تعداد محدودی از رشته‌ها آن هم در دانشگاه‌های مادر و به ویژه در تهران با این مشکل مواجه نیستند. به این ترتیب باید برای کل نظام آموزش عالی به دنبال راهکار گشت. درصدی از این مشکل مربوط به آموزش عالی است؛ اما بخش عمده آن تحت تاثیر سیاست‌های کلی نظام در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است. اساسا میل به تحصیل در دانشگاه‌ها کم شده است و دانشگاه دیگر مثل قبل جذابیت ندارد. البته به نظر می‌رسد بخش کشاورزی با مشکلات بیشتری در این رابطه دست و پنجه نرم می‌کند.
این استاد رشته کشاورزی خاطرنشان کرد: به نظر من در قدم اول باید دانشگاه‌های بی‌کیفیت را تعطیل کرد. شاید در اوایل انقلاب برای تامین نیروی انسانی توسعه دانشگاه‌ها با عناوین مختلف در اقصی نقاط کشور ضرورت داشت؛ اما الان این ضرورت منتفی است. حجم عظیم دانش آموختگان بی‌کیفیت اعتبار و جذابیت دانشگاه‌ها را برای نسل جوان کاهش داده است. به ویژه این که بیکاری در بین دانش‌آموختگان دانشگاهی به مراتب بیشتر از گروه‌های دیگر است.
سعدی یادآور شد: با این وجود به نظر می‌رسد، جذابیت رشته‌های کشاورزی در مقایسه با رشته‌های فنی و برخی از رشته‌های علوم انسانی برای جوانان کمتر است. برای ایجاد جذابیت در رشته‌های کشاورزی باید نخست عناوین و رشته‌های جدیدی را برای کشاورزی تعریف کرد. رشته‌هایی که جذابیت دارند و کاربردی هستند به عنوان نمونه رشته پرورش زنبور عسل، رشته پرورش اسب و رشته کاشت و صادرات گیاهان دارویی، فراوری گیاهان دارویی، رشته پرورش گل های زینتی، تولید بذر و نهال و پرورش حشرات شکارگر. دوم باید تسهیلات لازم برای راه‌اندازی کسب و کار را در اختیار دانش آموختگان قرار گیرد. چرا که راه‌اندازی شغل در کشاورزی بر خلاف رشته های دیگر نیاز به سرمایه زیادی دارد.
وی افزود: سومین راهکار این است که ارتباط دانشکده‌های کشاورزی با جامعه کشاورزی و روستایی میسر شود تا روستاییان به کارکرد دانش‌آموختگان بیشتر آشنا شوند. در حال حاضر کشاورزان نمی‌دانند دانش آموختگان کشاورزی می‌توانند اثرات مثبتی در افزایش تولید، کاهش هزینه‌ها و بهبود عملکرد داشته باشد. چهارمین راهکار توجه بیشتر به مشاغل و حرفه‌های جانبی کشاورزی است. به عنوان نمونه مانند فرآوری انگور و فرآوری گیاه دارویی است. در نهایت می‌توان با معرفی رشته‌های کشاورزی به جامعه کشاورزان و روستائیان، تعداد بیشتری از فرزندان این قشر را جذب کرد. جوانان شناخت کافی از رشته های کشاورزی ندارند، گاهی هم کشاورزی را امری ابتدایی می دانند که نیاز به دانش ندارد.
انتهای پیام/
نظر شما