به گزارش ایسکانیوز به نقل از آنا، برنامه گفت‌وگوی علمی با موضوع «فرصت مطالعاتی و چالش‌های آن» با حضور دکتر ابراهیم واشقانی فراهانی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر محمد‌مهدی نژاد‌نوری معاون اسبق پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر و دکتر مرتضی ایزدی استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی دانشگاه بقیه‌الله الاعظم روانه آنتن شد.
دکتر ابراهیم واشقانی فراهانی در این برنامه گفت: «وقتی صحبت از فرصت‌های مطالعاتی است، این مسئله برای اعضای هیئت علمی یا دانشجویان دوره‌های دکتری تخصصی تعریف می‌شود، عضو هیئت علمی که برای فرصت مطالعاتی می‌رود، قصد دارد در زمینه‌‌های مرتبط با موضوعات پژوهشی که در آن سابقه علمی دارد و یا موضوعات جدید علمی تحقیق و مطالعه کند.»
او با اشاره به دانشجویان دکتری تخصصی گفت: «این دسته از افراد بیشترین وجه غالب برای انتخاب موضوعات مطالعاتی‌شان، موضوع مرتبط با پروژه دکتری تخصصی خودشان بوده است تا بتوانند از امکانات استفاده کنند و در مسیری که گام بر می‌دارند، عمق اطلاعاتی بیشتری داشته باشند. همچنین دانشجویان اگر زیرک باشند، می‌توانند از نظام‌های پژوهشی که در دانشگاه مقصد وجود دارد آگاهی پیدا کنند تا در کارهای بعدی در نظر داشته باشند.»
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی افزود: «برای فرصت مطالعاتی باید موضوع مشخص باشد و استاد یا دانشجوی ما باید زیر نظر استادی که در طرف مقابل است، موضوعی را برای پژوهش انتخاب کند. ضمن اینکه موضوعی که انتخاب کرده است باید در نهادهای مربوط در سطح گروه آموزشی و بعد هم در شورای پژوهشی مورد بررسی قرار گیرد. گذشته از اینها سابقه علمی فرد، جایگاه علمی استاد مقابل در نظام بین‌المللی علمی و نیز جایگاه دانشگاه در حوزه بین‌الملل باید مورد توجه و بررسی قرار گیرد و اینگونه نیست که هر کسی که درخواستی ارائه داد، به خارج برود.»
دکتر محمد‌مهدی نژاد‌نوری، معاون سابق پژوهشی وزارت علوم نیز در ادامه با اشاره به اینکه در زمان حضور در وزارتخانه، اصلاح اساسی روی آئین نامه فرصت مطالعاتی انجام داده است، افزود: «قصد از آن اصلاحات، مشخص کردن علت و هدف انجام فرصت مطالعاتی بود. فرصت مطالعاتی برای این انجام می‌شود که افراد دانسته‌ها و علم‌شان را به‌روز کنند که بخش عمده‌ای از آن در حوزه نظری با توجه به مقالات علمی که ارائه می‌شود، قابل انجام است و نیازی به حضور فیزیکی در کشورهای دیگر ندارد.»
او افزود: «ممکن است گفته شود دانشگاه یا مرکز علمی که می‌خواهیم به آنجا برویم، آزمایشگاه‌هایی دارد که در اینجا وجود ندارد یا مثلاً گفته شود اساتیدی در این حوزه وجود دارند که شاخص هستند و مباحثه حضوری با آنها دریچه‌های جدیدی را از علم برایمان فراهم می‌کند که اگر آمار بگیریم، می‌بینیم اثربخشی این نوع اقدامات نیز در گذشته خیلی بالا نبوده است.»
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر گفت: «دانشگاه‌ها در درجه نخست برای ارتقاء سطح علمی کشور و به‌کارگیری علم در خدمت جامعه، در این دوران به عنوان دانشگاه کارآفرین تعریف می‌شوند، یعنی باید یک پیوند وسیعی بین دانشگاه‌ها و مراکز مختلف اجرایی یا اجتماعی کشور برقرار شود. به عنوان مثال اگر کسی در حوزه رسانه دارد کار مطالعاتی انجام می‌دهد، نباید از رسانه‌های ملی خودمان بیگانه باشد.»
او افزود: «تا زمانی که یک فرد مسئله‌ای برای حل کردن نداشته باشد، ذهن نیز آماده پذیرش مطالب جدید نیست، اگر فرد به کشور دیگری که خیلی پیوندی با کار ندارد، برود شاید میزان دریافت اطلاعاتش کم باشد زیرا، سوال جدی در ذهن وجود ندارد.»
او به مسئله ارتباط دانشگاه و صنعت نیز اشاره کرد و گفت: «اگر یک استاد ما به خارج از کشور برود و علمش را هم به‌روز کند، وقتی به داخل کشور آمد از آن چه استفاده‌ای می‌کند؟ تأثیر آن در جامعه چه خواهد بود؟ بنابراین باید بیش از 80 درصد فرصت‌های مطالعاتی را معطوف به داخل کنیم و برای آن تشویق‌هایی وجود داشته باشد که این موارد نیز در آئین‌نامه‌های مربوطه پیش‌بینی شده بود.»
دکتر مرتضی ایزدی استاد دانشگاه در ادامه، مباحث علمی را وابسته به یک رشته ندانست و گفت: «به فرصت مطالعاتی باید به عنوان یک استراتژی نگاه شود که متاسفانه در طول دهه‌های گذشته به جز زمان‌های خاصی، چنین نگاهی وجود نداشته است.»
او افزود: «اگر در کشور سند جامع علمی و نقشه راه نداشته باشیم، فرصت‌های مطالعاتی اگرچه می‌تواند مفید باشد، اما به مقدار کافی موثر نخواهد بود و به همین خاطر است که وقتی افراد از فرصت مطالعاتی بر می‌گردند، تفاوتی با گذشته ندارند و حتی ممکن است یک پله نیز سقوط کرده باشند، زیرا هدفمند این کار را انجام نداده‌اند.»
عضو هیئت علمی دانشگاه بقیه‌الله الاعظم فرصت مطالعاتی را برای بسیاری یک ابزار فردی دانست و گفت: «فردی که فرصت مطالعاتی در بین دانشگاه‌های دنیا دارد بررسی می‌کند نخست کجا کاری را رایگان انجام می‌دهند یا هزینه کمی دریافت می‌کنند، بعد بررسی می‌کند که در کجا راحت‌تر زندگی می‌کند و در حقیقت مسئله این نیست که مشکل علمی چیست و اولویت برای فرد، مباحث رفاهی است.»
او افزود: «با وجود داشتن نقشه جامع علمی در کشور، آن را عملیاتی نکرده‌ایم. بیش از 2700 واحد دانشگاهی در کشور داریم و باید مشخص کنیم نقش هر دانشگاه در نقشه جامع علمی کشور چیست.»
20101
