جهانگیر کرمی استاد دانشگاه تهران، در گفت وگو با ایسکانیوز در رابطه با همکاری های نظامی ایران و روسیه در عملیات در سوریه به دو نکته اشاره کرد و گفت: همکاری ایران و روسیه تقریبا در مورد استقرار هواپیمایی نظامی روسیه برای عملیات در سوریه را باید براساس دو مبنای قانونی مورد بررسی قرار داد. نخست اینکه ایران و روسیه یک توافقاتی برای مقابله با تروریسم در سوریه انجام دادند؛ براساس این توافقات طبیعتا در صورت نیاز دو کشور به یکدیگر همکاری های لازم برای انجام این عملیات را به عمل بیاورند و استفاده از پایگاه های نظامی برای ضربه به تروریستها در سوریه بنا به تصمیم شورای عالی امنیت ملی ایران صورت گرفته و این کاملا یک مبنای قانونی دارد.

او ادامه داد: اگر موضوع استقرار دایمی پایگاه نظامی باشد این با قانون اساسی ایران در تعارض است اما استفاده عملیاتی از پایگاه های نظامی ایران برای اهداف مشترک نظامی موضوعی است که به هر حال یک امر حاکمیتی است و در چارچوب اختیارات مقامات حاکمیتی کشور و به ویژه تصویب شورای امنیت ملی انجام می گیرد و لذا از این جهت امری طبیعی است.

کرمی افزود: مبنای قانونی دوم، بحث مبارزه قانونی با تروریسم در سطح بین المللی است- هم ایران و هم روسیه عضو کنوانسیون های مختلف ضد تروریستی هستند. براساس مصوبات شورای امنیت سازمان ملل متحد و مجمع عمومی سازمان ملل متحد، کشورها تمهیدات و همکاری های لازم را برای مقابله، مهار و کنترل تروریسم به عمل می اورند و همکاری های بین ایران و روسیه بر این مبنای حقوقی بین المللی امری پذیرفته شده و بلکه تاکید و توصیه شده از طرف نهادهای بین المللی است.

این استاد دانشگاه در رابطه با دغدغه های پیش آمده در رابطه با همکاری میان ایران و روسیه گفت: یک دغدغه و یک نگرانی بین برخی از نمایندگان مجلس به ویژه برخی تحلیلگران در داخل کشور وجود دارد که همکاری در مقابل تروریسم و همکاری با روسیه در مقابله با نیروهای ضد امنیت وثبات در خاورمیانه آن است که به استقلال عمل ایران، استقلال ملی ایران و به اصول قانون اساسی ایران لطمه ای نزند که به هر حال این همکاری ها با توجه به محدودیت زمان و با توجه به محدودیت های عملیاتی این همکاری و این که این استفاده موقت و موردی است به صورت طبیعی در تعارض با اصول قانون اساسی و استقلال ملی نیست.
کرمی در پاسخ به سوالی مبنی بر این که نظر شما در رابطه با ابراز نگرانی نماینده مجلس شورای اسلامی از این همکاری ها میان ایران و روسیه چیست بیان کرد: به هر حال نمایندگان مجلس به صورت طبیعی بایستی این دغدغه و نگرانی را داشته باشند و به دولت گوشزد کنند که در چارچوب اختیاراتش از اصول قانون اساسی تخطی نکند.
وی ادامه داد: همکاری عملیاتی و تاکتیکی برای منافع مشترک، امنیت، ثبات مشترک در واقع به معنای خدشه به منافع ملی نیست ولی این دغدغه به نظر من دغدغه ارزشمندی است و باید دولت مواظب باشد که همکاری های عملیاتی و نظامی از حدود دولت در چارچوب قانون اساسی تخطی نکند.

کرمی در رابطه با این که این اقدام ایران را مخالف قطعنامه 2231 می داند یا خیر گفت: آن قطعنامه یکسری محدودیت های تسهیلاتی خاصی را مطرح می کند که در این چارچوب نیست و به هیچ وجه نمی تواند ناقض قانون اساسی کشورها و ناقض توافقات و کنوانسیون های به رسمیت شناخته شده بین المللی در مبارزه با تروریسم باشد؛ لذا اگر کسی از مقامات آمریکایی چنین ادعایی دارد کاملا غیرمنطقی و غیرقانونی است .ضمن این که اساسا دخالت در امور داخلی کشورها هم تلقی می شود چون این دراختیار حاکمیت ملی ایران و روسیه است که حدود همکاری شان را در مقابل تروریسم مشخص کنند و به کشور دیگری ارتباط ندارد.

وی در پاسخ به این که ایران از سال 57 به بعد چنین پایگاهی در اختیار کشور ثالث قرار نداده بود، چرا این کار را انجام داده است، گفت: اولا در دنیا همکاری های نظامی و عملیاتی، اجاره پایگاه نظامی، در اختیار قرار دادن امکانات نظامی، مانور نظامی مشترک و خیلی از ابعاد مختلف نظامی امری مستحکمی است و در چارچوب منافع ملی شان حتما باید دنبال همکاران متحد و دولت هایی باشند که در صورت لزوم در مقابل تهدیدات مشترک با آنها همکاری کنند و این امر مرسومی است.
او در ادامه افزود: دوم این که اتفاقا جمهوری اسلامی ایران در این زمینه همکاری کرده و این همکاری ها ابعاد مختلفی داشته است، من حتی فکر می کنم ایران و آمریکا هم در مقابل تهدیدات مشترک - همکاری نظامی کرده اند. ما در عملیات سال 2001 علیه طالبان در افغانستان از طریق اطلاعات شمال با آمریکایی ها همکاری کردیم. در مقابل صدام گروه های هشت گانه عراقی که متحدان ما بودند این ها با آمریکا هم پیمان شدند با آمریکا به عنوان تهدید مشترک برای صلح و امنیت منطقه و در مورد روسیه هم این اتفاق قبلا چه در رابطه با حمایت از اطلاعات شمال در مقابل طالبان از سال 1996 تا سال 2001 و چه موارد مشترکی بوده است.

وی بیان کرد: این همکاری ها خیلی جدید نبوده اما به این شکل که هواپیماهای نظامی مستقر شوند و عملیات های نظامی مشترک را با هماهنگی یکدیگر انجام دهند شاید جزو اولین مواردی است که اتفاق می افتد و آن هم به خاطر این وسعت تهدید مشترک است؛ تهدید مشترکی که لبنان، عراق، جنوب ترکیه و بخشی از اردن و عربستان کل امنیت ملی این کشورها و امنیت منطقه ای در خاورمیانه و حتی امنیت بین المللی را تهدید می کند و همکاری نظامی ایران با هر کشوری که ضرورت داشته باشد، حتی ما با نیروهای نظامی آمریکا هم علیه تروریسم همکاری کنیم امر عجیبی نیست و این اتفاق افتاده است.
کرمی افزود: نیروهای متحد ما در عراق در همین دو سال اخیر با نیروهای آمریکا هماهنگی هایی علیه داعش داشتند ، به نظر من امر عجیبی نیست، منتها من فکر می کنم این جا دو نکته وجود دارد؛ یک نکته مثبت است، آن دغدغه استقلال ملی خودمان است که خوب است اما یک نکته منفی وجود دارد که این ها فکر می کنند چون 200 سال پیش ایران و روسیه با هم جنگیدند و روسیه بخش هایی از سرزمین های ما را تصرف کرده، ما باید تا ابد هیچ همکاری با روسیه نداشته باشیم در حالی که این کاملا غیرمنطقی است؛ برای این که ما اگر نگاه کنیم آلمان و فرانسه در جنگ های بزرگ قرن 19 و 20 با هم جنگیدند اما الان در یک چارچوب اتحاد نظامی با یکدیگر همکاری می کنند.
وی در پایان گفت: همین طور باید اشاره کنم به این نکته که شرایط ژئوپولیتیکی روسیه تغییر پیدا کرده است، روسیه دیگر آن روسیه کنار مرزهای ما نیست، روسیه آن سوی کوه های قفقاز رفته و این روسیه دیگر برای ما به سادگی یک تهدید نظامی محسوب نمی شود.

گفتگو از: راضیه فراهانی

202/201