اکرم جدیدی ممتاز-ایسکانیوز : دکتر ابوطالب سعادتی در باره رفتار شناسی مردم در هنگام وقوع زلزله گفت: ایران کشوری زلزله‌خیر است و روی گسل قرار دارد بنابراین باید مسئولان از سال‌های گذشته چاره‌ای می‌اندیشیدند و وسایل و امکانات لرزه‌نگاری و مکان سنجی دقیق در مورد زلزله را در پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌ها تقویت می‌کردند تا بتوان با تخمین بالایی زلزله را پیش‌بینی و از بروز فاجعه‌های انسانی جلوگیری کرد.

وی در بحث ساخت و سازهای شهری مخصوصاً در جاهایی که احتمال زلزله در آنجا خیلی بیشتر است و گسل‌های بزرگتری و عمیق‌تری دارد گفت:ساخت و سازهای شهری نیاز به مراقبت ،کنترل و نظارت بیشتری دارد و رعایت اصول کارشناسی باید با حساسیت بیشتری انجام شود.

سعادتی با بیان اینکه سازمان‌ها و نهادهای مسئول و متولی باید همیشه آمادهباشند افزود: متخصصان زلزله‌شناسی معتقدند زلزله‌های بزرگ ابتدا با پس‌لرزه شروع می‌شوند و زلزله‌های بعدی با ریشتر بیشتر و عظیم‌تری می‌آید آمادگی برای زلزله دارای 2 بعد فیزیکی و روانی است بعد فیزیکی مانند تهیه کانکس و جانمایی آنها در جاهای خلوت شهر است تا در هنگام پیش‌بینی وقوع زلزله مردم اسکان موقت داشته باشند تا در صورت وقوع زلزله آسیب های جانی به حداقل ممکن برسد.

وی گفت: در بعد روانی در زمان وقوع زلزله مسئولان باید مردم را آرام کرده و با اختصاص برنامه های مختلف در صدا و سیما و سایر رسانه‌ها از لحاظ روحی و روانی افراد زلزله زده را حمایت کنند و روی این امر تمرکز بیشتری داشته باشند به این منظور می توان با دعوت از متخصصان حوزه‌های روانی به مردم اطلاعات کافی و مناسب برای مواجهه با مسائل را داد تا مردم از رسانه‌ها و کانال‌های غیرموثق اطلاعات غلط دریافت نکنند و با ارائه راهکارهای روانی، مردم را به سمت آرامش ذهنی دعوت کرد.
این عضو هیات علمی انجمن جامعه شناسی آموزش و پرورش گفت: چنانچه مسئولان وظایف خود را انجام داده و پیش بینی لازم برای ارائه خدمات انجام داده باشد دلیلی برای نگرانی مردم وجود ندارد و باید آرامش روحی داشته باشند ولی اگر مردم به این باور نرسیده باشند و به وضوح ببینند که مسئولان چنین بستری را ایجاد نکرده و یا ضعیف عمل کرده باشند چند حالت وجود دارد :عده ای که شرایط کاری و اداری و خانوادگی شان اجازه می دهد تا زمانی که خطر رفع شود محل سکونتشان را ولو با یک سفر کوتاه مدت عوض کنند و خودشان را از معرض آسیب دور نگهدارند اما کسانی که امکان جابه‌جایی را ندارند باید این را بپذیرند که در مقابل زلزله‌هایی با ریشتر بالا ی نمی‌شود کار زیادی انجام داد و متخصصان امر معتقدند که عجله و شتاب هنگام وقوع زلزله باعث آسیب‌های بیشتر ازخود زلزله می‌شود و مواردی مشاهده شده که افراد از خود زلزله آسیب ندیده اما آنقدر دست پاچه شده اند که در راه‌پله، یا حتی درهای خروجی دچار خفگی یا مصدومیت شده‌ اند.

وی با تاکید بر اینکه حفظ آرامش، خونسردی و اعتماد به نفس می‌تواند در پایین آوردن لطمات بسیار موثر باشد گفت: افراد باید اطلاعاتشان را در شناسایی نقاط امن و تدابیر امنیتی بالا ببرند تا در مواقع بحران بتوانند عکس‌العمل‌های مناسب‌ترو سریع‌تری داشته باشند اما نکته‌ای که از لحاظ روانشناسی در این مواقع بسیار مفید است این است که اگر زلزله با ریشتر بالا اتفاق بیفتد و فرد امکان جابه‌جایی نداشته باشد اضطراب و نگرانی فقط مساله را دامن می‌زند و باعث بروز اتفاقات بدتری می شود.

دکتر سعادتی بیان کرد: هنگام وقوع زمین لرزه حتی اگر آمادگی لازم هم داشته باشیم شاید نتوانیم از حادثه جان سالم به در ببریم و اضطراب و نگرانی فقط امنیت روانی خانواده را سلب می‌ کند اصلی در روانشناسی وجود دارد که به عنوان یک راهکار کوتاه‌مدت و پذیرش شرایط موجود در زمان وقوع زلزله شناخته می شود و براساس آن خونسردی، اعتماد به نفس آرامش و آگاهی بیشترین کمک را به مردم خواهند کرد.

سعادتی با اشاره به آسیب های روحی و روانی ناشی از این بلایا گفت: پرخاشگری، عدم پذیرش شرایط موجود، ناامیدی، بدبینی ضربه‌های عاطفی ناشی از دست دادن عزیزان و نزدیکان از مهمترین پیامدهای اینگونه حوادث است و به جز زمین لرزه بسیاری از بلاهای طبیعی و یا غیرطبیعی ممکن است این شرایط روحی و روانی را به وجود بیاورند.

سعادتی با اشاره به آسیب های روحی و روانی ناشی از این بلایا گفت:پرخاشگری، عدم پذیرش شرایط موجود، ناامیدی، بدبینی ضربه‌های عاطفی ناشی از دست دادن عزیزان و نزدیکان یکی از مهمترین پیامدهای اینگونه حوادث است وبه جز زمین لرزه بسیاری از بلاهای طبیعی و یا غیرطبیعی ممکن است این شرایط روحی و روانی را به وجود بیاورند.

این رفتار شناس گفت: تصادف، سیل، زلزله، طوفان، ... در زندگی و طبیعت وجود دارد آنچه مسلم است اینکه ما باید خودمان را با شرایط محیطی و اقلیمی وفق دهیم و برای بهبود و ترمیم شرایط تلاش کنیم و خیلی‌ وقت‌ها اگر چه تقدیر ناخوشایند و تلخ است اما باید بپذیریم.

وی در پایان افزود: پس از واقعه آمادگی‌ها ابعاد مختلفی دارد آمادگی نیروی انسانی و پزشکان وزارت بهداشت باید به صورت اورژانسی در خدمت آسیب‌دیدگان باشند تا حداقل بازماندگان حادثه به نهایت سلامتی برسند و سازمان‌های دیگر باید برای وظایف محموله نهایت تلاش خود را انجام دهند. وزارت مسکن و بانک‌ها و سازمان‌های مرتبط باید در تامین مسکن برای بازماندگان اقدام عاجل را ارائه کنند و مراکز مشاوره برای خدمات‌رسانی روانی بسیج شوند تا مردم به سمت شرایط مناسب برگردند و نهادهایی مانند کمیته امداد و بهزیستی و خیرین که منابعی در اختیار دارند در ساماندهی آسیب‌دیدگان مصرف کنند زیرا بازماندگان علاوه بر آسیب‌های جسمی و مالی دچار آسیب‌های عاطفی و روحی بسیار جدی شده‌اند.

دکتر ابوطالب سعادتی تاکید کرد "آنچه برای خودت نمی‌پسندی برای دیگران هم نپسند" مصداقی است که مسئولان در مواقع بحرانی باید خود را جای آسیب‌دیدگان بگذارند و حداقل توقع بازماندگان را برآورده کنند و بدانند که تصمیم‌های دیرهنگام برای رسیدگی به آسیب دیدگان بسیار مخرب خواهد بود.

705