حمید ضیایی‌پرور در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز درباره ویژگی‌های روزنامه‌نگاری بحران اظهار کرد: روزنامه‌نگاری بحران به‌ اطلاع‌رسانی و پوشش خبری در مواقع غیرعادی جامعه و افکار عمومی اطلاق می‌شود. در این نوع روزنامه‌نگاری، رسانه‌نگارها در متن حادثه قرار دارند و اطلاعات را از منابع موثق به‌سرعت هرچه تمام دریافت می‌کنند و در اختیار مخاطب قرار می‌دهند؛ به‌نحوی که ابهامات و سوالات جامعه برطرف شود.

وی افزود: حضور در صحنه، عدم اتکا به اطلاعات غیرموثق و رسانه‌نگاری پشت میزی ازجمله ویژگی‌‎های اصلی روزنامه‌نگاری در شرایط بحران است. باتوجه به سرعت رسانه‌ها در شرایط کنونی، رسانه‌های رسمی نیز باید در تسریع فرآیندهای اطلاع‌رسانی اهتمام کنند و از جریان اصلی خبررسانی عقب نمانند. در مواقع بحران اولین منبعی که خبر را منتشر می‌کند در اولویت و دربرگیری جامعه است.

کارشناس علوم ارتباطات و رسانه بیان کرد: در شرایط بحران رسانه‌ای که اطلاعات هرچند نادرست یا بخشی درست را برای اولین بار منتشر می‌کند، خط خبری و جریان رسانه‌ای را دست گرفته و مدیریت می‌کند. رسانه‌نگاری بحران باید در کنار دقت، سرعت و واکنش‌های سریع نسبت به حوادث را نیز در اولویت کار خود قرار دهد.

ضیایی‌پرور با اشاره به اولویت‌های رسانه‌های رسمی در شرایط بحران، عنوان کرد: علت اینکه رسانه‌های فضای مجازی، سایت‌ها و پایگاه‌های خبری و سایر پلتفرم‌های اطلاع‌رسانی شبکه‌های اجتماعی مورد اقبال مردم قرار گرفته، از دست رفتن مرجعیت و اعتبار جریان‌های اصلی خبری در بین مردم است. مخاطب در شرایط بحران به‌دنبال رسانه‌های رسمی نمی‌رود و جریان خبری را بیشتر از فضای مجازی پیگیری می‌کند.

وی ادامه داد: این درحالی است که در کل دنیا این شرایط برعکس است و مخاطبان اتفاقات را از خروجی‌های جریان‌های اصلی خبری دنبال می‌کنند. در 10 سال اخیر باتوجه به چالش‌های حوزه کاغذ و رشد اینترنت و فضای مجازی در جامعه، رسانه‌های رسمی جایگاه و اعتبار خود را از دست داده‌اند و مخاطبان دنبال‌کننده رسانه‌هایی شده‌اند که شاید خیلی هم در حوزه خبر و اطلاع‌رسانی حرفه‌ای نباشند و نتوانند جریان کنترل اخبار را به دست بگیرند.

مخاطب ناگزیر به دنبال کردن رسانه‌های غیررسمی شده‌ است

کارشناس علوم ارتباطات و رسانه، مخاطبان امروزی را ناگزیر به دنبال کردن رسانه‌های غیررسمی دانست و تصریح کرد: رسانه‌های رسمی در مقاطع مختلف، اطلاع‌رسانی درست و شفافی از شرایط برای مخاطبان ارائه نداده‌اند و از این حیث اعتبار آنها زیر سوال رفته است. مخاطبان تصور می‌کنند که رسانه‌های ایران وابسته به دولت و حکومت هستند و از این رو آنها را مساوی با بلندگو و صدای دولت می‌دانند.

ضیایی‌پرور افزود: در تمام دنیا این رسانه‌ها هستند که ناظر به کارکرد دولت‌ها قرار می‌گیرند؛ ولی در ایران دولت ناظر بر رسانه‌ها فعالیت می‌کند. دولت تشخیص می‌دهد که چه کسی رسانه داشته باشد، چه چیزی در رسانه‌ها نگاشته و به چه شکلی منتشر شود. از این‌رو است که امروزه اقبال رسانه‌های شهروندی و اجتماعی بین مخاطبان رو به رشد است.

وی درباره ویژگی‌های روزنامه‌نگاری تحقیقی نیز تشریح کرد: به‌طور مثال وقتی رسانه‌ای می‌بیند که ویروس کرونا در ایران شایع شده، روزنامه‌نگاری تحقیقی دیگر معطل آمار ارائه شده از سوی روابط عمومی وزارت بهداشت نمی‌شود و با حضور در گلوگاه‌های شیوع این ویروس اعم از بیمارستان‌ها و مراکز قرنطینه، اطلاعات مستند را پیش از روابط عمومی به‌دست می‌آورد که البته اقبال بیشتری نیز می‌تواند داشته باشد.

کارشناس علوم ارتباطات و رسانه اظهار کرد: یافته‌ها و گزارش‌های روزنامه‌نگاری تحقیقی به‌عنوان مرجع جامعه پذیرفته می‌شود و مقامات دولتی باید موضع‌گیری مشخصی در این خصوص داشته باشند. اکنون رسانه‌های کشور به جز منابع رسمی و دولتی به اطلاعات اکتسابی اتکا نمی‌کنند و این مقوله آفت اعتماد است.

ضیایی‌پرور با اشاره به رواج و محبوبیت روزنامه‌نگاری شهروندی در فضای مجازی، عنوان کرد: در همین روزها که کشور درگیر ویروس کرونا شده، اشخاصی از بدنه جامعه بهداشت و درمان کشور با ارائه مستنداتی، گزارشاتی در فضای مجازی درج کرده‌اند که این نوع روزنامه‌نگاری بسیار مورد توجه جامعه قرار می‌گیرد. روزنامه‌نگاری شهروندی منابع خبری اولیه را مستقیماً به مخاطبان متصل می‌کند و رسانه به‌صورت کلی حذف می‌شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اکنون مردم نمی‌توانند روایات صداو‌سیما را با اتفاقاتی که در کف جامعه وجود دارد، تطبیق دهند و این خود به تنهایی منشأ بی‌اعتمادی می‌شود. استخراج خبر خوب از دل خبر بد، مهارتی است که باید روزنامه‌نگاری بحران مدنظر قرار بگیرد. رسانه‌های حرفه‌ای قادرند در بدترین شرایط بحران، خبر خوبی را از دل خبر بد بیرون بکشند.

انتهای پیام/