به گزارش ایسکانیوز و به نقل از روزنامه اعتماد ، تلگرام، توییتر، اینستاگرام و فیسبوک هر کدام به نحوی پر شدند از عکس‌ها و خبرها و نظرات کاربرانی که خبرها را لحظه به لحظه دنبال می‌کردند و دست به دست می‌چرخاندند.
زهرا چوپانکاره در این گزارش می نویسد : «ارتش ترکیه دو پل اصلی و مهم در استانبول از جمله پل بسفر را بست»، «شنیده شدن صدای شلیک گلوله در آنکارا، پایتخت ترکیه»، «بیانیه ارتش ترکیه منتشر شده در سایت اینترنتی ارتش ترکیه: کنترل کشور در دست ماست. » اینها خبرهای کوتاه و عجیبی بودند که در فاصله چند دقیقه از هم توسط خبرنگاران و سایت‌های خبری در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، صفحه توییتر رسانه‌های بزرگ جهان با هر خبری به روز می‌شدند، خبرهای کوتاه کم‌کم مثل تکه‌ای پازل کنار هم قرار گرفتند و تا ساعت ١:٣٠ شب دیگر تصویر نسبتا واضحی از کودتا وجود داشت، دیگر شکی نبود. خبر وضعیت ترکیه و تحولات یک‌شبه‌اش خیلی زود سر از گروه‌های تلگرامی خانوادگی و دوستانه هم درآورد، انبوهی از پیام‌ها و اخبار مربوط به کودتا برای مدتی جای ویدیو‌های طنز و سخن بزرگان و شایعات مرسوم را که در گروه‌های مختلف دست به دست می‌شدند گرفت. در اینستاگرام عکس‌ها و ویدیوهایی از اتفاقاتی که در ترکیه می‌افتاد منتشر شد و بعضی‌ها عکس خودشان را در حال تماشای اخبار کودتا گذاشتند. یکی از خبرنگاران ایرانی ساکن استانبول تلاش داشت تا آنچه در حال وقوع است را در توییتر با سایرین به اشتراک بگذارد: «درگیری در خیابان‌های استانبول. حکومت نظامی اعلام شده ولی برخی مردم تلاش می‌کنند پول از بانک بردارند برای روزهای آینده. » برخی دیگر در خصوص وضعیت مسافران در فرودگاه استانبول نوشتند، عکس‌هایی از فرودگاه خالی آتاتورک منتشر شد و بعد خبر از این رسید که فعلا هیچ پرواز ورودی و خروجی از این فرودگاه انجام نمی‌شود.
پیش از ساعت ٢ نیمه شب خبر رسید که اردوغان از طریق پیام تصویری در شبکه سی‌ان‌ان ترکی حاضر شده و از همه مردم ترکیه خواسته است به میدان‌های اصلی شهرها بیایند و علیه کودتاگران تظاهرات کنند. تصویر اردوغان روی تلفنی که در دست مجری شبکه‌ قرار داشت بارها بازنشر داده شد و در برخی گروه‌های تلگرامی بحث بر این بود که چگونه رییس‌جمهور ترکیه از مکانی نامعلوم مردم را به دفاع از دولت خود فرا می‌خواند. کمی بعد هم، توییت محمدجواد ظریف خبرساز شد، توییتی که در آن اشاره شده بود نگران وضعیت ترکیه است و تاکید کرده بود: «ثبات، دموکراسی و امنیت مردم ترکیه مسائلی اساسی هستند. » همراه با این اخبار و با توجه به و مشخص نبودن مکان اردوغان، کم‌کم شایعه حضور او در تهران هم سر از شبکه‌های اجتماعی درآورد: «جنگنده‌های ایرانی یک هواپیمای مسافربری ترکیه‌ای را در شمال غرب کشور تا تهران اسکورت کرده‌اند. گفته می‌شود اردوغان مسافر این هواپیماست!»، «هواپیمای اردوغان در تهران به زمین نشست.»، «گفته می‌شود هیچ کدام از مسوولان ایرانی به جز دو مسوول رده بالای امنیتی در فرودگاه حاضر نشده‌اند. » این شایعه خیلی زود دست به دست شد تا جایی که خبرگزاری تسنیم قبل از ساعت ٣ نیمه شب به نقل از «یک مقام آگاه» خبر حضور اردوغان در تهران را «دروغ» خواند.
پس از درخواست اردوغان از مردم برای حضور در خیابان، سیل عکس‌های مبنی بر حضور بخشی از مردم در خیابان‌ها، ایستادن آنها در مقابل تانک‌ها و مقابله‌شان با ارتش خیلی سریع واکنش کاربران ایرانی را هم برانگیخت در اوج ماجراها کاربران در شبکه‌های اجتماعی مختلف در خصوص سیاست‌های ادوغان، اشتباه بودن یا قابل پیش‌بینی بودن کودتا بحث کردند و تحلیل ارایه کردند و بعد به خواب رفتند.

صبح بعد کودتا
صبح دیروز آنهایی که با خبر کودتا به خواب رفته بودند با خبر شکست کودتا و بازگشت اردوغان از خواب برخواستند، کودتای چند ساعته‌ای که بیش از ١٠٠ کشته و هزار مجروح به جای گذاشت تبدیل شد به جک‌ها و طنزهایی که حالا چند سالی است تبدیل به بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی شده است. کوتاه بودن دوام حضور ارتشیان در قدرت و وضعیت ترکیه پس از رخدادهای پیاپی اخیر محور اصلی این پیام‌های طنزآمیز بود: «سریالای ترکیه بالای ٣٠٠ قسمته، ولی کودتاهاشون زیر ٢ ساعت»، «تور یک هفته‌ای ترکیه: پنج هزار و هشتصد تومان.»، «یعنی چهارشنبه سوری ما دوامش از کودتای ترکیه بیشتر بود! حتی من یه بار تو خونه مون علیه بابام کودتا کردم بیشتر طول کشید، از ظهر تا شب قدرت دستم بود!» و باز هم طبق روال یکی دو سال اخیر سروکله کاربران ایرانی در صفحه ایسنتاگرام اردوغان و ابرو، خواننده زن ترکیه‌ای پیدا شد که ماجرای کودتا را بهانه‌ای کردند برای راه انداختن موجی از جملات قصار و کامنت‌های طنزآمیز به زبان فارسی. بخشی دیگر از شوخی‌های مجازی بعد از انتشار سلفی رامین رضاییان بازیکن ایرانی تیم ریزه اسپور ترکیه با یکی از تانک‌های کودتاگران آغاز شد که با بازنشر عکس او، در مورد حضور او و مهدی طارمی در ترکیه نظرات طنز‌آمیز گذاشتند: « رامین رضاییان تو اینستاگرامش گفته بود سوپرایز دارما. این بود سوپرایزش. »، «میگن توی قرار داد طارمی یکبندی هست که نوشته در صورت رخ دادن کودتا قرارداد فسخ می‌شود. » اما به غیر از طنزها و هجوها و شوخی‌هایی که تقریبا به همان سرعت کودتا، شبکه‌های اجتماعی و موبایلی ایرانیان را در اختیار خود گرفتند برخی از کاربران دیگر هم بودند که سرعت حوادث و رخدادهای تاسف‌بار دنیا را یادآور شدند. رخ دادن کودتا در ترکیه به فاصله کمتر از دو روز از حادثه کشتار ٨٤ نفر در شهر نیس فرانسه بارها توسط کاربران مورد توجه قرار گرفت: « هرشب تا می‌خواهیم بخوابیم، بلایی نازل می‌شود!دیشب نیس فرانسه بود، حالا نوبت ترکیه است. خدا فردا شب را بخیربگذراند.»

آنکارا، استانبول، شبکه خبر
زمانی که پیام اردوغان توسط رسانه‌ها منتشر شد و خیلی زود فضای توییتر را پر کرد، برخی از کاربران به مخالفت اردوغان با آزادی بیان و عملکرد آزاد رسانه‌ها اشاره کردند، همان چیزی که اتفاقا سبب شد دولت او نجات پیدا کند: «اردوغان با آزادی رسانه میانه‌ خوبی ندارد. اما شب بحران دموکراسی، آنچه به دادش رسید همان دو قطره آزادی باقیمانده رسانه‌های ترکیه بود. » کاربرانی که در حال انتشار اخبار ترکیه در شب کودتا بودند به کاهش سرعت اینترنت و احتمال قطع شبکه‌های اجتماعی در این کشور اشاره کردند، همین بهانه‌ای شد برای اینکه عده‌ای از کاربران ایرانی به این موضوع اشاره کنند که حتی پیام وزیر خارجه کشورمان هم از طریق شبکه‌ اجتماعی فیلتر شده توییتر منتشر شده است و رسانه‌های داخلی هم این پیام را پوشش داده‌اند با این وجود محدودیت‌های رسمی شبکه‌های اجتماعی همچنان در کشورمان برقرار است. اما این‌بار صداوسیما توانست هدف اصلی انتقادهای کاربران قرار نگیرد. شبکه خبر پس از اعلام رسمی کودتا در ترکیه و پس از چند بار تکرار این خبر در زیرنویس برنامه‌های خود، به صورت ویژه به پخش زنده تصاویری از آنکارا و استانبول پرداخت. این حرکت آنقدر قابل توجه بود که خبر پخش زنده کودتا توسط شبکه خبر هم در گروه‌های تلگرامی منتشر شد. خبرنگار شبکه خبر از آنکارا توسط تلفن خود و اپلیکیشن اسکایپ به ارایه گزارش پرداخت وخبرنگار این شبکه در استانبول هم به توضیح وضعیت شهر پرداخت. پخش زنده این شبکه و توضیح آخرین تحولات توسط خبرنگاران حاضر در دو شهر استانبول و آنکارا به صورت مداوم در طول جریان کودتا ادامه داشت و بینندگان این شبکه هر ده دقیقه یک بار در جریان آخرین اخبار قرار می‌گرفتند. پوشش مفصل صداوسیما از این حادثه تا بازگشت اردوغان، شکست کودتا و پس از آن ادامه داشت و می‌توان به یکی از نمونه‌های خوب پوشش خبری رسانه‌های داخلی از آن یاد کرد.

105105