مهرنوش زارعی هنزکی_ ایسکانیوز: ویزای تحصیلی در بهترین دانشگاه های کانادا، اخذ ویزا برای تحصیل در انگلستان، کدام کشورهای اروپایی برای تحصیل و زندگی مناسب تر هستند، ویزای سوئد_ تحصیل رایگان در اروپا، همه این موارد پیشنهاداتی است که موتور جستجو گوگل با کلیدواژه مهاجرت تحصیلی و دانشجویی به مخاطبانش می دهد. پیشنهاداتی که دردهه اخیر مورد استقبال بسیاری از جوانان قرار گرفته است.

یک سال بعد از روی کار آمدن دولت نهم آمار مهاجرت تحصیلی جوانان ایرانی حدود 5 هزار نفر افزایش پیدا کرد و این آمار بعد از سال 88 به 10 هزار نفر رسید. در حالی که در این سال ها مراکز آموزش عالی مانند دانشگاه های غیرانتفاعی و پیام نور روز به روز بیشتر می شد و به نظر می رسید شرایط تحصیل در دانشگاه های ایران آسان تر شده است اما از ابتدای فعالیت دولت اول احمدی نژاد تا پایان دولت دوم او آمار مهاجرت دانشجویی ایران بیشتر از 50 درصد افزایش پیدا کرد.

دولت روحانی در حالی وزارت علوم را تحویل گرفت که آمار دانشجویان پایین آمده بود، دانشگاه ها افزایش کمی چندبرابری داشتند و کیفیت آموزشی به حداقل رسیده بود. اولین گام وزارت علوم دولت یازدهم کیفی سازی و بررسی وضعیت مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری بود. مقاطعی که نیاز به امکانات، تجهیزات و فضای آموزشی، هیات علمی و برنامه ریزی دقیق داشت و یکی از علت های اصلی مهاجرت دانشجویی محسوب می شد.

مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی نیز بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم عوض شد و این دانشگاه نیز همگام با وزارت علوم برنامه کیفی سازی و توسعه تحصیلات تکمیلی را آغاز کرد.

11هزار آزمایشگاه و کارگاه درخدمت آموزش عالی

دانشگاه آزاد اسلامی حدود چهار سال پیش مانند دیگر مراکز آموزش عالی با مشکلات زیادی روبه رو بود، کمبود دانشجو، عدم انسجام امکانات، کمبود استاد و صندلی های خالی که دانشجویانش به خارج از ایران مهاجرت کرده بودند. این دانشگاه با برنامه ریزی توسعه تحصیلات تکمیلی ابتدا جذب سالی 5هزار عضو هیات علمی را در دستور کار قرار داد. ممیزی رشته ها را آغاز و طرح "ساها" سامانه آزمایشگاه های همکار را راه اندازی کرد. در این طرح 11هزار آزمایشگاه و کارگاه به صورت متمرکز و یکپارچه به تامین و تجهیز امکانات دانشگاه پرداختند. از طرفی جذب و ارتقای اعضای هیات علمی و ممیزی رشته ها تحول گسترده ای در کیفیت آموزشی این دانشگاه ایجاد کرد.

بومی گزینی و فراهم کردن فضای آموزشی مناسب در شهرهای کوچک نیز از دیگر برنامه هایی بود که برای توسعه تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی دردستور کار دانشگاه قرار گرفت و بر جذب دانشجو تاثیر گذاشت. امروز حدود سه سال از مدیریت جدید دانشگاه آزاد اسلامی می گذرد، رشته های این دانشگاه در چند دوره ممیزی و حدود 4هزارعضو هیات علمی به کادر آن اضافه شده اند از طرفی 3هزار و 200 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی نیز ارتقای رتبه گرفتند. تجمیع و ارزیابی واحدهای زیان ده، تمرکز بر افزایش کیفیت رشته ها، تامین تجهیزات آموزشی مخصوصا در حوزه پزشکی، تنظیم سند آمایشی و تفویض اختیار به استان ها و افزایش رشته های چند نظمی و بومی از جمله مواردی است که در این سه سال پیگیری و باعث شده دانشگاه آزاد اسلامی 56درصد بار تحصیلات تکمیلی آموزش کشور را برعهده بگیرد.

کاهش مهاجرت دانشجویی با توسعه تحصیلات تکمیلی

ایران، ترکیه و برزیل سه کشوری هستند که تا پایان سال 2015 توانسته اند آمار مهاجرت تحصیلی را نسبت به 10 سال گذشته کاهش دهند. سال 91، 51هزار و 417 نفر از ایران برای ادامه تحصیل مهاجرت کرده اند که این آمار تا سال 92 حدود 4 هزار نفر کاهش پیدا کرده است. همچنین مهاجرت دانشجویی در دولت روحانی نسبت به دولت قبلی نزدیک به سه هزار نفر کمتر شده است.

دانشگاه آزاد اسلامی با سهم 56درصدی خود در مقاطع تحصیلات تکمیلی و همچنین با برنامه هایی که برای کیفیت آموزشی اجرا کرده نقش به سزایی در جلوگیری از مهاجرت تحصیلی یا همان فرار مغزها در این سال ها و در دولت یازدهم داشته است. طبق آمار سازمان یونسکو کاهش مهاجرت تحصیلی جوانان ایرانی نشان دهنده بهتر شدن فضا و کیفیت آموزش عالی در ایران است. فراهم کردن امکانات، ایجاد انگیزه برای جوانان ایرانی و توسعه تحصیلات تکمیلی از جمله برنامه هایی است که دانشگاه آزاد اسلامی برای جلوگیری از مهاجرت تحصیلی در این سال ها در پیش گرفته است.

204/200