جعفر قنادباشی کارشناس مسائل آفریقا در گفت‌وگو با خبرنگار ایسکانیوز در خصوص ابعاد سفر محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به کشورهای شمالی قاره آفریقا اظهار کرد: بستر های روابط ایران و آفریقا دارای ظرفیت‌های زیادی برای گسترش استراتژیکی ایران با کشورهای آفریقایی خواهد بود اما در سال‌های گذشته به دلیل روزمره‌گی در عرصه‌ی دستگاه سیاست خارجی این موضوع مغفول مانده بود و پتانسیل هایی که برای کشور ما چه از بعد سیاسی و چه اقتصادی فرصت‌های فراوانی بوجود می آورد به هدر رفته است.

وی سفر اخیر ظریف را با هدف تقویت روابط میان ایران و کشورهای آفریقایی قلمداد کرد و افزود: کشورهایی مانند الجزایر و تونس در صدر روابط مستحکم‌تر با ایران هستند و این دو کشور در سوگیری‌هایی که عربستان علیه ایران اخیراً اعلام کرده بود از مواضع ایران دفاع کردند و در اجلاسی که علیه ایران تشکیل شده بود شرکت نکردند.

واکنش جدی آفریقا از سفر ترامپ به خاور میانه

وی در ادامه بیان داشت: البته قبل از این رسانه‌های این دو کشور به علاوه موریتانی مواضع خود را در مقابل با عربستان می‌دیدند و نسبت به برخی اقدامات توسط عربستان نقد جدی و واکنش‌هایی هم داشتند از سویی دیگر این کشورها با سیاست های عربستان که بر پایه سیاست‌های تروریست پروری و اشاعه تفکر تکفیری و داعشی ضد انسانی و عنصر محرک برای افزایش آتش جنگ در سوریه بود مخالف و مواضع رژیم سعودی را محکوم کردند.

این کارشناس مسائل آفریقا با اشاره به اینکه برخی کشورهای آفریقایی در خصوص حضور ترامپ در منطقه خاور میانه نیز مخالفت خود را اعلام کرده بودند گفت: این مخالفت باعث شد که حتی این کشورها دعوت حضور را نپذیرند و در اجلاسی که ضد ایرانی بود شرکت نکنند.

عدم توجه به ظرفیت های آفریقا در دولت یازدهم

قنادباشی در ادامه با بیان اینکه وزیر امور خارجه کشورمان اخیراً مورد انتقاد برخی سیاسیون در خصوص سیاست های خارجی و ارتباطات بین الملل قرار گرفت تصریح کرد: اغلب سیاسیون معتقدند که بیشترین انرژی در دولت یازدهم به مساله برجام و روابط با 1+5 گذاشته شده است. لذا حداکثر کاری که باید در حوزه جهان سوم عملیاتی می شد و این اتفاق موجب تقویت بنیه بین المللی کشور می شود بهره برداری نشده است.

وی روابط ایران و آفریقا را دارای ظرفیت‌های بسیاری برای گسترش بستر های استراتژیکی دانست و افزود: کشورهای آفریقایی شاید نزدیک‌ترین و بهترین منطقه برای روابط با کشور ما محسوب شوند چرا که از 54 کشور آفریقایی 27 کشور آن عضو سازمان همکاری‌های اسلامی هستند ضمن آنکه در کنار این، همه‌ی 120 کشورهای که از اعضای جنبش غیرمتعهدها ایران به لحاظ اینکه که اکنون ایران ریاست آن را به عهده دارد پتانسیل خوبی در جهت اعمال قدرت ما در منطقه به شمار می آید.

وی اظهار داشت: در طول 37 سال گذشته کشورهای آفریقایی ما را شریک راهبردی خود معرفی کردند و ما از جمله کشورهای محدودی هستیم که عضو ناظر اجلاس سران اتحادیه‌ی آفریقا به شمار می‌رویم.

این کارشناس با اشاره به سفر ظریف به کشورهای شمالی آفریقا افزود: این سفر که از سوی وزیر امور خارجه ایران صورت گرفت می‌‌تواند مقدمه‌ای برای تقویت‌های بسترهای اقتصادی کشور میان جمهوری اسلامی ایران و کشورهای شمال آفریقا باشد از سوی دیگر با توجه به موضع گیری‌های ترامپ و اعمال نفوذ برای طراحی و اجرای نقشه‌های جدید در جهت تحریم ایران این مناسبات می‌تواند دست‌اندازهای خوبی برای جلوگیری از بحران‌های اقتصادی در کشور و ضربه گیر بدنه اقتصادی ایران شود.

قنادباشی گفت: متاسفانه ما فرصت‌های فراوان در حوزه‌ی روابط با آفریقا را جدی نگرفته‌ ایم در حالی که می‌توانستیم در سایه‌ی روابط جدی با آفریقا، بسیاری از مسائلی را که در عرصه‌ی اقتصادی بوجود می آمد بهرمند شویم تا بتوانیم بازارهای مساعدی را برای صادرات کالاهای‌مان ایجاد کنیم از سوی دیگر این تحکیم روابط و احیای آن می‌تواند بسته‌های قابل قبولی را در زمینه‌های مختلف صورت دهد حتی می تواند این موضوعات راه‌حل‌های خوبی برای نمایان کردن چهره ایران در کشورهای غربی و شمال آفریقا باشد.

غرب به دنبال یارگیری کشورهای جهان سومی

وی در ادامه اذعان کرد: در حال حاضر در دنیا حتی ابرقدرت‌ها کوشش دارند که تا با یارگیری کشورهای جهان سوم بتوانند در تصمیم‌گیری های بین‌المللی از حمایت این کشورها استفاده کنند و ما باید تا می توانیم بسترهای همکاری که میان ایران و آفریقا وجود دارد را فراهم کنیم چون این ظرفیت بسیار قوی برای جمهوری اسلامی بهرمندی بسیار مثبتی خواهد داشت.

کارشناس مسائل آفریقا در پاسخ به اینکه چه مواضع و مشکلات بر سر دولت یازدهم وجود دارد ضمن آنکه دولت دوازدهم دیپلماسی خود را به چه سمت و سویی باید سوق دهد گفت:دولت یازدهم می‌توانست به خوبی از روابط خود با کشورهای آفریقایی بهره‌برداری کند و پایه‌گذار یک اقتصاد پایاپای و بسیار سودآور برای ایران باشد و موتور محرکی برای فعال شدن بخش خصوصی‌؛اما به هر حال این امر با توجه به مقتضیات مغفول و کمرنگ ماند اما اهمیتی که دولت دوازدهم در ارتباط با کشورهای جهان سوم باید صورت دهد نخست اولویت بخشی بر تحکیم و ایجاد مناسبات است ضمن اینکه ساختار وزارت خارجه و بخش اقتصادی نیز باید از این بستر استفاده کنند و دوم نگاه آنها باید بر بستر شناخت فرصت‌ها و تهدیدهای کشورها هدف باشد.

وی اظهار کرد: طبیعتاً دنیای کنونی دنیا رقابت است بطوری که ما شاهد آن هستیم کشورهایی مانند ترکیه، هند و ... هر ساله جلسه‌ های بسیاری با کشورهای آفریقایی برقرار می‌کنند و در صدد گسترش مناسبات خود هستند از سویی دیگر آفریقایی ها ما را به عنوان شریک راهبردی و عضو ناظر جلسه سران اتحادیه می‌دانند و پذیرفته اند و من توصیه می‌کنم دولت دوازدهم از این فرصت مهم نیز استفاده بهینه کند.

نادیده گرفتن آفریقا نادیده گرفتن بخشی از حیات بین‌المللی ماست

قناد باشی در ادامه افزود: نگاه دولت دوازدهم در این عرصه و دیپلماسی در حوزه اقتصادی باید بر پایه معرف، فروش، سرمایه‌گذاری مشترک با کشورهای آفریقایی باشد لذا در عرصه اقتصادی می‌تواند به عنوان خاستگاه‌های مطلوب ما در این حوزه تقویت شود تا بتوانیم از سوی دیگر برای منابع انسانی کشور (فارغ التحصیلان) تولید اشتغال کنیم و زمینه های پذیرش این افراد در کشور های آفریقایی را فراهم کنیم لذا دولت دوازدهم ابتدا باید براساس نیازها|،ضمانت‌ها واستراتژی، مناسبات را اولویت‌بندی کند و براساس یک نقشه راه برنامه ریزی کند.

این کارشناس مسایل آفریقا در پایان اذعان کرد: ما بایددر عرصه های مختلف دیپلماتیک قوی عمل کنیم تا شاهد توسعه دیدگاه ها و بسترهای ایجاد مناسبات دیپلماتیک و رشد شاخه‌های اصلی در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و ... باشیم چرا که دنیای کنونی بر پایه ارتباطات است و نادیده گرفتن آفریقا یعنی نادیده گرفتن بخشی از حیات بین‌المللی ما.

خبرنگار:علی درخشان

.