کرمان-ایسکانیوز: قلعه انار در شهر انار کرمان، متعلق به دوره ساسانی با اینکه در سال 1389 به ثبت ملی رسیده، با ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم قلعه، محافظت نشدن و نداشتن نگهبان، به محل اسکان کارتن­ خواب­ ها و پیست موتورسواران تبدیل شده و در حال تخریب است.


ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم این قلعه در سال 89 و اندکی قبل از ثبت ملی این اثر تاریخی با عکس ­العمل دوستداران میراث فرهنگی روبرو شد که در پی آن و با پیگیری انجمن های مردم نهاد NGO، اداره کل میراث فرهنگی کرمان دستور توقیف ساخت وساز بی­ رویه و از جمله ساخت مقبره یک شهید گمنام در حریم قلعه را داد که کمترین اغتشاش بصری برای قلعه ارگ انار اتفاق بیفتد اما ستون­ های فلزی این مقبره همچنان پابرجاست.


پس از آن، این موضوع همواره چالش برانگیز بوده اما تا کنون اقدام قطعی از سوی متولیان حفظ آثار تاریخی صورت نگرفته و به گفته محسن موحدی معاون میراث فرهنگی کرمان، مسئله حریم ارگ انار در شورای فنی تهران در دست بررسی است.


موحدی در پاسخ به این سوال که در حال حاضر حفاظت از ارگ انار چگونه است می ­گوید: «این ارگ هیچ گونه مشکلی ندارد، حصار قلعه مرمت شده و با تامین اعتبار، مرمت بخش ­های دیگر قلعه نیز در دستور کار قرار دارد.»


این در حالی است که به گفته محمد نسب عبداللهی دوستدار و فعال میراث فرهنگی، «علاوه بر کاشت درختانی در تپه شمالی مجاور قلعه ارگ انار، ساخت سرویس بهداشتی، و نصب وسایل بازی بدون آنکه کاوشی در این منطقه صورت گرفته باشد، ساختمانی که ارتفاع آن از ارتفاع برج ارگ بالاتر است نیز در ضلع جنوبی ارگ (سردر اصلی قلعه) با فاصله نزدیک به قلعه ساخته شده است.»


او می گوید: «در مرمت حصار ارگ از 2 رنگ خاک استفاده شده و به همین دلیل حصار قلعه دورنگ شده، بخشی با خاک روشن و بخشی با خاک تیره، که به راحتی قابل تشخیص است. همچنین در مرمت این بنای خشتی از کاهگل استفاده شده که نقش و نگارهایی که پیش از مرمت وجود داشتند با این کاهگل ها محو شده اند.»


ارگ انار، جای امن کارتن خواب­ها


شهرام شهریار دیگر فعال میراث فرهنگی که مدتی پیش از ارگ انار دیدن کرده نیز درباره وضعیت حفاظت و نگهداری از این ارگ تاریخی می­ گوید: «ارگ انار به محل اسکان معتادان و کارتن ­خواب­ها تبدیل شده و هر از چندگاهی، پیست موتورسوران شهر است به گونه ­ای که رد موتور در داخل ارگ دیده می ­شود. معتادان و کارتن­ خواب­ ها به همراه کاوشگران غیرمجاز، در جای جای قلعه ارگ انار حفره­ هایی را ایجاد کرده ­اند در حالی که تاکنون باستان­ شناسان در این قلعه تحقیقات و کاوش ­های لازم را انجام نداده ­اند.»


او ادامه می ­دهد: «قلعه ارگ انار در حال حاضر نگهبان ندارد و معتادان و کارتن ­خواب ­ها در این ارگ زندگی می ­کنند. زباله ­ها در این قلعه بیداد می ­کند. باران در حال شستن پای دیواره ­ها و ستون ­های قلعه ارگ انار است که آسیب­ ها و شوره ­های ناشی از باران، قلعه ارگ انار را از بین خواهد برد و رطوبت تصاعدی هم مزید بر علت است.»


ارگ انار که با پلانی ۵ ضلعی بر روی تپه­ ای در مرکز شهر انار قرار دارد، دارای ۹ برج اصلی است و ضلع شمالی قلعه ارگ انار با ۹۸ متر طول، غرب ۱۲۸ متر، شرق ۹۴ متر و جنوب آن که با دو ضلع ۷۰ و ۳۰ متری فضای کل قلعه را در بر گرفته است، ابعاد قلعه را شکل داده ­اند. مساحت کل قلعه ارگ انار حدود ۱۱ هزار متر مربع و دارای سه حریم است.


به گفته باستان‌شنان از جمله دکتر علیرضا جعفری زند، قدمت آن به دوره ساسانیان می‌رسد. این ارگ در دوره‌های مختلف از جمله دوره صفویه نیز بازسازی شده و مورد استفاده مجدد قرار گرفته است.


قسمت­ های عمده­ای از قلعه ارگ انار در سال1360 با یک تخریب ویران شد. انبوه آوار و ارتفاع آنها در فضای ارگ حکایت از دارد که طبقات بالایی ساختمان ارگ که به احتمال فراوان بیش از 2 طبقه بوده، در همان سال با لودر تخریب شده و طبقات همکف و احتمالا زیر همکف، در زیر این آوار مدفون شده ­اند.


بدیهی است که کاوش ­های باستان­ شناسی می­تواند در بررسی دقیق نوع نقشه، معرفی فضاها، عناصر تشکیل دهنده و نحوه استفاده و استقرار آنها را در مجموعه کمک کند.


نرگس لطیف پور-سرویس اجتماعی

کد خبر: 44642

وب گردی

وب گردی