ایسکانیوز؛پلاس+/ با آغاز ماه اسفند کم کم حال و هوای روز های عید را می توان در شهر حس کرد. هر سال که به این روزهای پایانی سال می رسیم در سراسر کشور تکاپو و شور و شوق عید را می توان در مردم مشاهده کرد. همه در این روزها تلاش دارد بهترین اجناس را برای خانواده تهیه و در این ایام کنار آن ها باشند. اما در این بین افرادی هستند که در این روزهای شلوغ و پر رفت و آمد عموما خارج از دید قرار می گیرند و کمتر مورد توجه قرار دارند . در روزهایی که ما در شادی و تفریح به سر می بریم، کودکانی هستند که برای تهیه مخارج خانواده شان مجبور به کار اند و عملا هیچ گونه تفریح و استراحتی را ندارند. برای اطلاع از وضعیت این کودکان به سراغ چند نفر از آن ها رفتیم تا متوجه شویم آن ها در ایام عید نوروز چه حال و روزی را دارند.

اولین کودکی که سراغ آن رفتم مهدی پسر 8 ساله ای بود که در مترو آدامس فروشی می کرد. نزدیک ظهر بود و مترو خلوت، فرصت را غنیمت شمردم و از او درمورد روزهای عید پر سیدم. از این که آیا بازهم در عید کار می کند یا در خانه استراحت خواهد کرد؟ مهدی در حالی که خسته بود جواب داد: نه روزهای عید هم میایم سرکار شاید فقط یکی دو روز اول را نیایم ولی کم کم که مردم سرکار بروند دوباره کار ما هم شروع می شود و صبح تا شب باید سرکار باشیم. از مهدی پرسیدم که مدرسه هم می رود یا نه؟ او جواب داد: بله مدرسه کودکان کار می روم. پرسیدم آیا پیک شادی هم دارید؟ او گفت: نکلیف نداریم ولی بعضی روزها برای مرور درس ها می رویم مدرسه چون تو این روزها کمتر فرصت می کنیم مدرسه برویم. از وضعیت درآمدش تو روزهای عید پرسیدم. مهدی گفت: به نسبت روزهای دیگر بهتر است ولی چون خرج خانه هم در این روزها بیشتر است خیلی تغییر خاصی تو درآمدها نیست. پرسیدم عیدی هم می گیری؟ مهدی گفت: نه ولی اگر مامانم یا بابام پولی به دستشان برسد شاید لباس یا کفش برایم بخرند. بعد از این گپ کوتاه صحبت را با مهدی تمام کردم تا مزاحم کارش نشوم و به سمت چهارراه ولی عصر رفتم تا آنجا هم با چند تا از این کودکان کار صحبت کنم.



کودک دیگری که که با او صحبت کردم سمیرا بود که در حوالی تئاتر شهر مشغول فروختن فال و دستمال بود، سراغش رفتم و بعد از خوش و بشی با او و اصرارش به خرید فال، سر صحبت را با او باز کردم. از سمیرا پرسیدم که آیا در ایام نوروز هم کار می کند یا تو این روزها او هم تعطیل است. سمیرا گفت: چون تئاتر شهر هم تو روزهای عید باز هست ما هم مجبوریم بیایم ولی خوب چون مترو خلوت هست صبح ها دیگه سرکار نیمایم فقط بعداز ظهر ها که تئاتر ها شلوغ می شود اینجا میایم. از او پرسیدم از درآمدش در این روزها راضی هست یا نه؟  اصلا تفاوتی با روزهای دیگر دارد یا خیر؟ او پاسخ داد: چون تو این روزها هم مترو و هم اطراف تئاتر شهر شلوغ می شود من هم درآمدم خوب هست. از او پرسیدم با پول هایت چه کار می کنی؟ سمیرا گفت: خوب بیشترش را می دهم به مامان و بابام که برای عید خرج کنند. گفتم بابات مگر کار نمی کند؟ او گفت: چرا ولی چون 5 تا خواهر و برادر هستیم بابام نمی تواند خرج همه را تامین کند و من مجبورم که کار کنم. پرسیدم مدرسه هم می روی؟ او جواب داد: نه، وقت نمی کنم که مدرسه بروم. از سمیرا هم خداحافظی کردم تا او به کارش برسد من هم در همان حوالی دنبال کودک دیگر می گشتم تا با او صحبت کنم.

در همان محدده خیابان ولی عصر در حال گشت زنی بودم که چششم به پسر دستفروشی افتاد که در حال فروش لواشک بود. حمید 9 ساله است و هر روز در همان حوالی و در زیر گذر چهارراه ولی عصر و هم در مترو و دور و اطراف خیابان ولی عصر و انقلاب به فروش لواشک مشغول است. در حالی که با حمید مشغول قدم زدن بودیم از او در مورد عید پرسیدم، از این که آیا در این ایام هم به سرکار می آید یا نه؟ حمید گفت: جز روز اول که عید دیدنی می رویم بقیه روزها را سرکار میام به خصوص تو روزهای چهارم و پنجم به بعد که مردم سرکار می روند از صبح تا شب اینجا هستم. از حمید پرسیدم در ایام شب عید همین لواشک را می فروشد یا کار دیگری هم نیز انجام می دهد. او گفت:بعضی روزها به خصوص تو روزهای آخر اسفند می روم کمک بابام. پرسیدم چه کار می کنید؟ حمید جواب داد: سر چهارراه ها بابام عمو نوروز می شود من هم لباس می پوشم وصورتم را سیام می کنم و کمک اش می کنم تا از مردم پول جمع کنیم. از حمید در مورد مدرسه سوال کردم. او گفت: تو این روزها که اصلا فرصت نمی کنم مدرسه برم ولی شاید تو روزهای عید فرصت کنم کمی درس هایم را بخوانم تا از بقیه بچه ها عقب نیافتم. از در آمدش در این روزها سوال کردم و او گفت: از روز های دیگر بهتر هست و من تقریبا همه جنس ها یم در طول روز می فروشم. پرسیدم عیدی هم می گیرد، او پاسخ داد: نه، بعضی وقت ها یکی دو نفر بیشتر از قیمت خود لواشک ها به من عید می دهند. از حمید هم خداحافظی کردم و راهی مترو شدم تا برگردم منزل.



بسیاری از کارشناسان به ویژه فعالان حقوق کودک بر این عقیده اند که کودکان کار در شب های عید و ایام نوروز تحت فشار بیشتری قرار می گیرند اگرچه ممکن است در ایام نوروز میزان درآمد این کودکان افزایش یابد اما تغییرمثبتی در شرایط زندگی این کودکان ایجاد نمی شود. در این ایام شرایط زندگی برای کودکان کاری که در خانه ها مشغول به کار هستند  سخت تر می شود چرا که بر شمار ساعات کاری آن ها افزوده شده و برای تحویل کار پیش از  ایام عید تحت فشار بیشتری قرار می گیرند. ایام نوروز تنها برای آن دسته از کودکان کاری که در تعطیلات نوروز به شهرهای خود بازمی گردند تغییرات مثبتی را به دنبال دارد و شرایط زندگی آن ها را اندکی بهبود می بخشد.

بعد از گذشت  سال ها از رواج پدیده کودکان کار در کشور هنوز راهکار جدی و عملی برای سازمان دهی این کودکان و ممنوعیت کار آن ها صورت نگرفته است و تنها فعالان حقوق کودک هستند که با راه اندازی مدارس ویژه این کودکان سعی کرده اند در کنار کار پرفشار این کودکان درس خواندن را هم در برنامه روزانه خود نیز داشته باشند. فقط باید منتظر ماند و دید که آیا سرانجام قانون جدی ای برای ممنوعیت کار این کودکان وضع خواهد شد یا همچنان شاهد این وضعیت نگران کننده خواهیم بود.