به گزارش ایسکانیوز به نقل از ایرنا،جمعیت 8 میلیون نفری شهر تهران امروز با مشکلات فراوانی روبهرو است که از جمله مهمترین آنها میتوان به سربرآوردن برجهای سربهفلککشیده در طول سالهای گذشته اشاره کرد که هویت این شهر را بهطور جدی تهدید میکند.
از آغاز ساختوسازهای غیراستاندارد و غیراصولی تهران، شاهد ازدیاد جمعیت در تهران هم در خانههای ارزان و کوچک بودیم.
اگر زمانی اجاره در تهران سنگین بود، چه رسد به خرید آن، اکنون همه افراد حتی مهاجران به شهر تهران بهراحتی میتوانند خانهای حداقل 40 متری را فارغ از آسیبهای روحی و روانی که برای ساکنان این خانهها و به تبع آن برای جامعه خواهد داشت، اجاره یا خریداری کنند. با کاهش هزینههای مهاجرت به تهران چه بر سر تهران و تهرانیها آمد؟ مهاجرت به تهران به حدی است که شهر تهران بزرگترین مبدأ و مقصد مهاجران در کل کشور ایران به شمار میآید، به گفته کارشناسان، در فاصله سالهای 85 تا 90 حدود یک میلیون نفر به تهران مهاجرت کردهاند. افزایش بیرویه جمعیت در تهران با برخی بیانضباطیها در مقررات تشدید شده، این درحالی است که دولت نهم و دهم از مدعیان رسیدگی به کوچکترین روستاها بود و ادعا میکرد همه ایران را دیده است اما در عمل سالانه 600 هزار نفر به جمعیت تهران افزوده شد؛ یعنی هر سال معادل یک شهر 600 هزار نفری به تهران افزوده میشد. اخیرا نیز رضا تقیپور، سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران در تشریح مصوبات سیصدوچهلوپنجمین جلسه غیرعلنی شورای اسلامی شهر تهران از تلاش اعضای شورا برای محدودکردن مهاجرت به پایتخت با ارائه پیشنهاد صدور کارت مجوز سکونت در شهر تهران خبر داده و گفته بود، هنوز این پیشنهاد در شورا مورد بررسی یا تصویب اعضا قرار نگرفته که باید دید چه میزان این طرح کارشناسی شده تا با اجرای آن شاهد فخر فرهنگی و بار دیگر شاهد مهاجرت بیرویه به شهر تهران نباشیم. شهر تهران بهعنوان ویترین کشور و پایتخت ایران زمین با مشکلات بسیاری مواجه است؛ از آلودگی هوا و صوتی گرفته تا مشکلات زیستمحیطی، هر چند آلودگی صوتی به گفته کارشناسان محیطزیست، به مراتب خطرناکتر از آلودگی هواست و آثار تخریبی بسیاری در افراد دارد.
اجرای مسکن مهر و دگرگونی جمعیت شهر تهران
برخی از کارشناسان حوزه مدیریت شهری معتقد هستند که تهران بهدلیل عدم مدیریت درست شهری 12 سال زودتر از برنامه به سقف جمعیتی خود رسیده است و با ادامه این روند و با توجه به محدودیتهای توسعه شهری در شهر تهران با مشکلات بیشتری مواجه خواهد شد. گفته میشود که پیشتر در اطراف تهران 32 شهر وجود داشت اما اکنون تعداد شهرهای اطراف تهران در دو استان تهران و البرز به 58 شهر رسیده است. ازسویدیگر، برخی از کارشناسان حوزه شهری، معتقد هستند که طرح مسکن مهر برای تهران بسیار نگرانکننده است زیرا اجرای این طرح وضعیت جمعیت تهران را دگرگون کرد و میلیونها نفر بر جمعیتپذیری این شهر افزوده شد و بهدستآوردن خانههای ارزان و آرزوی رسیدن به تمام امکانات با حداقل هزینه، فکر مهاجرت را تقویت کرد؛ بهعنوان مثال، فردی که مهاجرت میکند، محاسبه کرده در این هجرت، چه چیزی بهدست میآورد و چه چیزی از دست میدهد. یک روستایی یا یک شهروند از شهر دیگر، در مهاجرت زمین، خانه و روابط اجتماعیاش را از دست میدهد و اگر کارگر ساده باشد، دستمزدش را از دست میدهد اما انتظار دارد در شهر درآمد بیشتری داشته باشد، یک درآمد انتزاعی در نظر دارد و برای رسیدن به همان، مهاجرت میکند. درواقع نرخ اشتغال مقصد ضربدر دستمزد واقعی، درآمد انتزاعی را بهدست میآورد؛ درنتیجه اگر فاصله دستمزد حقیقی با دریافتی انتزاعی در مقصد بیشتر باشد، مهاجرت بیشتر میشود. کارشناسان میگویند، برای حل این مشکل باید هزینه فرصت افزایش یافته تا مهاجرت گران تمام شود، از طرفی باید در روستاها اشتغالزایی کرد تا روستایی متوجه شود که در مهاجرت چیزهای مهمی را از دست میدهد. اما نکته حائزاهمیت در شهر تهران این است که هیچ قانون مدون و سختگیرانهای برای جلوگیری از مهاجرت وجود ندارد، براین اساس لازم است تا مسئولان شهری شهر تهران مقررات قانونی قویای داشته باشند تا از افزایش مهاجرت، جمعیت و ترافیک در تهران بکاهند زیرا ازدیاد جمعیت در یک شهر، علاوه بر ایجاد مشکلات زیستمحیطی، آسیبهای اجتماعی را افزایش داده و کنترل و نظارت را دشوار خواهد کرد.
زیرساختها در تهران برای مهاجرت فراهم نیست
دکتر رسول صادقی، عضو هیأتعلمی گروه جمعیتشناسی دانشگاه تهران میگوید: کلانشهر تهران با وجود پایتخت بودن در چند دهه گذشته به مرکز تجاری، صنعتی، خدماتی و آموزشی در کشور تبدیل شده است و این تمرکزگرایی در تهران سبب شده تا موجهای مهاجرتی و جابهجایی در سراسر کشور به تهران ختم شده و بهعنوان مقصد در نظر گرفته شود.
وی اضافه کرد: اکثر افراد به تهران مهاجرت کرده و تهران به قطب جمعیتی کشور تبدیل شده است، براین اساس، این شهر از مهاجران و بافت جمعیتی غیربومی و حجم بالای جمعیت شناور برخوردار است به گونهای که در طول روز این جمعیت شناور وارد تهران و پایان روز از تهران خارج میشوند. صادقی اضافه کرد: این وضعیت مدیریت، مدیریت شهر تهران را تحتتأثیر قرار میدهد درحالیکه زیرساختها برای ورود این جمعیت آماده نیست و از قبل هم آماده نبوده و اینگونه است که اکنون با چالشهای جمعیتی شهر تهران ازجمله آلودگی هوا، ترافیک و مسائل زیستمحیطی در پایتخت مواجه هستیم. به گفته عضو هیأتعلمی گروه جمعیتشناسی دانشگاه تهران، موج مهاجرتی به تهران در چند دهه اخیر به هشت میلیون و 500 هزار نفر در طول شب رسیده، این درحالی است که بیش از یکسوم این جمعیت بومی محسوب نمیشوند؛ به گونهای که 36درصد از این جمعیت محل تولد آنها خارج از تهران است.
صادقی اضافه کرد: در طول سالهای اخیر، جریان مهاجرتی ادامه داشته است بهطور متوسط سالانه صد هزار نفر به تهران مهاجرت کرده و ساکن میشوند آن هم در مناطق 5 و 4 بیشتر ساکن میشوند. وی ادامه داد: در سطح کشور حدود 40 درصد مهاجرت بین استانی است اما در تهران این رقم 70 درصد است که نشاندهنده این مسئله است که بیشترین مهاجرانی که در یک یا دو دهه اخیر وارد تهران شدهاند از استانهای آذربایجانشرقی، همدان، کرمانشاه و لرستان آن هم بهدلیل بیکاری در آن مناطق، وارد تهران شدهاند.
جمعیت شهر تهران تا سال 1420 به 12 میلیون نفر میرسد
محمود مشفق، عضو هیأتعلمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در مورد عوامل مؤثر در مهاجرت و افزایش جمعیت تهران و شهر تهران در گفتوگو با ایرنا گفت: تهران از مهمترین کلانشهرهای ایران است و براساس سرشماری سال 95، سهم جمعیت استان تهران از کل کشور حدود 16,6 درصد است و در سرشماری سال 85، سهم جمعیت استان البرز که جزء تهران بود و اکنون جدا شده 3,4 درصد از کل جمعیت تهران را دارا بوده است که رویهمرفته جمعیت تهران و البرز 20 درصد از جمعیت کل ایران را تشکیل میدهد، یعنی یکپنجم جمعیت ایران در استان البرز و تهران هستند و این نشاندهنده تمرکز بالای جمعیتی در مرکز ایران است. وی ادامه داد: سهم استان تهران از کل مهاجران در سال 85، حدود 17,7 درصد بوده و این سهم در سال 95، افزایش یافته و به 22 دهم درصد رسیده است. مشفق اضافه کرد: شهر تهران از نظر جمعیت رشد بالایی دارد؛ به گونهای که در سال 1390 حدود هشت میلیون و 150 هزار نفر در شهر تهران زندگی میکردند که برآورد و پیشبینی جمعیتی نشان میدهد جمعیت شهر تهران در سال 95، حدود هشت میلیون و 700 هزار نفر است و تا سال 1420 با این روند به 12 میلیون نفر افزایش خواهد یافت. مشفق با اشاره به آمایش صنعتی گفت: آمایش صنعتی یعنی صنایع را با توجه به مزیتهای برتر منطقهای توزیع کرده و خوشههای صنعت و کارآفرین را در مناطق مختلف کشور پخش کنیم، تهران و کلانشهرهای ایران متأثر از اقتصاد ملی است؛ بنابراین باید در سطح ملی شروع کنیم، از طرفی از شهر تهران نیز غافل نشویم زیرا رشد بیرویه جمعیت در شهر تهران علاوه بر اینکه آلودگی هوا، مسائل زیستمحیطی، گذشتن از آستانه تحمل و آلودگی صوتی را به دنبال دارد، بحث آسیبهای اجتماعی، افزایش تنشهای اجتماعی، سرقت، میزان پرخاشگری، بیماریهای روحی و روانی و بیماریهای ناشی از آلودگی هوا و آب را در پی دارد و میزان رضایت از زندگی کاهش مییابد. عضو هیأتعلمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: باید به سمت توزیع بهینه جمعیت برویم، تراکم مطلوب را شناسایی کرده و افقی برای کلانشهر تهران تعریف کنیم؛ یعنی اینکه بعد از 20 یا 30 سال دیگر، وضعیت شهر تهران در چه شرایطی باید ثابت شود، الگوی مطلوب و منطقهبندی چگونه باید باشد؟ آیا باید تراکم بدهیم و برجسازی کنیم؟ درحالیکه باید برجسازی در شهر تهران متوقف شود، باید بدانیم که سیستم شهری به کدام سمت و سو هدایت شود.
دریافت کننده :سولماز ظریفی/ انتشار دهنده : زهره حاجیان
704/700