تهران-ایسکانیوز: دیدارهای مقامات ایرانی و روسی در یک ماه گذشته، نشان می دهد که تهران مسکو عزم و اراده جدی برای گسترش و تعمیق روابط دوجانبه به ویژه در حوزه تجاری و اقتصادی دارند. روابطی که به گفته جهانگیر کرمی، کارشناس مسائل روسیه در دوره احمدی نژاد به سردی گرائیده و اکنون به واسطه حفظ منافع مشترک حاصل از فشار عوامل بین المللی، منطقه ای قوت می گیرد. دانشیار روابط بین الملل گروه مطالعات روسیه دانشگاه تهران در خصوص عملکرد روسیه در دور آتی مذاکرات هسته ای نیز گفت: موضع روسیه در پرونده هسته ای ایران مبتنی بر سیاست کلان این کشور و موضعی میانه است، به این معنا که مسکو خواهان حل و فصل پرونده هسته ای ایران بدون آثار جانبی است.

 

پوتین رئیس جمهوری روسیه در دیداری که با حسن روحانی داشت از توافقاتی بحث به میان آورد که به زودی اعلام خواهد. این توافقات در چه حوزه هایی صورت گرفته است؟

این سومین دیدار رسمی روحانی و پوتین بود. در این دیدار توافق شد روابط دو کشور همکاری در زمینه علم، فناوری، تجارت، خدمات و کالاهای کشاورزی باشد. این توافقات با توجه به مجموعه ای از رفت و آمد ها بین مقامات دو کشور صورت گرفته است. مهمترین توافق چند هفته اخیر بین تهران-مسکو، تواققی بود که بین وزیر نفت ایران و وزیر انرژی روسیه در هفته گذشته منعقد شد. اگر این دیدارهای رسمی و دوجانبه و توافقات اقتصادی را در کنار توافق کلی دیگری که بین ایران و روسیه در یازدهمین جلسه کمیسیون مشترک اقتصادی این دوکشور بگذاریم، شاهد نکات قابل توجهی خواهیم بود. بر اساس این توافق قرار است 70 میلیارد یورو مبادله اقتصادی بین ایران و روسیه انجام شود. مجموعه توافقات و دیدارها نشان می دهد که در سطح روسای جمهور و وزرای مختلف انرژی، اقتصاد و تجارت اراده جدی برای ایجاد تحول اساسی در روابط تهران-مسکو به ویژه در حوزه تجاری و اقتصادی شکل گرفته است.

علت گرایش به ایجاد چنین تحولی از سوی روسیه و ایران چیست؟

علت به شرایطی که در ابعاد بین المللی، منطقه ای و دو جانبه بر رابطه ایران و روسیه حاکم هست، باز می گردد. در بعد بین المللی هم ایران و هم روسیه تحت فشار غرب هستند؛«ایران به واسطه پرونده هسته و روسیه به واسطه مسائلی مربوط به اوکراین» همچنین تهران-مسکو در سطح منطقه ای در عراق، سوریه، افغانستان، دریای خزر و اسیای مرکزی منافع مشترک پیدا کردند و به لحاظ روابط دوجانبه در طول سی پنج سال گذشته هیچ اختلافی با یک دیگر نداشته اند. در این شرایط علت اصلی گرایش ایران و روسیه به گسترش روابط، ابعاد بین المللی فشار بر این رابطه است؛ «یعنی تلاش غرب برای یک جانبه گرایی بین المللی با محوریت خود، نادیده گرفتن منافع قدرت های منطقه ای و جهانی،، نقض حاکمیت آنها، حمایت از گروه های تروریستی، سردرگمی غرب در سیاست های منطقه ای در خاورمیانه که خروجی ان شکل گیری گروه های تروریستی است.»

 

عملکرد روسیه را در مذاکرات آتی چگونه ارزیابی می کنید؟

به صورت کلی موضع روسیه در قبال پرونده هسته ای ایران به سیاست های کلان این کشور باز می گردد؛ «بر اساس سیاست کلان روسیه فعالیت هسته ای هر دولتی باید محدود به مقرررات بین المللی و توافقات جهانی باشد». این قائده در مورد ایران هم صدق می کند اما در عین حال این نکته نیز همواره مورد توجه بوده که چنین مسائلی از طریق مذاکره به نتیجه برسد و به ابعاد نظامی کشیده نشود. این را هم باید در نظر گرفت که روسیه تلاش می کند رابطه ایران و غرب ابعاد ضد حقوقی نگیرد و از این جهت دست به عصا حرکت می کنند به این ترتیب از به نتیجه رسیدن مذاکرات آنچنان خشنود نخواهند شد. به همین دلیل به لحاظ حقوقی به مذاکرات ورود می کند و مسیر آن را به دست انداز خواهد کشاند چون نگران است، ایران و غرب مذاکرات را دوجانبه پیش ببرند. با این همه روسیه موضعی میانه دارد؛ این کشور موافق است که مذاکرات هسته ای حل شود اما آثار جانبی نداشته باشد.

آیا در دیدار روحانی و پوتین بحث از توافق نظامی به میان کشیده شده است؟

به نظر من انچه که در روابط ایران و روسیه مهم است فراتر رفتن از وضعیت تجاری به جامانده از دوره احمدی نژاد است. پیش از دوره احمدی نژاد روابط تجاری ایران و روسیه بیش از 4میلیارد دلار بود. در دوره هشت ساله ریاست او این مبادلات به 1 میلیارد کاهش یافت. تلاش روحانی و پوتین این هست که روابط تهران-مسکو را افزایش بدهند و سایه تحریم ها را از روی روابط دوجانبه تجاری ایران و روسیه کنار بزنند. در این رخداد، روابط عمدتا مسائل تکنولوژیک، تجاری، فنی، مهندسی، علمی، فناوری و اقتصادی است. به نظر می رسد رسانه های غربی رابطه ایران و روسیه را تبدیل به رابطه ای نظامی می کنند تا حساسیت طر ف های دیگر چون آمریکا و اسرائیل را برانگیزانند در حالی که ایران و رسیه روابط دوجانبه خود را بیشتر صنعتی و تجاری می بینند و شاید به راحتی وارد فاز نظامی نشوند.