در مکتب فکری امام راحل(ره)مردم نقش تعیین کننده دارند بطوری که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی حرکت مبارزاتی و جهادی مورد نظر ایشان تا سقوط رژیم شاه، به دست مردم به انجام رسید و بعد از پیروزی انقلاب هم نهاد اداره کننده کشور بطور موقت که شورای انقلاب بود توسط شاگرد مردمی و نوع دوست او جناب آیت الله شهید مرتضی مطهری مدیریت می شد و کارها را مردم به سامان می رساندند روی همین جهت که فرمود مردم ولی نعمت ما هستند. در سال اول انقلاب طی پیامی مکتوب از مردم خواستند، خبرگان قانون اساسی را با رأی مستقیم خود انتخاب کنند تا با رأی و نظر منتخبان خبره و کارآمد ملت، قانون اساسی تنظیم و به رأی و تأیید خود مردم برسد. قانونی که پس از گذشت سی و هفت سال از انقلاب یک بار مورد بازنگری قرار گرفت و با رأی مجدد مردم به آن، میثاق میلیون خون بهای شهیدان انقلاب اسلامی محسوب می گردد و فصل الخطاب است.

روح حاکم بر قانون اساسی شورا و مشورت است. مجامع و شوراهایی از نوع، مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجلس خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی امنیت ملی، شورای نگهبان، شورای بازنگری قانون اساسی، شوراهای استان، شهرستان، شهر، بخش، روستا و نظایر آنها که از ارکان تصمیم گیری و نهاد مردمی محسوب گشته و تصمیم سازی و مدیریت مبتنی بر شورا و مشورت را نوید می دهند. مطلب بسیار جالب توجه در این قانون مادر و اصلی کشور این است که بنا به مکتب فکری و تأکید صریح امام(ره) که با تأیید مردم و رأی قاطع آنان همراه بوده است، حتی مقام عالی ولایت که فقیهی عادل، آگاه به زمان، شجاع ، مدیر و مدبر است بی نیاز از شورا و مشورت دانسته نشده و در اصل یکصد و دهم قانون اساسی دارد: تعیین سیاست های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران از وظایف رهبری است، پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام. همچنانکه دارد: حل معظلات نظام که از طریق عادی قابل حل نیست از وظایف رهبری است و از طریق مجمع تشخیص مصلحت نظام به انجام می رسد. از جمله شوراهای قانونی که نقش تعیین کننده در پیشبرد نظام و اداره کشور بویژه دانشگاه ها دارد، شورای عالی انقلاب فرهنگی است. شورایی که همه دانشگاه ها اعم از دولتی و غیردولتی را در زیر چتر خود دارد و سیاستگذاری مصوبات آن بر همه این دانشگاه ها بنا به سازکار قانونی اعمال می گردد. در این میان دانشگاه آزاد اسلامی شجره ارزشمندی است که با پیشنهاد آیت الله هاشمی رفسنجانی و تایید، حمایت و کمک مالی امام خمینی(ره) همزمان با فتح خرمشهر در دوران جنگ و دفاع مقدس تأسیس گردید. دانشگاهی که با هدف ارتقای سطح دانش و فرهنگ جامعه، تأمین نیروی انسانی متخصص و مورد نیاز کشور، بسیج و استفاده از همه مدرسان و اساتید جامعه در امر آموزش عالی اعلام موجودیت کرد و امروزه نیمی از بار آموزش عالی کشور را بر عهده گرفته و مصداق عینی اصل 44 قانون اساسی است بد نیست بدانیم که از امام (ره) وقتی پرسیده شده بود نظرشان را در رابطه با اصل 44 در یک جمله بیان کنند! فرموده بود منظور این است : کاری که از مردم ساخته است دولت انجام ندهد و کاری که از دولت ساخته است و مردم آنرا نمی توانند انجام بدهند دولت انجام بدهد.بنا به این دیدگاه همه دانشگاه ها می توانند خودگردان باشند و باری بر دولت نشوند. در هر حال حمایت و تأیید آن یار سفر کرده از راه اندازی دانشگاه مردم بنیان، دانشگاه آزاد اسلامی در عمل نشان داد که با مشارکت خود مردم می توان کشور را برخوردار از بزرگترین دانشگاه حضوری دنیا کرد که چنین هم شد.

بدون اینکه کار دولتی باشد . ساخت بیش از بیست میلیون متر فضا و ساختمان، جذب حدود هفتاد هزار هیئت علمی تمام وقت ، نیمه وقت و حق التدریس و حدود 35 هزار کارمند، راه اندازی و تجهیز یازده هزار کارگاه و آزمایشگاه فعال تجمیع شده در قالب شرکت (ساها) فن آوری آزاد با شرکتهای دانش بنیان و مراکز رشد معتبر و ثبت شده ، پذیرش قریب به یک میلیون و هفتصد هزار دانشجودر هر سال . وجود بیش از پنج میلیون وپانصد هزار فارغ التحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی ، تنها نمونه عینی غیر قابل انکار این راهبرد مردمی امام (ره) در حوزه آموزش عالی است بدون اینکه ریالی از بودجه سالیانه دولت استفاده شده باشد نکته دیگر اینکه مدیریت دانشگاه مبتنی بر شورا و مشورت است مصوبه 721 شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص دانشگاه آزاد اسلامی ترکیب اعضاء ، وظایف و اختیارات هیئت امناء استانی دانشگاه آزاد اسلامی را تعیین کرده است .

با این مصوبه مدیریت دانشگاه در راستای راهبرد مردمی امام خمینی (ره)از حالت تصدی گرایی و متمرکز خارج و مدیریت دانشگاه تسهیل گرا و مردمی است. بر اساس این مصوبه پانصد نفر از نخبگان و چهره هایی ملّی و محلی در چارچوب قانون با اختیارات قانونی بدون اینکه رابطه استخدامی با دانشگاه داشته باشند در این دانشگاه نقش آفرینی دارند.

مشارکت عملی آنان که با دلسوزی و مردم گرایی همراه است باعث شده برنامه ها و طرح های میان مدت و بلند مدت دانشگاه از قبیل تصمیم گیری در زمینه تصویب رشته های مورد نیاز و جدید، تأیید ابقاء ، یا رد ریاست واحدهای دانشگاهی ، تصویب میزان شهریه دانشجویان، جذب کمکهای مردمی و امکانات برای واحدها و مراکز دانشگاهی و بسیاری موارد دیگر از جمله بودجه ریزی سالیانه به نحو خوبی تنظیم و با امضاء و دستور ریاست دانشگاه مورد اجراء و عمل قرار بگیرد.

نظارت بر اجرای صحیح قوانین و مقررات اداری، آموزشی، پژوهشی، فرهنگی و دانشجویی هم از طریق کمیسیون نظارت هیأت های امناء به انجام می رسد. حرکت اصلی دانشگاه آزاد اسلامی با کمک مردم و برای مردم است. رشد و بالندگی آن به مثل رشد و تعالی خود انقلاب اسلامی می تواند شادی روح امام (ره) و نشاط و انبساط خاطر اساتید، کارکنان و دانشجویان را در پی داشته باشد و به عنوان یک الگو در کشورهای دیگر بویژه کشورهای اسلامی قابل طرح است.

*معاون پارلمانی دانشگاه آزاد اسلامی

20101