به گزارش گروه دانشگاه ایسکانیوز به نقل از مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، داود صارمی کارشناس ستاد فرهنگ دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در مقاله‌ای موضوع «شاخص‌های هویت ملی (اسلامی - ایرانی) در نقشه مهندسی فرهنگی» را مورد بحث و بررسی قرار داده است.

بررسی هویت ملی یکی از شاخص‌های مهم در نقشه مهندسی فرهنگی است که از اهمیت تاریخی و جامعه شناختی فراوانی برخوردار است. این پدیده در طول زمان در جامعه شکل گرفته و از رویدادها و تغییر و تحولات تاریخی تأثیر پذیرفته است و یکی از عوامل مهم انسجام اجتماعی و وفاق ملی در هر جامعه تلقی می‌شود.

شاخص‌های نقشه مهندسی فرهنگی در سه سطح بنیانی، ساختاری و نمودی تقسیم شده که به دلیل اهمیت و جایگاه هویت در فرهنگ ملی شاخص‌های هویت در سطح شاخص‌های بنیانی دیده شده است و به دلیل ارتباط با سایر لایه‌ها و بخش­‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی باید مورد پایش و ارزیابی قرار گیرد.

در این نوشتار تأکید بر موضوع هویت به عنوان یکی از اضلاع اصلی فرهنگی ملی (زبان، دین و هویت) همواره در سیاست‌های کلان نظام جمهوری اسلامی ایران مورد تأکید، توجه و برنامه­‌ریزی قرار می‌گیرد.

در حوزه تدوین سیاست‌های فرهنگی مبتنی بر نقشه مهندسی فرهنگی لازم است شاخص‌های اصلی و محوری هویت در سه سطح اسلامی، ایرانی و انقلابی شناسایی، طبقه‌بندی و برای پایش اولویت‌بندی شود؛ به همین منظور پس از بررسی‌های کتابخانه‌­ای و مرور تجربیات کارشناسی شاخص‌های هویت با رعایت ضریب شاخص در شناسایی و معرفی هویت استخراج شده است.

مهمترین شاخص‌های هویت اسلامی شامل میزان افتخار به میراث‌های فرهنگی اسلامی (مشاهیر، اماکن و علوم اسلامی)، میزان دلبستگی به نمادهای اسلامی (پوشش اسلامی، حضور در مساجد و غیره)، احساس رضایت و غرور از مسلمان بودن، برداشت فرد از میزان مذهبی بودن خود، میزان انس با قرآن و عترت (ع)، میزان ایمان و انجام عمل صالح در جامعه و میزان مشارکت در مناسبت‌های مذهبی اعم از مولودی، شهادت و رحلت ائمه (ع) و پیامبر اکرم (ص) است.

از آنجا که انقلاب اسلامی مهمترین شاخص حکومت و مشروعیت نظام است هویت اسلامی در تحقق فرهنگ ملی هر ایرانی مبنا قرار می‌گیرد، به همین دلیل شاخص‌های مورد اشاره تا حدودی جنبه دین‌داری و میزان اعتقاد و رفتار به دین و مناسک مذهبی را بیان می‌کند و بیش از 70 شاخص فرعی دیگر در نقشه مهندسی به سنجش هویت دینی می‌پردازد.

مهمترین شاخص‌های هویت ایرانی هم شامل میزان احساس تعلق به میراث فرهنگی ایرانی (مشاهیر، اماکن و آثار باستانی، میراث مکتوب و غیره)، میزان احترام به نمادهای ملی (پرچم، سرود و غیره)، میزان علاقه به آگاهی از تاریخ ایران، میزان ضرورت حفظ سنت‌های ایرانی (نوروز، یلدا و غیره)، میزان دلبستگی به سرزمین مادری و عدم تمایل به مهاجرت، میزان افتخار به ایرانی بودن خود، میزان اهمیت به وضعیت حال و آینده کشور، میزان آمادگی برای دفاع از کشور در شرایط خطر، میزان وفاداری ملی و عدم خیانت به کشور، احساس افتخار به پیشرفت‌ها و دستاوردهای علمی جمهوری اسلامی، میزان علاقه و افتخار به خط و زبان فارسی (علاقه به اشعار و آثار فاخر زبان فارسی) و میزان تمایل به کاربرد واژگان بیگانه در گفتار و نوشتار.

تاریخ کهن ایران یکی از منابع غنی هویت‌بخشی ایرانیان در طول تاریخ بوده و در این تاریخ، زبان، فرهنگ و الگوهای سبک زندگی ایرانی به عنوان ویژگی خاص جامعه ایرانی تلقی شده است. در نقشه مهندسی فرهنگی توجه وافری به حوزه هویت ملی و ایرانی به عنوان ضلع مهم هویت برای ایرانیان صورت گرفته است. شاخص‌های هویت تقریباً در 13 راهبرد کلان و اقدامات ملی متعددی گنجانده شده، تا این نکته برای کارشناسان و برنامه‌ریزان فرهنگی کشور مورد توجه باشد که هر نوع برنامه‌ریزی مستلزم نگاه هویتی و اعتلای هویت ملی است.

نماگرهای هویت انقلابی در نقشه مهندسی فرهنگی شامل میزان ضرورت حفظ استکبارستیزی و حمایت از مستضعفین، میزان علاقه‌مندی به روحیه بسیجی (خدمت داوطلبانه و جهادی)، میزان تمایل به دفاع از نظام جمهوری اسلامی ایران، میزان آمادگی برای ایثار و شهادت، میزان علاقه به امام خمینی و مقام معظم رهبری و میزان آگاهی از تاریخ و حوادث انقلاب و اصول قانون اساسی است.

به دلیل اهمیت انقلاب اسلامی به عنوان حرکت رهایی‌بخش جهان اسلامی و عرصه بین‌الملل علاوه بر چشم­‌انداز فرهنگی نقشه، در راهبردهای کلان نقشه مهندسی شاخص‌های مربوط به انقلاب اسلامی به عنوان زیرساخت هویت انقلابی ایرانیان مورد تإکید قرار گرفته است. این شاخص‌ها به دلیل ساختار هویتی، قابلیت هم‌­افزایی و اقتدار ملی را بازتعریف کرده و به عنوان یکی از منابع قدرت نرم ظرفیت بالایی برای امنیت کشور محسوب می‌شود.

در نهایت هویت ملی به عنوان شناسنامه تاریخی یک ملت، جغرافیای فلات ایران، تاریخ این سرزمین، زبان فارسی، دین اسلام و تجددخواهی و میل به پیشرفت عناصر اصلی هویت ملی را تشکیل می­‌دهند. جغرافیا، مکان استقرار، تاریخ سرگذشت ملی، زبان فارسی وسیله ارتباط، مذهب شیعه فرهنگ و تجددخواهی مؤلفه‌‌های تحقق فرهنگ ملی است.

انتهای پیام/