به گزارش سرویس سیاسی ایسکانیوز ، بعد از حدود نه ما انتظار که قرار بود اتحادیه اروپا با کلی وعده و وعید کانالی با ایران جهت تبادلات مالی در قبال خرید نفت ایجاد کند حالا زمین بازی به نام INSTEX (ابزار پشتیبان مبادلات تجاری) برای ایران طراحی کرده که نه تنها یک دهم تعدات آنها را در برجام برآورده نمی کند بلکه با گستاخی تمام خواسته های داغ و تازه ای از کشورمان دارند.
یک بام و دوهوای اروپا
داستان پر فراز و نشیب ایجاد کانال مالی ایران با اروپا بعد از به خاک سپاری برجام توسط ترامپ بسیار جدی شد. طوری که مقامات اروپایی یک به یک پشت تریبون آمدند و با اطمینانی مثال زدنی دم از ماندن در برجام بدون ثمره برای ایران، زدند. در بین همین اظهار نظرها بود که موگرینی گفت: «عزم ما برای حفظ توافق هسته‌ای، در راستای منافع آمریکاست» شاید خیلی زود بود که دم خروس از حالا برای سیاستمداران ایران بیرون بزند و بفهمند اگر اروپا اقدامی هم انجام دهد خارج از منافع آمریکا نیست و نخواهد بود. اگر همین اظهار نظر بود با کمی اغماض می شد از کنارش گذشت ولی چه کنیم که تاریخ اسناد زیادی را برای روشن کردن آن روی اروپا که دستش در دست آمریکا است را در خود دارد. هنوز تابستان داغی که آمریکایی ها قولش را داده بودند نرسیده بود که موگرینی در خرداد ماه دوباره پشت تریبون رفت و اظهار داشت: «درباره برنامه موشکی و قدرت منطقه‌ای ایران اختلافی با آمریکا نداریم.»
روال ناملایمتی اروپا حتی در ایجاد کانال مالی با ایران ادامه داشت و همین باعث شد تا رئیس جمهور در اقدامی نارضایتی خود را از اقدامات اروپا ابراز کند. روحانی بعد زا آنکه اروپا طی بیانیه ای در پی ایجاد روابط مالی با ایران برآمد طی تماس تلفنی با «آنگلا مرکل» صدر اعظم آلمان - تیرماه 97- گفت:«بسته پیشنهادی اروپا مأیوس‌کننده است. متاسفانه در بسته پیشنهادی ارائه شده راهکار عملیاتی و شیوه مشخصی برای ادامه همکاری‌ها وجود نداشت و یک سری تعهدات کلی در حد بیانیه‌های سابق اتحادیه اروپا عنوان شده بود».
همین بود که اروپایی ها در پی آمدند و با وعده هایی که هیچ پشتوانه ای نداشت امروز و فردا کردند و قریب به 9ماه کشور را برای ایجاد کانال مالی به دنبال خودشان کشاندند.
وعده های سوخته
این بود که سیاستمداران ما هم به وعده های آنها اطمینان پیدا کردند و موعد ایجاد کانال مالی با اروپا را تا قبل از تحریم های دوم آمریکا در 13 آبان اعلام کردند. عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه- 13 شهریور 97- در برنامه زنده تلویزیونی «رو در رو» که از شبکه چهارم سیما پخش شد، گفته بود:«ما به اروپایی‌ها روشن گفته‌ایم اگر منافع اصلی ما در برجام، بحث فروش نفت و بازگشت پول نفت، پرداخت‌ها و دریافت‌ها (ساز و کار مالی و بانکی) عملیاتی نشود، برای ما ماندن در برجام هیچ فایده دیگری نخواهد داشت. آنها برای عملیاتی کردن ساز و کار خود تا 13 آبان وقت دارند و از این تاریخ به بعد فایده‌ای ندارد که بخواهند انجام دهند.» اما از 13 آبان هم گذشتیم و آبی از اقدامات اروپا گرم نشد.
نهایتا فدریکا موگرینی که قبل تر اظهار نظراتی را از او در خصوص پیروی از سیاست های آمریکا در قبال ایران شنیده بودیم در خصوص ایجاد کانال مالی با ایران روز دوشنبه ۱۹ آذر گفت: «انتظار دارم که این ابزار ظرف هفته‌های آینده، تا پیش از پایان سال، به عنوان راهی برای حفاظت و ترویج تجارت مشروع با ایران آماده شود».اما اروپا به این وعده هم جامع عمل نپوشاند و برگ دیگری به دفتر بدعهدی هایش اضافه کرد.
با شروع سال نو میلادی تحرک اروپا برای ایجاد کانال مالی با ایران بیشتر شد به طوری که هفته ای نبود مقامات اروپا خبری از کار و تلاش برای برآورده کردن خواسته های ایران که همان تعهدات برجامی بود، در رسانه ها اعلام نکنند. این اقدامات تا جایی پیش رفت که ایجاد کانال مالی یا همان SPV به روزشمار افتاده بود.
تا اینکه در هفته اخیر بلاخره بعد از کلی اما و اگر و شانه خالی کردن بعضی از کشور ها برای به عهده گرفتن بار کاری ایجاد کانال مالی با ایران، کشورهای آلمان، فرانسه و انگلستان دست به کار شدند و طی بیانیه ای ایجاد کانال مالی با ایران را اعلام کردند. اما شاید بد نباشد بدانیم در همین بیانیه نکته های وجود دارد که دانستنشان بد نیست. خصوصا اینکه بعضی نکات سرنخ هایی را می دهد که منتهی به برخی از مباحث سیاست داخلی کشور نیز می شود.
بیانیه گستاخانه
در بخشی از این بیانیه آمده است: «فعالیت ابزار پشتیبان مبادلات تجاری، با بالاترین معیارهای بین‌المللی در زمینه مبارزه با پولشویی، مبارزه با تأمین مالی تروریسم (AML/CFT) و تبعیت از تحریم‌های اتحادیه اروپا و سازمان ملل منطبق خواهد بود. در همین راستا، سه کشور اروپایی از ایران انتظار دارند فوراً تمامی عناصر برنامه اقدام FATF را اجرا کند.»
خواسته گستاخانه اروپا از ایران برای اجرای FATF در حالی است که در همین چند وقت اخیر ایران از سوی اروپاتهدید به اعمال تحریم شده بود. اگر بخواهیم از این موضوع بگذریم باید به اصل موضوع بپردازیم که همان کانال مالی جدید یا به قولی «INSTEX» (ابزار پشتیبان مبادلات مالی) است.
اروپا در اقدام خود تعهداتش را از آنچیزی که در SPV دیده شده بود تقلیل داده و در «INSTEX» (ابزار پشتیبان مبادلات مالی) فقط به بخشی پرداخته که به هیچ عنوان آنچیزی نیست که ایران خواسته بود. برای فهم این ماجرا باید به بیانیه اروپا در قبال کانال مالی ایجاد شده نگاهی بیاندازیم. در بخشی از بیانیه سه کشور اروپایی آمده است: «ابزار پشتیبان مبادلات تجاری» با تمرکز بر روی ضروری‌ترین بخش‌ها برای مردم ایران - از قبیل اقلام دارویی، کالاهای پزشکی و کالاهای کشاورزی و غذایی- از تجارت مشروع با ایران حمایت خواهد کرد. ابزار پشتیبان مبادلات تجاری در دراز مدت قصد دارد به روی فعالان اقتصادی از کشورهای ثالث که مایل به تجارت با ایران هستند گشوده شود. سه کشور اروپایی کماکان نحوه تحقق این هدف را بررسی می‌کنند.» اگر به بخش های دیگر این بیانیه نگاه کنمی متوجه می شویم اروپا در قبال خرید نفت ایران و حتی پرداخت بهای این انرژی گران قیمت هیچ تضمینی نداده است.
از همین متن مشخص می شود اروپایی که نه ماه فقط طول کشیده تا تصمیم بگیرد کانال مالی با ایران ایجاد کند چه قدر دیگر باید وقت بگذارد تا مبادلات تجاری با ایران را فراهم کند؟!
کانال مالی ناقص
اما شاید بهتر باشد به روند «INSTEX» نگاه کنیم تا با مکانیسم آن بیشتر آشنا شویم. بر این اساس ضمن آنکه اروپا خرید نفت از ایران را در تحریم نگاه می‌دارد (نقض آشکار برجام)، ایران هم حق دسترسی به ارز حاصل از فروش نفت خود به کشورهای دیگر نظیر هند و ژاپن و کره جنوبی را ندارد! بلکه ارز حاصل از فروش نفت ایران باید از کشورهای خریدار به بانک‌های اروپایی منتقل شود! بعد از آن کشوررمان به جای اینکه پول خرید نفتش را دریافت کند باید از اروپا جنس بخرد. این خرید هم شامل هر کالایی نمی شود بلکه فقط کالاهایی مثل مواد غذایی و دارو را شامل می شود. در این پروژه رابطه اقتصادی ایران با سایر کشورها قطع شده و منحصرا در اختیار اروپا قرار می‌گیرد.
تا اینجا مشخص می‌شود که ایران با پذیرش SPV و طرح تنزل یافته آن یعنی INSTEX امتیازات زیادی را به طرف اروپایی داده است. آشی که اروپا برای کشورمان در INSTEX پخته است چنان روغنی دارد که حتی مقامات اروپایی را هم متوجه خود ساخته است. یک دیپلمات ارشد لهستانی درباره ساز و کار مالی ویژه اتحادیه اروپا با ایران گفت: «به اعتقاد من، این اقدام نوعی ژست نمادین برای حفظ چهره اتحادیه اروپا بوده اما در واقع هیچ اهمیتی ندارد.»
نوزدهم اردیبهشت 1397 رهبر معظم انقلاب در دیداری که با هزاران نفر از دانشجویان و معلمان داشتند در خصوص ادامه مذاکرات با سه کشور اروپایی اظهار داشتند: «درباره مذاکره با سه کشور اروپایی هم می‌گوییم به اینها هم نباید اعتماد کرد و برای هر قرارداد باید تضمین‌های واقعی و عملی بگیرید وگرنه نمی‌شود به این شکل حرکت را ادامه داد.»
حالا بدنیست مسئولان مربوط به مذاکرات نگاهی به این معاهده جدید بیندازند و ببینند دقیقا کدام یکی از خواسته های مهم ایران که همان تضمین فروش نفت و بازگشت پول آن به کشور بوده به خوبی در INSTEX رعایت شده است؟!
آیا نباید بعد از 5 سال و چند ماه نگاهمان را از آقا اجازه و کدخدا به دستان توانمند جوانانمان بدوزیم؟ یادمان نرود هر منصبی را بلاخره باید روزی تحویل دیگری بدهیم و بعد از آن پاسخگوی عملکرد چند ساله مان باشیم. مسئولان امر مذاکرات هم حتما روزی باید در پیشگاه تاریخ پاسخگو باشند.
انتهای پیام/