تهران-ایسکانیوز: در حالی که حدود 1400 سال از قیام ظهر عاشورا می گذرد، هنوز آثار آن قیام در اهل تشیع زنده است و در ماه محرم که از ماه های حرام سال است با عزاداری برای امام سوم خود این قیام را زنده نگاه می دارند. درباره وقایع مرتبط با روز عاشورا کتب بسیاری تا کنون به چاپ رسیده است که در ادامه مطلب بخشی از این آثار معرفی خواهند شد.

به گزارش خبرنگار ادبیات ایسکانیوز، در این نوشتار تلاش بر این است که آثار عاشورایی، طی دسته بندی معرفی شوند. دسته بندی کتاب های عاشورایی در این گزارش شامل: مقاتل، آثار تحلیلی، فرهنگنامه ها و شعر و ادبیات می شود.

مقتل چیست و مهمترین مقاتل کدامند؟
مهمترین کتاب های مرتبط با واقعه عاشورا، کتاب هایی است که به مقتل معروف است. مقتل ها کتاب هایی هستند که به شرح واقعه کربلا به صورت مستند می پردازند.
از معروف ترین و معتبرترین مقتل ها می توان چنین نام برد:
"لهوف" اثر سید بن طاووس
"مقتل ابی مخنف" نوشته ابی مخنف
"خصائص الحسینیه" تالیف مرحوم شوشتری
"نفس المهموم" اثر شیخ عباس قمی که به فارسی تحت عنوان "در کربلا چه گذشت" ترجمه شده است. همچنین کتابی با عنوان " آه " توسط یاسین حجازی منتشر شده که ترجمه آسان تر و خوانا تری از این کتاب است.
برخی از آثار تحلیلی در واقعه عاشورا
واقعه عاشورا دارای ابعاد زیادی است و بررسی این واقعه به قبل و بعد روز عاشورا نیز معطوف می شود، به همین جهت متفکران و اسلام شناسان متعددی در این باره کتاب هایی نوشته اند که بخشی از آن ها شامل آثاری می شود که در ادامه معرفی شده اند.

"حماسه حسینی" تالیف شهید مرتضی مطهری که از معروف ترین کتب در این زمینه است.
پس از 50 سال کتابی است از مرحوم سیدجعفر شهیدی که به تحلیل عوامل موثر در انحراف مردم هم عصر امام حسین می پردازد. منظور از 50 سال، سال های پس از رحلت پیامبر عظیم الشان اسلام است و نویسنده می کوشد تا بی وفایی مدعیان مسلمانی را تنها به فاصله 50 سال از فقدان پیامبرشان نشان دهد.

"حماسه و عرفان" تالیف حضرت آیت الله جوادی آملی است که تعمقی بر این واقعه و ابعاد عرفانی و سیاسی آن دارد.

"نگاهی نو به جریان عاشورا" اثری است که به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تدوین و منتشر شده است.

"جان ها فدای دین" کتابی است که از چند سخنرانی آیت الله مصباح یزدی برگرفته شده و توسط موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) منتشر شده است.
"مراقبه های عاشورایی" اثر مشترک حجج اسلام الهاشمی و میرباقری

"آیینه حقیقت" نیز به بیان دیدگاه ها و نظرات مرحوم حضرت آیت الله بهجت درباره شخصیت امام حسینو قیام او می پردازد.
"فتح خون" اثری تحلیلی – ادبی است از شهید سید مرتضی آوینی که با قلمی جذب کننده و طوفانی واقعه کربلا و نگاه عاشورایی امام را ترسیم می کند.
فرهنگ نامه ها
به همت برخی محققین در زمینه واقعه کربلا برخی فرهنگنامه ها و دانشنامه ها نیز به قلم تبع در آمده است. از مهم ترین این فرهنگنامه ها می توان کتاب های زیر را برشمرد:
"دانشنامه امام حسین"اثر آیت الله محمدی ری شهری که در 14 جلد تدوین و منتشر گردیده است. این دانشنامه یکی از جامع ترین کتب برای پژوهشگران در زمینه امام حسین است.
"فرهنگ سخنان امام حسین^" تالیف محمد دشتی
"فرهنگ عاشورا" اثر جواد محدثی
" فرهنگ جامع سخنان امام حسین^"نیز تالیف علی مویدی است.
شعر و داستان عاشورایی

تا کنون بسیاری از شاعران و نویسندگان اهل ادب به انتشار مجموعه اشعار و داستان های خود در زمینه واقعه کربلا پرداختند. در عرصه شعر و شاعری، پرداختند. نگفته پیدا است که تعداد این آثار بیش از حد و حصر این مقال بوده و به همین جهت به معرفی پاره ای از آن ها اکتفا شده است.
"من می گویم شما بگریید" کاری است از علیرضا قزوه که مجموعه اشعار شاعران ولایی در زمینه عاشورا است.
" گوشواره عرش" مجموعه اشعار استاد علی موسوی گرمارودی

"طلسم سنگ" مجموعه اشعار حماسی مرحوم سیدحسن حسینی است.
"طوفان واژه ها" نیز اشعار شاعر جوان، سیدحمید برقعی است حاوی شورانگیزترین اشعار وی در زمینه امام حسین و اهل بیت

از بین رمان ها و داستان های با مضمون عاشورایی نیز می توان به کتاب های زیر اشاره کرد

"هفت شهر عشق" اثر نویسنده پرکار، مهدی خدامیان آرانی است که در 7 قسمت با زبانی فصیح و ادبی به روایت واقعه عاشورا و دلایل قتل امام حسین در قالب داستان می پردازد.
"نامیرا" رمان ارزشمندی است از محمدصادق کرمیار که هدفش ترسیم بی وفایی کوفیان و گمراهی و ضلالت آنها در انتخاب مسیر حقیقت است.
"سقای آب و ادب" داستان زیبایی است از سیدمهدی شجاعی که درباره قمربنی هاشم، حضرت عباسنوشته شده است.
"پدر، عشق و پسر" داستان دیگری از سید مهدی شجاعی است که از زبان اسب حضرت علی اکبر روایت می شود.
"قصه کربلا" نوشته مهدی قزلی.

در دهه گذشته همچنین شاعرانی مانند محمد سعید میرزایی، محمود سنجری و علیرضا قزوه در قالب ترکیب بندی اشعار بسیار زیبایی را برای امام حسین علیه السلام سروده اند. این شاعران با استفاده از قالب شعری "ترکیب بند" که تقریبا منسوخ شده سعی بر حفظ آن در شعرهای آئینی خود داشته اند.