تهران- ایسکانیوز: ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه روز دوشنبه گذشته با امضای حکمی ممنوعیت تحویل سامانه‌ دفاعی موشکی اس‌300 به ایران را لغو کرد.

یک کارشناس مسائل روسیه معتقد است این اقدام دولت روسیه در روند مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 بی تاثیر نیست اما آنچه که مهم است این است که مقامات جمهوری اسلامی ایران بتوانند به نوعی آثار منفی این موضوع را کاهش دهند. تصمیم گیرندگان باید بدانند که در چنین شرایطی در زمین بازی قدرت های بزرگ  حرکت نکنند و الزامات و ضرورت های چنین شرایطی را درک کنند و بدانند که تصمیمات منطقه ای جمهوری اسلامی ایران، مصلحت ملی و منافع ملی ایران طبیعتا بر فضاهایی که قدرت های بزرگ می توانند ایجاد کنند الویت دارد

جهانگیر کرمی، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل روسیه گفت: این اقدام پوتین یک تصمیم صرف اقتصادی، فنی و تکنولوژیک نیست بلکه طبیعتا در یک بستر سیاسی و امنیتی خاصی گرفته شده که این بستر سیاسی و امنیتی خاص به نظر من بخشی از آن به موضوع گفت و گو های ایران و غرب و توافق هسته ای سوئیس برمی گردد. در ادمه متن کامل گفت و گوی خبرگزاری ایسکانیوز با این استاد دانشگاه از نظر می گذرد.

چه عاملی باعث شده است که پوتین در این شرایط موضوع ارسال سلاح های اس 300 به ایران را مطرح کند؟

به نظر می رسد که پیشنهاد پوتین در این شرایط برای برداشتن منع انتقال سلاح های اس 300 به ایران به هرحال با هدف گشایش جدی روابط ایران وروسیه است. دولت روسیه برخلاف چند سال گذشته توجه ویژه ای به کشورهایی مانند چین، ایران، هند و به طور کلی کشورهای شرقی و کشورهایی که تحت تاثیر غرب روسیه را تحریم نکرده اند دارد . به ویژه ایران در این میان برای روسیه اهمیت دارد؛ چرا که نه تنها در حوزه های منطقه ای منافع مشترکی برای دو کشور وجود دارد بلکه ایران به لحاظ بازارها، مواد و کالاهای صادراتی برای روسیه اهمیت ویژه ای دارد.

این اقدام پوتین یک تصمیم صرف اقتصادی، فنی و تکنولوژیک نیست بلکه طبیعتا در یک بستر سیاسی و امنیتی خاصی گرفته شده که این بستر سیاسی و امنیتی خاص به نظر من بخشی از آن برمی گردد به موضوع گفت و گو های ایران و غرب و توافق هسته ای سوئیس و حتی می تواند به نظر من آنگونه که برخی از تحلیل گران مطرح کرده اند با هدف جلوگیری از هرگونه توافق جدی بین ایران و غرب باشد. چرا چون به هرحال قول ارسال این تکنولوژی در این شرایط طبیعتا با ادراکات و دریافت های متفاوتی در جامعه بین المللی روبه رو می شود؛ برداشتی که محافل تندرو غربی می توانند در این موضوع داشته باشند مهم است و می توانند نگران آن باشند و در این مورد شروع به جوسازی کنند و به این وسیله احیانا روند توافق را کند کنند و جلوی این توافق را بگیرند. حتی این فرمان می تواند با این هدف هم بوده باشد که در ایران ضرورت و نیاز به توافق با گروه 1+5 و لغو تحریم ها اهمیتش را از دست بدهد. اما به هرحال اینها مسائلی است که به تحلیل هایی که این روزها مطرح می شود برمی گردد و ما به صورت قطع به یقین نمی توانیم بگویم کدام یک از این تحلیل ها درست است.

از نظر جنابعالی هدف اصلی در این فرمان چه بوده است؟ 

می توان یک جمعی بین این دیدگاه ها قائل بود و آن این که این موضوع با هدف گسترش روابط، برداشتن یکی از سدها و موانع گسترش روابط ایران وروسیه بوده است اما طبیعتا این موضوع پیامدهای سیاسی و روانی در تعاملات ایران و غرب می تواند ایجاد کند؛ این دو موضوعات متضادی با یکدیگر نیستند و قابل جمع هستند و در اینجا اینکه مسئولین و تصمیم گیرندگان جمهوری اسلامی ایران چگونه بتوانند در فضای رسانه ای با این پدیده برخورد کنند مهم است. اینکه بتوانند به گسترش روابط با کشورهای شرقی به ویژه روسیه تاکید کنند و این را هم بدانند که ضرورت های بین المللی و منطقه ای برای جمهوری اسلامی ایران موضوعی است که یک سیاست خارجی متعادل و متوازن را بیشتر لازم دارد. تصمیم گیرندگان باید بدانند که در چنین شرایطی در زمین بازی قدرت های بزرگ خیلی حرکت نکنند و الزامات و ضرورت های چنین شرایطی را درک کنند و بدانند که تصمیمات منطقه ای جمهوری اسلامی ایران، مصلحت ملی و منافع ملی ایران طبیعتا بر فضاهایی که قدرت های بزرگ می توانند ایجاد کنند الویت دارد؛ این فضا ها به نظر من می تواند حتی یک جنگ روانی هم باشد.

دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور پیشین روسیه در سال 2010 تحویل این سامانه به ایران را لغو کرد. حال آیا به نظر شما با توجه به اینکه لغو این قرارداد توسط فرمان رئیس جمهور وقت روسیه انجام شده است امکان بازگشت چنین فرمانی با توجه با قوانین داخلی روسیه وجود دارد؟

چنین چیزی در قانون روسیه ممکن است؛ چرا چون در واقع مدودف براساس تفسیری از قطعنامه شورای امنیت و عمدتا با اهداف سیاسی و منافعی که در ارتباط با آمریکا و اسرائیل برای خودش تعریف کرده بود در این شرایط یک فرمان ریاست جمهوری را صادر کرد و الان هم با همان شرایط و همان منطق ولادیمیر پوتین جانشین وی یک فرمان ریاست جمهوری را صادر کرده است. این موضوع در قوانین داخلی روسیه مطلقا هیچ مشکلی ندارد؛ یک رئیس جمهور فرمانی داده و یک رئیس جمهور دیگر آن فرمان را لغو کرده است. این مورد اولین موردی نیست که از این نمونه در روسیه اتفاق می افتد.

ما قبلا هم از این موارد داشتیم مثلا در سال 1996 توافق نامه گور چرنومردین بوده که دولت روسیه با توجه به مسائلی صادرات یک تکنولوژی به ایران را محدود کرد. براساس این توافق نامه نخست وزیر وقت روسیه انتقال تسلیحلات به جمهوری اسلامی ایران را از سال 2000 لغو کرده بود (سال 1996 تصمیم گرفتند که ارسال سلاح به ایران در سال 2000لغو شود) اما پوتین که بر سر کار آمد و رئیس جمهور شد آن توافق نامه را لغو کرد. منظورم این است که این موضوع چیز عجیبی در روسیه نیست و این موارد پیشتر دیده شده است.

آیا شما فکر می کنید این فرمان پوتین در نتایج مذاکرات هسته ای ایران تاثیری دارد؟

برداشت من این است که این موضوع بر روند مذاکرات بی تاثیر نخواهد بود. طبیعتا محافل تندرو آمریکا و اسرائیل از این اقدام روسیه برداشت هایی خواهند داشت که بر روند مذاکرات تاثیر گذار است. به نظر من این موضوع در رابطه با بازی های استراتژیک به ویژه در مورد اسرائیل خیلی اهمیت دارد. اما آنچه که مهم است این است که مقامات جمهوری اسلامی ایران بتوانند به نوعی آثار منفی این موضوع را کاهش دهند.

تنظیم: فاطمه سرلک