به گزارش ایسکانیوز و به نقل از روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز ، دکتر مهران روح نیا معاون برنامه ریزی و اقتصاد دانش بنیان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج مجری و محقق طرح توموگرافی درختان سرپا ، تکنولوژی توموگرافی و شناسایی کیفیت درختان سرپا را وارد و بومی سازی کرده است. دکتر روح نیا همچنین اختراع دستگاه آزمون غیرمخرب مبتنی بر ارتعاش، که جهت بازرسی الوار و اوراق فشرده چوبی مانند MDF به کار می رود را نیز در کارنامه خود دارد.

چندی پیش تفاهم نامه ای در خصوص طرح توموگرافی درختان سرپای شهرستان کرج فی مابین دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج و شهرداری کرج منعقد شد و در قالب این تفاهم نامه به منظور جلوگیری و کاهش خسارات ناشی از سقوط درختان در تندبادها، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج جهت حفظ امنیت شهروندان، برای شناسایی درختان پوسیده به بررسی وضعیت درختان شهر کرج از نظر پوسیدگی و خطر سقوط پرداخت. در این خصوص دکتر روح نیا طی گفتگویی با روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز به معرفی بیشتر این تکنولوژی و روند کارکرد دستگاه آن پرداخت.

ایده ساخت و طراحی این دستگاه چه بود؟

- ایده شروع به کار در این زمینه از 13 سال پیش آغاز شد،که به عنوان تحقیق ، این طرح را در دوره دکتری با مشورت استادان راهنمای فرانسوی خود مطرح کردم و با توجه به این که طرح های مشابهی برای آسیب شناسی در رشته هایی مانند علوم پزشکی، علوم ساختمانی و سازه ای، علوم صنعتی مانند لوله های گاز و .... وجود دارد و نیز با توجه به اینکه درخت به عنوان یک موجود زنده همواره مورد توجه ویژه بوده است ؛ کار روی طرح مورد توجه قرار گرفت.

عملکرد دستگاه توموگرافی درختان چیست؟

با این دستگاه دقیقا می توان گفت که این درخت با چه سرعت بادی و در چه جهتی امکان سقوط دارد. از سوی دیگر به دلیل تکنولوژی به کار رفته در این دستگاه توموگرافی و بهره گیری از تکنیک آزمون غیرمخرب ارتعاش که بدون آسیب دیدگی درخت ، میزان پوسیدگی آن را مشخص می کند، اجرای طرح مذکور از نظر حفظ محیط زیست نیز بسیار حائز اهمیت است. این طرح تحقیقاتی یک طرح بسیار نوین در زمره آزمایشات غیر مخرب NDT محسوب میگردد، البته طرح هایی از این دست دارای نتایج ارزشمند و طولانی مدت هستند و فواید بسیار آن در طول زمان بیشتر مشخص می شود.

اساس کار این دستگاه چیست؟

اساس کار با سرعت صوت سر و کار دارد که چون صدا در محیط پیوسته با سرعت بیشتری حرکت کرده و در محیط های ناپیوسته (پوسیده) کمتر است، با اندازه گیری سرعت صوت می توان به سالم بودن یا پوسیده بودن درخت پی برد. در این دستگاه از تعدادی سنسورهای پیزوالکتریک که نوسان را به برق و برق را به نوسان تبدیل می کنند، استفاده شده است که این سنسورها با مختصات خاصی دور درخت چیده می شود و با میکروکرنومتر( که زمان سنجی با دقت میکرو ثانیه است)، زمان عبور را ثبت کرده و مختصاتی را به دست می دهد که از روی مختصات نصب نمونه ها و سرعت صوت تصویر مقطع درخت بازسازی می شود.

لزوم استفاده از این دستگاه در چه مواردی بیشتر است؟

با تاکید بر اهمیت حفظ درختان به عنوان فاکتور مهمی در منابع طبیعی و زیست محیطی لازم می دانم بیان کنم که با این دستگاه حتی می توان محل و یا شروع پوسیدگی داخلی درختان را تشخیص داد ، و با استفاده از درمان های گیاه پزشکی و یا نصب قیم های لازم در مناطق مشخصی از درخت از این موجود گرانبهای طبیعی حفاظت کرد.

چه کسانی در این طرح شرکت دارند؟

تیم توموگرافی درختان سرپا متشکل از یک متخصص جنگل شناس،مهندس الکترونیک، متخصص ریاضیات تصویر ساز، مهندس مکانیک و متخصص آزمایشات غیر مخرب است که ابتدا نمونه های درختی توسط یک متخصص جنگل شناس معاینه شده و موارد مشکوک به پوسیدگی و آسیب را مشخص می کند سپس بوسیله تیم توموگرافی شده و نتایج آن به متخصص آزمایشات غیرمخرب اعلام شده و پس از تفسیر به مراجع ذیربط برای اقدامات عملی اعلام می شود.

با توجه به وجود چنین تکنولوژیی در کشور چرا اتفاقاتی مانند قطع درختان خیابان ولیعصر تهران را شاهد هستیم؟

به عنوان کسی که جدای از رشته تحصیلی خود علاقمند به محیط زیست بوده و برای درختان و منابع جنگلی ارزش خاصی قائلم، اظهار تاسف می کنم که با وجود این که چنین تکنولوژیی در کشور وجود دارد و یک تکنولوژی دانشگاهی و عملیاتی است میزان آگاهی و کارکرد مسئولان اجرایی کشور از آن کافی نیست و با قطع درختان سالم خسارات جبران ناپذیری به محیط زیست و درختان وارد میکنند. با مشاهده عکس ها و تصاویری که خبرگزاری ها از درختان قطع شده خیابان ولیعصر تهران منتشر کرده اند، ملاحظه می شود که متاسفانه بسیاری از این درختان سالم بوده و در صورت استفاده از این دستگاه از قطع بی مورد درختان جلوگیری می شد.

آیا تا کنون طرح شما و با این تکنولوژی ، در کشور اجرایی هم شده است؟

بله با توجه به اینکه هزینه های توسعه و پیشرفت این تکنولوژی را در حال حاضر شهرداری کرج متقبل شده است ، طبق قراردادی که بین دانشگاه آزاد اسلامی کرج و شهرداری این شهرستان منعقد شده است طرح توموگرافی بیش از 114 درخت کهنسال در این شهرستان در حال اجراست و تا کنون 2 مرحله از قرارداد مذکور انجام شده و در حال پیگیری مراحل اداری سومین بخش حسن انجام کار هستیم.

در این زمینه چه سخنی با مسئولین دارید؟

ضمن تشکر فراوان از دکتر بهروز میرزا رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز و دکتر ترکاشوند شهردار کلان شهر کرج که با حساسیت ویژه این عزیزان طرح تا به اینجا رسیده است، از تک تک همکارانم در اجرایی شدن این طرح قدردانی می کنم و نه تنها به مسئولین بلکه به تمامی دست اندرکاران اجرایی ذیربط اعلام می کنم که در حال حاضر تیم توموگرافی درختان سرپا در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج آماده همکاری و عقد قرارداد با تمامی شهرداری ها و سازمان هایی است که در این خصوص احساس نیاز می کنند و علاوه برآموزش نیروی انسانی و ارائه دستگاه با پشتیبانی سه ساله آن ها را یاری خواهد کرد.

در پایان پیام یا صحبت خاصی دارید؟

لازم است عرض کنم که من در ذیل تمام ایمیل هایی که می فرستم این جمله را به فارسی وانگلیسی درج می کنم که قبل از پرینت گرفتن به حفظ درختان فکر کنید و تا این حد برای حفظ محیط زیست خود را موظف می دانم و به طور کلی شعار من و همکارانم در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج این است که «دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج با بهره گیری از تکنولوژی ، درختان سرزمین پهناور ایران اسلامی را سرپا نگه می دارد» و با وجود این همه استعداد و پتانسیل در میان دانشجویان دانشگاه های سراسر کشور می توان از این پتانسیل در آموزش و یا اجرای این تکنولوژی به منظور اشتغال زایی و حفظ محیط زیست بهره فراوان برد. یادمان باشد حتی در صورت کاشت درختان جدید به جای درختان قطع شده ، سال ها زمان لازم است – چیزی نزدیک به 50 سال عمر درختان مظلوم خیابان ولی عصر تهران - تا خسارت ناشی از قطع یک درخت کهنسال در محیط زیست جبران شود.