به گزارش خبرنگار ایسکانیوز، گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره پرنده ی موضوعات حال و گذشته (PMD) فعالیت های هسته ای ایران فردا منتشر می شود ؛ گزارشی که با توجه به گفته های مقامات کشورمان نشان خواهد داد برجام اجرای می شود یا خیر؟

بر اساس توافق طرفین ایران باید بیش از 10 هزار عدد از سانتریفیوژهای نصب شده خود را کنار بگذارد، هسته رآکتور آب سنگین اراک را غیر فعال سازد، ذخایر اورانیوم غنی شده خود را از بین ببرد و تجهیزات نظارتی را نصب کند تا بازرسان آژانس بتوانند فعالیتهای آتی را بهتر نظارت و ردگیری کنند. لذا اگر آژانس تائید کرد که این اقدامات انجام شده است، تحریمهای مالی و نفتی برداشته خواهند شد.

این در حالی است که یکی از الزاماتی که در بند سوم نامه رهبر معظم انقلاب به رئیس جمهوری درباره اجرای برجام مطرح شده است، اقدام های ایران برای از بین بردن ذخایر اورانیوم و غیر فعال ساختن هسته رآکتور آب سنگین اراک تنها هنگامی آغاز خواهد شد که آژانس پایان پرونده ی موضوعات حال و گذشته (PMD) را اعلام کند.

در نوامبر سال 2011 آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به گزارش فصلی خود درباره ایران ضمیمه‌ای اضافه کرد که در آن 12مساله را فهرست کرد که می‌توانست نشان دهد ایران ممکن بود برنامه‌ای برای سلاح‌های هسته‌ای داشته باشد. ایران تمامی این اتهامات را رد کرده است.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با صدور بیانیه‌ای مقدماتی در روز پنج شنبه، بر وجود نداشتن هرگونه انحراف در فعالیت‌های هسته‌ای ایران تأکید کرد. گزارشی که فردا آژانس منتشر می کند مبنای تصمیم‌گیری شورای حکام خواهد بود، گزارشی که براساس آن، این شورا درباره بسته شدن پرونده «پی‌ام‌دی» ایران اعلام نظر می‌کند و آینده برجام را رقم خواهد زد.

البته یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنج شنبه در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته بود که نمی‌تواند تضمین کند تمامی آنچه که ایران انجام می‌دهد، صلح‌آمیز باشد.

به گفته آمانو گزارش آژانس درباره ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ایران نه سیاه است و نه سفید و من در جایگاهی نیستم که بتوانم اطمینان موثقی درباره نبود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در ایران بدهم و بنابراین نمی‌توانم نتیجه‌‌گیری کنم که تمامی مواد هسته‌ای ایران، فعالیت‌های صلح‌آمیز است.

در پی گفته های آمانو مقامات کشورمان نظرشان را ابراز داشتند؛ محمد جواد ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان در نشست خبری مشترک با همتای یونانی خود در مورد بسته شدن پرونده PMD و اظهارات اخیر آمانو در روز یک شنبه گفت: بسته شدن این پرونده تاکیدی بر اجرای صحیح برجام است و توقع ما نیز از کشورهای ۱+۵ این است که به تعهدات خود عمل کنند.

ظریف می گوید: مهمتر از گزارش آمانو، تصمیم شورای حکام است؛ چرا که تاکنون به غلط واژه PMD به برنامه هسته ای ایران اطلاق شده است. هیچ برنامه ای در ایران بعد نظامی نداشته است که به آن PMD گفته شود و در برجام اسم «مسائل گذشته و حال» آمده است.ما یقین داریم که با جدیت باید این مسائل در قطعنامه شورای حکام بسته شود. این قطعنامه ظرف ۲، ۳ هفته آینده صادر خواهد شد.

ظریف افزود: امیدواریم گزارش آقای آمانو در روزهای آینده ارائه شود و به بسته شدن موضوع کمک کند. اگر این گزارش واقعی باشد، ایران با توجه به همکاری تائید شده باید به سمتی برود که از قبل پیش بینی شده بود.

در همین حال علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در حاشیه مراسم سالگرد شهید شهریاری در جمع خبرنگاران و در پاسخ به سوالی درباره اظهارات اخیر مدیرکل آژانس بین‌المللی و اینکه آیا اگر شورای حکام در روند پرونده پی ام دی ایران اختلال کند، ایران حاضر به ادامه همکاری خواهد بود؟ اظهار داشت: اصولاً نباید اسمش را اختلال بگذاریم، بعد از مقطع اخیر ایران بر مبنای گزارش مدیرکل آژانس نهایت همکاری را برای شفاف‌سازی سوالات و موضوعات و مکان‌هایی که قسمت عمده‌ای از آن گزارشات وهمی مبتنی بر خواسته‌های سرویس‌های امنیتی بود را داشته است.

وی افزود: ایران در این مقطع به شدت همکاری و شفاف‌سازی کرد و همکاری‌ها به نحوی بود که کارشناسان آژانس از نظر استاندارد بودن و پاسخگو بودن این همکاری را تأیید کردند.

وی می گوید: آن گزارش بسترساز قطعنامه شورای حکم خواهد بود و آنچه که پرونده مسائل گذشته ما را می‌بندد قطعنامه شورای حکام است، یعنی ۱+۵ قسمت تشکیل دهنده شورای حکام است که امیدواریم به وظیفه خود همان‌طور که به آن متعهد بودند عمل کنند و پرونده را ببندند.

علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس هم در واکنش به اظهارات اخیر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر ارائه گزارش آژانس درباره PMD گفت: طبق نامه رهبری پرونده PMD باید بسته شود. رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، تصریح کرد: شورای حکام تا ۲۴ آذرماه فرصت دارند پرونده PMD ایران را ببندد و اقدامات برای اجرای برجام ادامه یابد.

بروجردی تاکید کرد: معتقدم موضوعات معطوف به برجام چونان بهم گره خورده که عدم بستن پرونده PMD اتفاق نخواهد افتاد، بنابراین طرف مقابل خوب می‌داند لازمه اجرای برجام، در واقع عملی شدن محدودیت‌ها درباره بستن پرونده PMD است.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در ادامه با اشاره به نوع گزارش مدیرکل آژانس درباره PMD تاکید کرد: ارائه گزارش دوپهلو از سوی مدیرکل آژانس امر جدیدی نیست و همواره وجود داشته است.

بروجردی در پایان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اگر گزارش آمانو درباره PMD معماگونه باشد، آیا این امر تاثیری بر موضوع PMD خواهد گذاشت، تصریح کرد: بستن پرونده PMD تصمیمی سیاسی است که شورای حکام باید آن را اتخاذ کند. بنابراین بسته شدن پرونده PMD در اختیار مدیرکل آژانس نیست و در واقع وی می‌تواند در ارائه گزارش تاثیر خود را بگذارد تا پیرامون آن تصمیم‌گیری‌ها صورت گیرد، اما اگر تصمیم گیری‌ها در رابطه با PMD صورت نگیرد، بازی بهم خواهد خورد.

سیدعباس عراقچی هم عصر یکشنبه در حاشیه مراسم ترحیم مرحوم رکن آبادی در جمع خبرنگاران در پاسخ به این پرسش که اگر گزارش مناسبی از سوی آمانو ارائه نشود و سیاهی آن بیشتر باشد، آیا تاثیرگذار است؟ گفت: تاثیرگذار است و از آمانو انتظار داریم گزارشی مبتنی بر واقعیت و متعادل به شورای حکام ارائه دهد.
رییس ستاد پیگیری اجرای برجام تاکید کرد: طبیعی است درخصوص وقایعی که 10 الی 15 سال پیش اتفاق افتاده نمی توان قضاوت قطعی ارائه داد و احتمالات مختلف وجود دارد.

عراقچی افزود: انتظار نمی رود آقای آمانو گزارشی صد درصدی را ارائه کند؛ در هر صورت، تصمیم گیری با شورای حکام است.

عراقچی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه قرار است 1+5 نامه ای درباره مسایل گذشته ایران و آژانس بدهد و چه واژه ای باید در آن ذکر شود که معنی بسته شدن پی ام دی از نظر ایران باشد؟ گفت: واژه های قطعنامه درباره بررسی و پیش نویس قطعنامه توسط کشورهای 1+5 به شورای حکام ارائه می شود.

رییس ستاد پیگیری اجرای برجام تصریح کرد: درباره واژگان نیز در حال مشورت هستیم و باید از عباراتی که دقیقا معنی بسته شدن پرونده و خاتمه بررسی موضوع در شورای حکام را بدهد استفاده شود.

عراقچی درباره این پرسش که اگر بسته نشود چه خواهد شد گفت: موضع ما کاملا روشن است و موضوع پی ام دی باید به صورت کامل بسته شود تا برجام جلو رود وگرنه ما آن تعهدات خود را که طبق برجام موکول به اجرای پی ام دی است را اجرا نمی کنیم.رییس ستاد پیگیری اجرای برجام اضافه کرد: بالطبع بدین معنی است که برجام به طور کامل اجرا نخواهد شد.

حال با توجه به ابتدا صحبت های روز پنج شنبه آمانو که گفته بود نمی‌تواند تضمین کند تمامی آنچه که ایران انجام می‌دهد، صلح‌آمیز باشد و از طرف دیگر واکنش های مقامات کشورمان که اجرای برجام را منوط به بسته شدن پرونده پی ام دی در این نهاد بین المللی می دانند باید تا فردا منتظر ماند و دید آینده برجام به چه شکلی در این مسیر رقم خواهد خورد آیا آژانس به پرونده پی ام دی خاتمه می دهد و مسیر اجرای برجام را هموار خواهد کرد یا خیر؟

گفتنی است نقشۀ راه برای شفاف‌سازی موضوعات باقی‌ماندۀ گذشته و حال مربوط به برنامه هسته‌ای ایران ۲۳ تیر ماه هم‌زمان با تصویب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، پایتخت اتریش امضا شد.

بر اساس این نقشۀ راه، ایران پذیرفت تا تاریخ 24 مرداد (۱۵ اوت) توضیحات خود را به شکل مکتوب و همراه با مدارک مربوطه از مسائل عمدۀ موجود به آژانس تحویل دهد و آژانس نیز موظف شد تا یک ماه یعنی تا 24 شهریور ( ۱۵ سپتامبر) توضیحات ایران را بررسی کند و اگر پرسشی درباره آن دارد از ایران بپرسد.

ایران نیز تا 23 مهر (۱۵ اکتبر) فرصت داشت تا پاسخ‌های خود را به پرسش‌های آژانس دربارۀ مسالۀ ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای خود ارائه کند.

همچنین بر اساس این نقشه راه، آژانس در نهایت تا ۱۵ دسامبر سال ۲۰۱۵ فرصت دارد ارزیابی نهایی خود را از راه حل‌های موجود به شورای حکام این آژانس تحویل دهد.

201/201