تهران-ایسکانیوز: مناسبات نظامی و دفاعی ایران و روسیه همواره با افت و خیزهای بسیاری همراه بوده است. تحولات دائمی بین المللی و منطقه‌ای و پیش‌بینی حوادث آینده روابط کلی دو کشور از جمله روابط نظامی تهران و مسکو را دائما دچار دگرگونی و تحول می کند.
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایسکانیوز، امضای قرارداد همکاری نظامی روسیه و ایران در بیستم ژانویه باعث بروز گمانه زنی هایی شده است مبنی بر اینکه دو کشور در حال همکاری هستند تا ایران در مقابل مداخلات احتمالی در آینده به منظور متوقف کردن برنامه هسته ای این کشور ایمن شود و در عین حال یک بازار پر منفعت برای تجهیزات تسلیحاتی روسیه ای که تحت فشار شدید اقتصادی است فراهم شود.
سفر وزیر دفاع روسیه به ایران در بهمن ماه بعد از 15 سال و امضاء یک توافق نامه مشترک نظامی میان دو کشور برخی کارشناسان را بر آن داشته است که از جان گرفتن دوباره مناسبات نظامی دو کشور سخن بگویند. به دنبال این سفر بسیاری از کارشناسان و مقامات سیاسی مدعی شدند موضوع تحویل سلاح های اس 300 به ایران بررسی شده است.

سيستم‌هاي اس۳۰۰، ويژه دفاع از تاسيسات صنعتي، نهادهاي دولتي، پايگاه‌هاي نظامي و مقرهاي فرماندهي در برابر حملات هوايي و فضايي دشمن هستند. اين سيستم‌ها قادر به نابودسازي اهداف بالستيک بوده و از قابليت واردسازي ضربه به اهداف زميني نيز برخوردار مي‌باشند. جديدترين مدل سيستم اس۳۰۰ مي‌تواند هواپيماهاي دشمن را در فاصله ۱۵۰ کيلومتري و ارتفاع ۲۷ کيلومتري نابود کند.

معامله سامانه موشک‌هاي اس‌۳۰۰، در پاسخ به تحريم‌هاي سازمان ملل متحد (قطعنامه ۱۹۲۹ شوراي امنيت) عليه ايران و به دليل مخالفت‌هاي آمريکا و اسرائيل، لغو شد. هنگامي که ديميتري مدوديف، رئيس جمهور وقت روسيه، عدم تحويل سامانه دفاع موشكي اس۳۰۰ به ايران را مطرح نمود، اين امر با استقبال آمريکايي‌ها مواجه شد و واشنگتن آن را در راستاي تحريم‌‌هاي سازمان ملل عليه برنامه هسته‌اي جمهوري اسلامي ارزيابي نمود.

در حالی که ایران خواستار ارجاع پرونده به مراجع ذی صلاح بین المللی برای احقاق حقوق خود شد، روسیه هشدار داد که در این زمینه سخت گیری خواهد کرد.
هرچند برخی کارشناسان معتقدند فروش اس 300 به ایران ناقض تحریم‌های بین‌المللی نیست و این موضوع را چندان قابل قبول نمی دانند.

این در حالی است که اخیرا دولت روسیه به این بهانه از پیشنهاد دوباره ای به تهران برای جایگزینی اس۳۰۰ با سامانه موشکی آنتی-۲۵۰۰ خبر می‌دهد. پیشتر نیز روسیه پیشنهاد جایگزین کردن این سلاح ها با آنتی 2500 را نیز در سال 2500 داده بود که با مخالفت ایران مواجه شده بود.

اینکه روسیه به صورت تحمیلی خواهان ملغی شدن قرارداد قبلی و انعقاد قرارداد جدید است، نشان از در نظر گرفتن ملاحظات غرب دارد. مقامات روسی در توجیه عدم تحویل سامانه اس- 300 بیان کرده بودند که به دلیل قطعنامه های تحریم علیه ایران، نمی توانند این سامانه را تحویل دهند. اما این یک سامانه دفاعی است نه تهاجمی.

عدم تعهد روسیه به قرارداد فروش اس- 300 اقدام مثبتی نیست و روسیه اگر خواهان اثبات تعهد خود است، بهتر است همان قرارداد سلاح های اس 300 را اجرایی کند.

به طور کل باید گفت اشتیاق روسیه برای احیا روابط با ایران را می‌توان نشانه حسن‌نیت این کشور و گامی مثبت تلقی کرد ولی نگاهی به رویکرد‌های پیشین روسیه و ماهیت دوگانه سیاست خارجی‌اش در قراردادهای گذشته با ایران را برخی احتیاط‌ها را در ارزیابی و نتیجه‌گیری ضروری می‌سازد. در روابط ایران و روسیه باید گفت هرگاه ایران از موضع قدرت برخورد کرده، روسیه از خود نرمش نشان داده و هر گاه ایران از سوی غرب مورد حمله و فشار قرار گرفته، روسیه نیز روند متفاوتی را در مناسبات خود با ایران در پیش گرفته است.

تقابل شدیدی که به دنبال بحران اوکراین در روابط روسیه با مجموعه غرب به وجود آمد و به عنوان جدی‌ترین تنش در روابط طرفین بعد از جنگ سرد از آن یاد می‌شود، استقرار سپر دفاع موشکی ناتو در شرق اروپا و بحران سوریه از جمله مواردی هستند که باعث جدایی بیشتر میان روسیه و غرب و از آن طرف توجه بیشتر این کشور به شرق شده است. این موارد باعث شده اند روسیه در نوعی انزوای بین المللی قرار بگیرد و به دنبال خروج از این انزوا برآید.

لذا نمی‌توان به این سیاست روسیه در قبال فروش سلاح و امضای قرارداد نظامی با ایران خیلی با دید خوش بینانه نگاه کرد؛ زیرا از یک طرف باید سیاست عمل گرا دولت پوتین را در نظر گرفت که با توجه به شرایط بین المللی،منطقه ای و داخلی تصمیمات عملی را اتخاذ می کند و هر لحظه امکان تغییر دارد و دیگر اینکه نمونه های قرارداد های گذشته با روسیه چندان خبر از سابقه خوش این کشور در قبال ایران نمی دهد.