تهران-ایسکانیوز: لیلا ارشد، مددکار اجتماعی و مدیرعامل مؤسسه زنان سرزمین خورشید در گفتگو با خبرگزاری ایسکانیوز در رابطه با اعتیاد در بین دانشجویان و زنگ خطر اعتیاد در این قشر اجتماعی در ایران با اشاره نبود آمار از دانشجویان معتاد در کشور گفت: اگر رسانه ها آماری از اعتیاد نداشته باشند ما مددکاران نیز آماری نخواهیم داشت.

این مددکار اجتماعی با انتقاد از نبود آمار اعتیاد در کشور گفت: این واقعیت وجود دارد که در کشور ما این نگرانی وجود هست که اگر آماری باشد شاید مشکلات بیشتر شود. شاید مسئولان آمار اعتیاد در کشور و همچنین آمار دانشجویان معتاد را دارند اما منتشر نمی کنند. ولی این حقیقت وجود دارد که زمانی می توان برنامه ریزی مناسب انجام داد و آن را پیش برد که آمار وجود داشته باشد.

تعداد معتادان زن دانشجو روز به روز افزایش می‌یابد

مدیر عامل موسسه زنان سرزمین خورشید در پاسخ به این سوال که آیا آماری تفکیک شده از دانشجویان معتاد دختر و پسر وجود دارد؟ گفت: آمار تفکیک شده ای برای پاسخ به سوال شما ندارم اما آنچه که من نیز مثل شما می خوانم، می شنوم و می بینم این است که شمار معتادان و زنان مصرف کننده مواد روز به روز افزایش می یابد و در مقابل سن اعتیاد کاهش یافته است.

معتادان حقیقت را به ما نمی‌گویند

لیلا ارشد در پاسخ به این که آیا آمار اعتیاد در بین دانشجویان می تواند از طریق پژوهش های دانشگاهی جمع آوری شود، گفت: به خاطر این که اعتیاد هنوز یک تابو و یک عمل ناپسند است افرادی که درگیر چین افیونی هستند به ما اعتماد نمی کنند و حقیقت را نمی گویند چرا که هنوز برخورد و نگاه جامعه در برابر کسانی که درگیر اعتیاد شده اند برخورد حمایتی نیست. بنابراین فردی که با چنین مشکلی روبرو است نگرانی از ترد شدن از جامعه را دارد.

وی با انتقاد از نگرش و برخورد غیر حمایتی در نهادهای اجتماعی کشور از جمله مدارس بیان کرد: ما مواردی داریم در مدارس که اگر دانش آموزی گرفتار اعتیاد شود اخراج می شود در حالی که آن فرد در این شرایط به کمک نیاز دارد.

این مددکار اجتماعی با اشاره به تغییر الگوی مصرف و شیوع مصرف شیشه در دانشگاه های کشور گفت: مصرف شیشه رایج است و اکثر جوانان با این ماده شروع می کنند. شیشه ماده آمفیتامینی صنعتی است که از سال 86 تا به امروز الگوی مصرفی در بین دانشجویان و جوانان تغییرات عمده ای داشته است.

دانشجویان معتاد عموما حشیش، گل و شیشه مصرف می‌کنند

لیلا ارشد دلیل اصلی تغییر الگوی مصرف جوانان را اینگونه عنوان کرد: الگوی مصرف جوانان و دانشجویان عموما حشیش، گل، شیشه و بیشتر مواد صنعتی است چرا که مصرف این گونه مواد راحت تر از سایر مواد اعتیادآور است بخصوص که در حین مصرف بو ندارد و سرعت عمل بالایی نیز دارد. همچنین که جوانان آگاهی و اطلاعات کافی در خصوص تبعات مصرف آن ندارند و همچنین این مواد ارزان تر و در دسترس تر هستند.

این مددکار اجتماعی عامل اصلی رشد بالای این مصرف مواد صنعتی را ناشی از عدم آگاهی عنوان کرد و افزود: اگر جوانان و دانشجویان می دانستند که در ازای بیداری ماندن در شب و درس خواندن چه بهایی را می پردازند و آیا با مصرف این مواد می توانند تضمینی کنند که این اطلاعات و آموخته ها در ذهنشان باقی می ماند یا خیر؟ هرگز به این سمت گرایش پیدا نمی کردند.

وی ادامه داد: در بسیاری از موارد وقتی از معتادان پرسیده می شود که چرا به این کار روی آورده اید علت اصلی را حل یک مشکل در زندگیشان عنوان می کنند و می گویند که برای رفع مشکلاتشان روی به مصرف مواد مخدر آورده اند در صورتی که پس از مصرف آن نه تنها این مشکلات رفع نشده است بلکه مشکل بزرگتری بر شمار مشکلات آنها افزوده شده است.

دانشجویان شهرستانی بیشتر در معرض اعتیاد هستند

لیلا ارشد تأکید کرد: چون آگاهی به اندازه کافی نیست و نوجوانان و جوانان ما مهارت های کافی را ندارند دست به رفتارهایی می زنند که این رفتارها آنها را برای تمامی عمر درگیر خود می کند.

مدیرعامل موسسه زنان خورشید با اشاره به این که دانشجویان شهرستانی بیشتر از سایر دانشجویان در معرض اعتیاد قرار دارند گفت: دانشجویی که از شهرستان و از خانواده ای متوسط به شهری بزرگ می آید و اطلاع زیادی در رابطه با زندگی شهری و اعتیاد ندارد و با ورودشان به شهر با مشکلاتی مواجه می شوند که با همنشینی در گروه دوستان و همالانشان به آنها توصیه می کنند که موادی را مصرف کنند که تا بتوانند حالشان را بهتر کنند و آن فرد به این ترتیب وارد ماجرایی می شود که تمام عمر او در گرو آن قرار می گیرد.



لیلا ارشد در خصوص دلیل مستعد بودن خوابگاه های دانشگاهی برای افزایش اعتیاد گفت: یکی از دلایل این که خوابگاه های مکان مستعدی برای بروز اعتیاد هستند این است که خوابگاه ها عاری از برنامه های شاد و لذت بخش هستند. همچنین که نشاط و شادی و لذت چیزی است که نسل جوان با آن زنده می ماند و زندگی می کند و زمانی که شادی و نشاط در جامعه نباشد و یا کم باشد طبیعی است که انسان ها بدنبال راهی برای رسیدن به لذت هستند که ممکن است آن را از طرق نادرست بدست آورند.

وی با بیان این که افرادی که در خانواده هایی رشد کرده اند که تظاهر و دو رویی و عدم صداقت را تجربه کرده اند بیشتر به دام اعتیاد گرفتار می شوند افزود: افرادی که در خانواده شاهد تضاد و رفتارهای متفاوت و دوگانه بوده اند و ترس و اختلاف و اضطراب را تجربه کرده اند پتانسیل بیشتری برای رفتن به سوی مصرف مواد مخدر دارند.

لیلا ارشد با بیان این که همه ما آدم ها به دنبال حال خوش هستیم و همه به نوعی در تلاشیم که این حال خوش را حاصل کنیم اذعان داشت: کسانی با محدودیت و عدم آگاهی روبرو هستند سعی می کنند بیرون از خود و با مصرف مواد به لذت و حال خوش دست یابند.

این مددکار اجتماعی با اشاره به تجربیات خود از مددجویان گفت: اکثر افرادی که گرفتار اعتیاد بوده اند و برای یافتن راه خلاصی از آن به سراغ ما می آیند؛ خود می گویند که لذتی که از مصرف مواد مخدر در آنها حاصل شده به اندازه تعداد انگشتان دستشان هم نبوده است اما برای تمامی عمر دگیر آن شده اند.

گاهی خانواده‌ها سال‌ها از مصرف مواد فرزندانشان بی‌اطلاع هستند

وی با اشاره به نقش خوابگاه ها و خانه های مجردی در افزایش اعتیاد گفت: دانشجویانی که در خوابگاه زندگی می کنند تجربیات بسیاری در رابطه با سوء مصرف مواد مخدر دارند. البته این تنها خوابگاه ها نیستند که خطر ابتلای جوانان به اعتیاد را افزایش می دهند، در میان مددجویان ما کسانی بوده اند که در خانه خودشان و درکنار والدینشان زندگی می کردند اما خانواده بعد از گذشت دو سال از مصرف آنها هنوز هم از ابتلای آنان به اعتیاد اطلاع نداشتند تا این که با اعمال رفتارهای خشونت آمیز در خیابان توسط پلیس دستگیر می شوند و خانواده از این طریق از سوء مصرف مواد در فرزند خود با خبر می شود.

لیلا ارشد با بیان این که چقدر خانواده ها می دانند که با فرزند معتاد خود چگونه باید برخورد کنند و با مشاهده چه رفتاری از فرزند خود می توانند تشخیص دهند که او به سمت مصرف مواد رفته است، بر لزوم مهارت آموزی به خانواده ها تأکید کرد و افزود: پیشنهاد من به عنوان یک مددکار اجتماعی، پیشگیری نوع اول است یعنی به عموم مردم جامعه آگاهی مناسب، به موقع و به اندازه کافی در خصوص اعتیاد داده شود. نه در این مورد بزرگ نمایی شود و نه باید این موضوع نادیده گرفتن شود.

مدیرعامل موسسه زنان خورشید تأکید کرد: در دوره هایی ما انقدر مردم و جامعه را از یک موضوع می ترسانیم  که افراد با مواجه و ورود به آن می بینند که واقعیت آن نیست. یا انقدر از یک موضوع گذر می کنیم و آماری از بروز آن در جامعه نمی دهید که بعد کنترل آن سخت می شود.

این مددکار اجتماعی یکی از راه های کاهش اعتیاد در خوابگاه ها را راه اندازی مراکز مشاوره عنوان کرد و افزود: اگر ما در خوابگاه هایمان افراد یا مراکز مشاوره مناسب داشته باشیم که افراد در خصوص مشکلاتشان با آنها گفتگو کنند و راهنمایی بگیرند شاهد کاهش این گونه مشکلات در جامعه دانشگاهیمان نخواهیم بود.

این مددکار اجتماعی با تأکید بر لزوم آگاهی بخشی در مورد اعتیاد افرود: من موارد زیادی را دیده ام که به خاطر ترک هروئین به شیشه روی آورده اند. به همین خاطر رسانه ملی، روزنامه ها، کتاب های درسی و دانشگاهی باید همه جانبه مردم و علی الخصوص دانشجویان را در جریان درست ماجرا قرار دهند و کسانی که در معرض چنین خطراتی هستند مانند دانشجویان خوابگاه  آموزش های ویژه و مهارت های ویژه  به آنها بدهند تا آنها ابزاری برای نه گفتن داشته باشند.

بخشی از اعتیاد دانشجویان به سیستم غلط آموزشی کشور بر می‌گردد

وی با اشاره به این که مهارت آموزی در سایر کشورها یکی از اصول اولیه آموزش به کودکان، نوجوان و جوانان در تمامی سنین است، مهارت آموزی را  یک واکسیناسیون در برابر اعتیاد عنوان کرد و افزود: مهارت آموزی نباید در قالب کتاب و درس و تئوری باشد بلکه کودک باید این مهارت را به صورت یک پروسه و دوره آموزشی یادبگیرد.

وی در پاسخ به این سئوال که آیا دلیل اصلی اکثر دانشجویان برای شروع اعتیاد درس خواندن و قبولی در امتحان است گفت: این موضوع خیلی همه جانبه است که بخشی از آن به چگونگی سیستم آموزشی ما برمی گردد. همه دانشجوها قرار است شب امتحان درس بخوانند. از سویی چقدر انگیزه برای دانشجویی وجود دارد که با اشتیاق در طول سال تحصیلی درس بخواند؟ همه دانشجویان یادگیری طوطی وار را به یک شب موکول می کنند.

تحقیقات دانشگاهی ما معمولا از آن چه که در جامعه در حال رخ دادن است عقب تر است

مدیرعامل موسسه زنان خورشید با اشاره به عقب ماندگی تحقیقات دانشگاهی درخصوص اعتیاد در کشور گفت: تحقیقات دانشگاهی ما معمولا از آن چه که در جامعه در حال رخ دادن است عقب تر است.

وی با اشاره به این که عموما افراد اعتیاد را به عنوان یک بیماری مزمن پیشرونده می شناسند افزود: اعتیاد زمانی اتفاق می افتد که فرد به کاری یا مصرف ماده ای آنچنان وابستگی پیدا می کند که توانایی ترک آن را نخواهد داشت.

لیلا ارشد در تعریف اعتیاد گفت: اعتیاد یک بیماری روانی اجتماعی فیزیکی است که فرد هم از لحاظ فیزیکی و هم از لحاظ روانی به آن وابسته می شود و در مقابل نیز دیگر نمی تواند بر روی این رفتار خود کنترلی داشته باشد.

مدیرعامل موسسه زنان خورشید در پاسخ به این سوال که آیا کسی که سیگار می کشد معتاد محسوب می شود؟ گفت: فردی که سیگار می کشد زمانی که نتواند سیگار کشیدن خود را کنترل کند دچار اعتیاد شده است. البته معمولا افراد در برابر سیگار و مواد مخدر دیگر پس از چند بار مصرف توان کنترل آن را نخواهند داشت.

این مددکار اجتماعی با اشاره به این که سیگار می تواند شروعی برای مصرف سایر مواد مخدر باشد اذعان داشت: آمار نشان می دهد که کسانی که در سنین پایین و با مصرف سیگار اعتیاد را شروع کرده اند امکان این که آنها به سایر مواد مخدر روی بیاورند بیشتر از کسانی است که اعتیاد خود را با مصرف مواد دیگر آغاز کرده اند.