به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از همدان، پاییز فصل اعجاز رنگ‌ها و جادوی گوش‌نواز باد و باران است. این شاهکار زیبای خلقت با نوسانات آب و هوایی و کوتاه شدن روزها، همراه با تغییراتی از درون طبیعت تا انسان‌هاست؛ تغییراتی که گاه به صورت «افسردگی» بروز پیدا می‌کند.

سپیده مرتضوی مدرس دانشگاه و روان‌ درمان‌گر، با بیان این‌که برخی افراد در دوره‌های مشخصی از سال با تغییرات فصلی علائم افسردگی را بیش‌تر بروز می‌دهند، اظهار کرد: دو الگو برای افسردگی فصلی وجود دارد؛ یک الگو از نوع آغاز پاییزی یا زمستانی است که اواخر پاییز و اوایل زمستان شروع شده و در اواخر زمستان و ابتدای بهار، علائم آن فروکش می‌کند. نوع دیگر، آغاز بهاری است و نشانه‌های آن از اواخر بهار و اوایل تابستان شروع می‌شود.

تأثیر کاهش دریافت نور خورشید بر تغییرات زیستی بدن

وی با بیان این‌که طبق تحقیقات، احتمال بروز افسردگی پاییزی به‌ مراتب بیشتر از افسردگی بهاری است، گفت: علل افسردگی پاییزی شامل کم شدن ساعات روز، ابری بودن هوا و به دنبال آن کاهش میزان دریافت نور خورشید توسط بدن انسان رخ می‌دهد که به تغییراتِ زیست شیمایی و اثرگذاری انتقال دهنده‌های عصبی بر افزایش و کاهش تعدادی از هورمون‌ها است.

مرتضوی یکی از بزرگ‌ترین تفاوت‌های افسردگی فصلی نسبت به سایر افسردگی‌ها را دوره‌ای بودن آن دانست و افزود: در افسردگی فصلی دوره مشخصی وجود دارد که در آن زمان، علایم در افراد بیش‌تر بروز پیدا می‌کند. ولی در دیگر انواع افسردگی‌ها، هیچ دوره مُعینی که در آن علایم افساردگی بیش‌تر شود، وجود ندارد.

نشانه‌های افسردگی فصلی آشکار است

وی ادامه داد: در افسردگی فصلی تغییراتی مانند تمایل به خواب و افزایش میل به کربوهیدرات‌ها آشکار است. در این نوع افسردگی، خبری از نشانه‌های پنهانی که در اختلالات اعصاب و روان مشاهده می‌شود، وجود ندارد.

این مدرس دانشگاه با اشاره به نشانه‌های افسردگی فصلی، افزود: علایم افسردگی زمستانی یا افسردگی فصلی شامل میل شدید به مصرف کربوهیدارت‌ها و مواد قندی، مشکل در تمرکز و هوشیاری، کاهش کارایی مطلوب در طول روز، اختلال بیداری صبح‌گاهی، برهم خوردن ریتم‌های شبانه‌روزی، تغییر در عادات خواب، خستگی مزمن، کاهش یا عدم لذت نسبت به فعالیت‌های لذت‌بخش، احساس غمگینی مزمن، بی‌حوصلگی، کناره‌گیری از فعالیت‌های اجتماعی، احساس سنگینی و کندی در بازو و پاها و هم‌چنین علایمی مانند اضطراب می‌باشد. از جمله علایم افسردگی بهاری نیز می‌توان به کاهش خواب، وزن و اشتها اشاره کرد.

بیش‌تر ببینید: دامنه‌های پاییزی الوند

این روان‌-درمان‌گر با بیان این‌که ۴ تا ۶ درصد از مردم دچار افسردگی فصلی می‌شوند، تأکید داشت: افسردگی فصلی به عنوان یک اختلال خُلقیِ مجزا در نظر گرفته نمی‌شود. یکی از معیارهای تشخیص و تصریح‌کننده‌های الگوی فصلی، دوره افسردگی است. از سویی، با بالا رفتن عرض جغرافیایی و دور شدن از خطر استوا، احتمال بروز افسردگی بیش‌تر است؛ از دلایل این موضوع، می‌توان به بلندتر بودن طول شب‌ها و کوتاه شدن طول روز اشاره کرد.

پیاده‌روی روزانه، راهکاری برای غلبه بر افسردگی

سپیده مرتضوی با اشاره به اهمیت پیش‌گیری از این نوع اختلال در افرادی که پیش‌زمینه افسردگی دارند، تأکید کرد: پیاده‌روی در ساعاتی از روز و قرار گرفتن در معرض نور خورشید، ورزش منظم و هفتگی، برقراری تعاملات اجتماعی متناسب با شرایط فرد مبتلا به افسردگی فصلی، حضور در محافل اجتماعی، کم نکردن بیرون رفتن از منزل به خاطر سردی هوا در پیشگیری از این نوع افسردگی و کاهش علائم مؤثر است.

افسردگی فصلی در جوانان شدیدتر است

این روانشناس با تأکید بر این‌که دو معیار جنسیت و سن بر احتمال ابتلا تأثیرگذار است، تصریح کرد: افسردگی فصلی در زنان و در افرادی که جوان‌تر هستند [بازه سنی ۲۰ تا ۳۵ سالگی] بیش‌تر رخ می‌دهد. هم‌چنین، در درمان دارویی، فرد دچار افسردگی فصلی باید به پزشک متخصص اعصاب و روان مراجعه و درمان درست را دریافت کند. در نوع دوم، فرد مبتلا با مراجعه به روانشناس بالینی می‌تواند درمان شناختی، روانی و رفتاری داشته باشد و با استفاده از آموزش تکنیک‌ها، به بهبود علایم و کنترل افسردگی فصلی کمک کند. نوع سوم، فَُتوتراپی و نوردرمانی است که این افراد تحت شعاع نور با لامپ‌های مشخصی قرار گرفته و زمانی از روز را زیر آن قرار می‌گیرند؛ در نور درمانی، مدت زمان و طول دوره درمان برای افراد مختلف متفاوت است.

وی در پایان با اشاره به تحقیقات موجود درخصوص افسردگی فصلی، توضیح داد: آمار مشخصی در مورد تعداد افرادی که به افسردگی فصلی مبتلا می‌شوند وجود ندارد. اما سایر تحقیقات نشان داده‌اند که در استان‌های سردسیر، در کارمندان زن نسبت به کارمندان مرد بروز افسردگی بیش‌تر است. البته، در فصل زمستان در هر دو جنس آمار افسردگی فصلی افزایش می‌یابد.

خبرنگار: فاطمه امینی

انتهای پیام/