اما امسال طبق گفته فرماندهی دفاع از هوا و فضای آمریکای شمالی که سازمان دفاعی مشترک نیروهای آمریکا و کانادا است، این مانور نظامی برگزار نخواهد شد . به گزارش خبرگزاری فیربنکس ، این تمرینات نظامی بدلیل مداخله روسیه در اکراین توسط وزارت دفاع ایالت متحده و استفن هارپر، نخست وزیر کانادا لغو شده است .
بخش شمالی جهان به سرعت در حال تبدیل شدن به آیینهای است که تنشهای بینالمللی بین کشورها را انعکاس میدهد، تنشهایی که نسبت به بخش جنوبی بیشتر به نظر میرسد . سال گذشته در همین زمان ، چاک هیگل ، وزیر دفاع آمریکا چنین گفت که ارتش آمریکا به زودی در جهت تقویت روابط خود با روسیه در برنامهای نظامی در قطب شمال همکاری مینماید، نوعی همکاری نظامی که به نظر نمیرسید دور از ذهن باشد . پس از همه این ماجراها به نظر میرسید منطقه قطب شمال در سال 2013 دیگر به میدان نبردهای دوران جنگ سرد تبدیل نشده است .
فدراسیون روسیه به سرعت در حال تقویت ناوگان شمال خود است
اما در سال جاری، روابط تیره میان واشنگتن و مسکو بر سر بحران اوکراین به سرعت همکاری آمریکا و روسیه در قطب شمال را سرد نمود . بلافاصله پس از آنکه روسیه در ماه مارس ادعای مالکیت شبه جزیره کریمه را مطرح نمود، آمریکا مانور دریایی مشترک با این کشور در اقیانوس منجمد شمالی را به حالت تعلیق درآورد و جلسه دوجانبه در رابطه با عملیات گارد ساحلی در آنجا را لغو نمود و عملیات مشارکت زیر دریایی خود را در این برنامه متوقف ساخت .
با این وجود، شکست در همکاری با آمریکا باعث نشد که روسیه از منافع ملی خود در اقیانوس منجمد شمالی چشم پوشی نماید . در حال حاضر روسیه در آن منطقه دارای بزرگترین ارتش بوده و نیروهای خود را نسبت به کشورهای آمریکا و کانادا با سرعت بیشتری تقویت مینماید . ناوگان شمالی این کشور در حال حاضر در حال تجهیز شدن به زیردریاییهای هستهای هستند . به نظر میرسد ترمیم زیرساختهای دفاعی شوروی سابق در جریان است . اما طی خبر منتشر شده توسط مسکو تایمز، این هفته روسیه اعلام کرده که ساخت مجموعهای از پایگاههای نظامی را در مناطقی که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و در پایان جنگ سرد متروک مانده بود، آغاز نموده که دارای امکاناتی مدرن است.
اما این توسعه و ساخت و سازهای اخیر باعث نگرانی تعدادی از قانونگذاران آمریکایی درباره منافع کشور خودشان در منطقه شده است . یکی از این افراد، سناتور لیزا مورکفسکی است که خانه وی در آلاسکا از پایگاه نظامی جدید روسیه چندان دور نیست . مورکفسکی طی بیانیهای خطاب به مجله ملی چنین اظهار نمود " در حالی که سرمایهگذاری روسیه در زیرساختهای نظامی لزوما به معنی نگاه خصمانه و دشمنی آتی این کشور نیست، شواهد حاکی از آن است که آمریکا فعالیت مناسب و همچنین سرمایهگذاری کافی در اقیانوس منجمد شمالی، منطقهای که فعالیتهای تجاری و بینالمللی در آن در حال افزایش است، ندارد. این هفته مورکفسکی به کنفرانس نمایندگان مجلس منطقه قطب شمال که هر شش ماه یکبار و با حضور نمایندگان آن در کشور کانادا برگزار میشود، شرکت نمود.
هیچ یک از پنج کشور قطب شمال از جمله آمریکا، روسیه، کانادا، نروژو دانمارک ( از طریق گرینلند) نسبت به منطقه قطب شمال ادعای کاملی نداشتهاند . این منطقه دارای منابعی گرانبها است که 15 درصد از کل نفت دنیا و همچنین یک سوم گازهای طبیعی کشف نشده در آن وجود دارد . با این وجود روسیه تلاش نموده تا حاکمیت خود را نسبت به این منطقه گسترش دهد و این امر مستلزم برنامهای در سازمان ملل است که به طور مستند نشان دهد که فاصله قارهای روسیه تا اقیانوس منجمد شمالی بیش از 230 مایل است. کانادا نیز در صدد انجام همین کار است .
سال گذشته کشورهای چین، هند ، ایتالیا، ژاپن، کره جنوبی و اتحادیه اروپا نسبت به فرصت و منافع اقتصادی خود در این منطقه به فکر فرو رفتند و همه آنها درخواست یک کرسی در شورای اقیانوس منجمد شمالی و انجمن بین کشورهای همسایه این اقیانوس، نمودند. مورکفسکی بر این عقیده است که منافع این کشورها باید ایالات متحده را نسبت به سیاستهای خود در قبال این منطقه جدیتر نماید. وی با اشاره به مسابقه فضایی دهه 1960 گفت : " من نگران این هستم که کشور ما در حال ایجاد یک "لحظه اسپوتنیک" دیگر است . اما به نظر میرسد این بار کشور ما حتی نسبت به کشورهای دیگر مانند چین و هند که سهمی در قطب شمال ندارند نیز عقبتر است . به نظر میرسد این کشورها در حال سرمایهگذاری در بخش تاسیسات یخنوردی و کشف معادن ارزشمند نهفته در این منطقه هستند".
زیردریایی اتمی روسیه زیر یخ های قطب شمال
کشتیهای یخ نورد گارد ساحلی آمریکا که جهت حرکت و جهتیابی در آبهای پوشیده از یخ طراحی شدهاند، چندین سال از عمر 30 سال مصرف آنها گذشته است و به مرور در حال ازبین رفتن هستند . کارشناسان نیروی دریایی پیشبینی میکنند که قابلیت یخنوردی کشتیهای این کشور تا سال 2020 به پایان میرسد .
اما ایالات متحده در سال جاری اقداماتی را در جهت تقویت سیاستهای خود در منطقه اقیانوس منجمد شمالی به اجرا گذاشته است و از آنجا که این کشور به عنوان دبیر شورای کشورهای همسایه قطب شمال در سال 2015 انتخاب شده، در حال آمادهسازی خود است . در ماه ژوئیه، وزارت خارجهٰ فرمانده سابق گارد ساحلی را در سمت خود منصوب کرد و همچنین رابرت پاپ را به عنوان نماینده ایالات متحده در قطب شمال انتخاب نمود . در ماه آکوست، رپس، ریک لارسن، دی واش و دان یونگ که همگی از اعضای کنگره به شمار می روند از سازمان امنیت ملی و زیست محیطی و همچنین شرکتهای نفت و گاز درخواست نمودند که در مورد مسائل مربوط به قطب شمال آنها را راهنمایی نمایند .
نظر لارسن این است که سرمایهگذاری عظیم روسها در قطب شمال " جای تعجب ندارد". وی در اظهارات خود که از طریق ایمیل ارسال شده بود چنین گفت :" آنها متوجه پتانسیل و فرصت موجود در این منطقه هستند.آمریکا در زمینه استفاده از کشتیهای یخنورد همچنان تعلل میکند و کشور کانادا نیز در حال تاسیس پایگاهی جدید برای نیروی دریایی خود است که از این لحاظ از آمریکا بسیار جلوتر است ".
یونگ که نه تنها به عنوان نماینده ویژه سرمایهگذاری دولت اوباما در منطقه قطب شمال به شمار میرود ، بلکه به نوعی سفیر قطب شمال نیز محسوب میشود. وی در اینباره از طریق ایمیل گفت " متاسفانه با وجود آنکه کشور ما به عنوان دبیر کنگره قطب شمال برگزیده شده و این فرصت در اختیار ما است، اما از کشورهای دیگر در زمینه شناخت این منطقه عقب تر هستیم و کشورهای دیگر از ما جلوتر هستند ".
ایالات متحده هنوز کنوانسیون سازمان ملل در مورد حقوق دریاها را تصویب نکرده است و این بدین معنی است که بر خلاف روسیه و کانادا، این کشور نمیتواند در مورد قطب شمال ادعای ارضی و مالکیت سرزمینی کند . با این وجود، ریاست دو ساله این کشور در شورای قطب شمال ممکن است این فرصت را در اختیار آنها قرار دهد تا نسبت به آنچه که روسها در شمال کره زمین انجام میدهند، تاثیر بیشتری داشته باشند.
منبع: Defense One - مارینا کورن