به گزارش ایسکانیوز، رویشگاه کرفس کوهی که گیاهی بومی ایران به شمار می رود، در زاگرس مرکزی است؛ نام علمی این گیاه منطبق با نام محلی آن بوده و به «کلوسه» معروف است؛ این نام را از روستایی به نام «کلوسیا» واقع در استان اصفهان در اطراف فریدون شهر گرفته که با همین نام هم ثبت جهانی شده است.
کرفس کوهی گیاهی دارویی و بسیار ارزشمند است که علاوه بر مصرف انسانی مورد مصرف حیوانات چراکننده در مراتع زاگرس مرکزی نیز می رسد.
در دهه اخیر به دلیل برداشت بی رویه و چرای بیش از اندازه از مراتع، وسعت رویشگاه های طبیعی آن همواره روبه کاهش بوده تا جایی که این گیاه ارزشمند در معرض خطر انقراض قرار گرفته است.
حسن سلیمان پور مدیر انجمن جمعیت پیام سبز درباره اقدام های انجام شده برای صیانت از این گونه ارزشمند گیاهی گفت: کرفس کوهی در اطراف استان های اصفهان، چهارمحال و بختیاری و لرستان رشد می کند که در استان لرستان تقریبا می توان گفت از بین رفته است.
وی افزود: رویشگاه اولیه این گیاه در اصفهان حدود 20 هزار هکتار بود که در حدود دو دهه گذشته به چهار هزار هکتار کاهش یافت و وارد مرحله بحران و خطر انقراض شد.
سلیمان پور گفت: بعد از انجام یک سری برنامه های حمایتی، اکنون وسعت رویشگاه این گیاه در استان اصفهان با 2500 هکتار افزایش، به 6500 هکتار رسیده است.
وی درباره اقدام های حمایتی انجام شده توضیح داد: زمانی که این گیاه در فهرست سرخ قرار گرفت، انجمن جمعیت پیام سبز با همکاری برنامه توسعه سازمان ملل ( UNDP)، صندوق تسهیلات جهانی (جف) و صندوق جهانی تسهیلات کوچک در صدد حمایت از این گیاه برآمد.
وی افزود: برای این کار یک پروژه سه ساله تعریف شد که بعد از گذشت سه سال به علت موفقیت پروژه سه سال دیگر به آن اضافه شد.
سلیمان پور ادامه داد: این پروژه از سال 1380 آغاز و در سال 1386 به پایان رسید اما به علت اهمیت موضوع و خطر انقراض آن در لرستان و چهارمحال و بختیاری، جف آن را به اداره کل منابع طبیعی استان اصفهان واگذار کرد و از این رو حمایت ها همچنان ادامه دارد.
وی گفت: در سال نخست اجرای این پروژه، اقدام به تهیه بذر کردیم که در آن مرحله موفق به تهیه دو کیلو بذر شدیم و در منطقه اعلام کردیم که هر کیلو بذر را به 10 برابر قیمت واقعی آن خریداری می کنیم.
سلیمان پور ادامه داد: سال دوم دیگر افراد زیادی بوته کنی نکردند و اجازه دادند تا گیاه به گل و در نهایت به بذر بنشیند از این رو تا حدودی از گیاه حمایت شد.
مدیر انجمن جمعیت پیام سبز افزود: کرفس کوهی بیشترین طعم و عطر را زمانی دارد که غنچه است و تازه سر از برف بیرون آورده است بنابراین در این زمان که هنوز به بذر ننشسته چیده می شود که با همکاری اداره کل منابع طبیعی استان اصفهان، نیروی انتظامی و دادگستری شهرستان، حمل آن به عنوان کالای قاچاق معرفی و از این رو تا حد زیادی از چیده شدن آن جلوگیری شد.
وی ادامه داد: در مرحله بعدی بذرهای تهیه شده را در سه قالب کشت آبی، دیم و مراتع به طور رایگان در اختیار مردم قرار دادیم و حتی مبلغی هم بابت کشت به کشاورز پرداخت کردیم تا به عنوان محصول برای کشاورزان شناسایی شود.
سلیمان پور گفت: همچنین با اجرای طرحی با عنوان «هزار خانه هزار باغچه» بذرهای بسته بندی شده را در اختیار افراد قرار دادیم تا در باغچه های منازل خود بکارند.
به گفته وی، با این کار دیگر احتیاجی نبود که افراد برای تهیه این گیاه به مراتع بروند و چون گیاه را در منازل خود داشتند، مورد استقبال مردم قرار گرفت.
وی اظهار کرد: همچنین کتابی را با عنوان «نوزاد برف» با همکاری نهضت سواد آموزی استان تهیه و منتشر شد که جزو کتاب های درسی نهضت در فریدون شهر اصفهان قرار گرفت.
این فعال محیط زیست، ساخت فیلم برای معرفی بهتر ارزش این گیاه را از دیگر برنامه های انجام شده برای صیانت از آن برشمرد و افزود: دو پایان نامه دوره کارشناسی ارشد نیز با محور آثار دارویی این گیاه نوشته و یک مقاله بین المللی از آن استخراج شد.
سلیمان پور گفت: در سال 1380 که این پروژه آغاز شد، جف 25 هزار دلار اعتبار برای اجرای آن اختصاص داد و بخشی از منابع مالی را نیز اداره کل منابع طبیعی استان اصفهان و بخشی را هم انجمن جمعیت پیام سبز تامین کردند.
وی افزود: اکنون کرفس کوهی در استان اصفهان از خطر انقراض خارج شده اما در استان لرستان می توان گفت که از بین رفته و در استان چهارمحال و بختیاری تا حدودی وجود دارد از این رو همچنان نیازمند حمایت است.
سلیمان پور با یادآوری اینکه این گونه ارزشمند گیاهی اکنون قیمت بسیار خوبی دارد، اظهار داشت: پارسال قیمت غنچه آن تا کیلویی 60 هزار تومان رسیده بود؛ البته اگر محصول فرآوری شود و در بسته های زیبا صادر شود قطعا درآمد زایی بیشتری خواهد داشت.
طرح حفاظت از ذخایر ژنتیک کرفس کوهی در منطقه زاگرس مرکزی توسط جمعیت انجمن پیام سبز انجام شد و در نخستین جشنواره تجربیات موفق سمن های محیط زیستی که چندی پیش در سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد، حائز رتبه شد؛ در این جشنواره 35 تجربه موفق معرفی شد که این طرح هم جزو برترین ها بود.

منبع:ایرنا

701