به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، این روزها اظهارنظرهای مختلف درباره آبگیری سد چمشیر بالا گرفته ‌است؛ دو گروه موافق و مخالف، هر کدام موضع خود را در قبال افتتاح این سد بیان کرده‌اند. نظر مخالفان آبگیری سد چمشیر این است که تجربه سد گتوند از نظر ایجاد شوری آب و غیرقابل استفاده بودن آب سد برای مصارف شرب مردم، تکرار خواهد شد و تبعات جبران ناپذیری بر جای خواهد گذاشت. از طرف دیگر موافقان افتتاح سد، تمامی اتهامات و ایرادات وارد شده را بی اساس دانسته و آن را رد می‌کنند. از صحبت‌های مطرح شده درباره تامین آب شرب و کشاورزی این سد به‌ وسیله معاون اجرایی آن تا پرداختن به موضوع وجود داشتن یا نداشتن تعدادی از گسل‌ها در آن ناحیه و مطرح‌ شدن احتمالاتی درباره وجود آثار تاریخی در سد چمشیر، حواشی متعددی را حول‌ و حوش بهره‌برداری و افتتاح این سد ایجاد کرده‌است.

توقف ساخت ۶ سد آبی/توافق جدید آبی ایران و کره جنوبی

معیشت شرکت‌های مشاور به احداث سد گره خورده است

محمدرضا فاضل، معاون اجرایی سد و نیروگاه چمشیر، درباره دلایل و اهداف ساخت این سد گفت: این سد تاثیر مهمی در تامین آب آشامیدنی، رونق کشاورزی و صنعت گردشگری گچساران خواهد داشت همچنین بهره‌مند شدن ۱۴۰هزارهکتار از زمین‌های کشاورزی استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان و بوشهر از آب سد چمشیر، از دلایل ساخت سد است.

در همین راستا حسین آخانی، فعال محیط زیست و استاد دانشگاه تهران، اعتقاد دیگری دارد. وی در گفت‌وگو با فرهیختگان می‌گوید: تامین آب شرب شهرهای بین دیلم و بوشهر و آب کشاورزی برای دشت لیراوی،  نمی‌تواند از اهداف ساخت سد چمشیر باشد چرا که این حقابه به طور طبیعی در حال جریان است.

فعال محیط زیست ادامه داد: از زمانی که مطالعات احداث این سد انجام شده و پروژه ساخت شروع شده‌است، به نوعی می‌توان گفت در اکثر مطالعات به مشکلات آن اشاره شده بود. کارشناسان تلاش بسیاری کردند که جلوی ساخت سد گرفته شود اما به هرصورت معیشت شرکت‌های مشاور این پروژه‌ها به احداث سد گره خورده ‌است.

آیا کشف لایه‌های سنگ نمک در سد چمشیر واقعیت دارد؟

یکی از جنجالی‌ترین موضوعات مطرح شده درباره سد چمشیر، این است که آیا مثل سد گتوند وجود لایه‌های نمکی دراین سد هم واقعیت دارد؟ محمد محضرنیا؛ مجری طراح سد چمشیر درگفت‌وگو با تسنیم، گفت: در این سد، با اکتشافات سطحی و زیر سطحی انجام شده شواهدی درباره وجود نمک نیست و در بدترین حالت، فاصله لایه‌های نمک از سطح زمین ۳۰۰ متر در عمق است؛ لذا قیاس این سد با گتوند که در سطح زمین آن، لایه‌های نمکی دیده شده بود، از اساس ایراد دارد.

همچنین رحمت‌الله شرافت؛ کارشناس ژئوفیزیک هم به تسنیم گفت: ۳۶ درصد از مخزن سد چمشیر، روی سازند یا لایه‌های نمکی گچساران قرار گرفته اما نمک‌های موجود در این لایه نه‌ تنها هیچ نفوذی در محل سد ندارد، بلکه تا عمق بالای ۳۰۰ متری هم خبری از نمک نبوده و شور شدن آب مخزن مسئله‌ای منتفی است.

اما یکی از مخالفان آبگیری سد چمشیر، حسین درویش، فعال محیط زیست است که در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، می‌گوید: سد چمشیر درهمان منطقه‌ای است که سد گتوند هم قرار دارد. این ناحیه، معروف به فرو افتادگی دزفول است‌ و دریاچه زهره هم در آنجا قرار دارد.

وی ادامه داد: با توجه به وجود چشمه‌های آب شور در کنار سد چمشیر، احتمال شورشدن آب دریاچه زهره هم می‌رود که هم موجب کاهش حاصلخیزی اراضی پایین دست سد و هم باعث مهاجرت مردم از آن ناحیه خواهدشد.

 درویش همچنین افزود: بخش‌های قابل توجهی از سازند یا لایه‌های نمکی گچساران، در مخزن سد قرارگرفته که به وجود جریان‌های انحلالی بسیار حساس است.

اظهارات این فعال‌محیط زیست با صحبت‌های حسین آخانی دیگر فعال محیط زیست و استاد دانشگاه تهران، همراه شد.
وی در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، گفت: بهره‌برداری از سد چمشیر خطرناک است و به زمین‌های کشاورزی و همچنین مناطق شرق خوزستان آسیب‌های بسیار فراوانی وارد خواهد کرد. هر گونه آبگیری این سد به‌ دلیل وجود سازند نمکی خطرناک است و منجر به ایجاد دریاچه‌ای با آب شور خواهد شد.

سد چمشیر در محاصره گسل‌ها

یکی از موضوعاتی که باعث ایجاد حساسیت درباره ساخت سد چمشیر شده این است که آیا سد بر روی گسل قرار دارد؟ آرش مصلح، مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویر احمد می‌گوید: در سد چمشیر گسلی که به عنوان یک تهدید یا مشکل شناسایی شده باشد وجود ندارد و ساختگاه سد بر روی آهک‌های سازند «میشان» قرار گرفته که از استحکام بسیار بالایی برخوردار است.

وی تصریح کرد: به سختی این تنگه با انفجار برای عملیات سازه‌ای آماده شده و عملیات سنگ‌برداری بسیار سخت بوده است بنابراین توده‌های سنگی سد از تحکیم به‌ شدت بالایی برخوردار است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویر احمد بیان کرد: هیچ گونه آثاری از اینکه گسلی وجود داشته باشد که بتواند در ساختگاه و مخزن سد مشکلی را به وجود بیاورد، وجود ندارد.

محمددرویش، فعال محیط زیست اما چنین اعتقادی ندارد. وی می‌گوید: احتمال می‌رود، ۱۱ چاه نفت موجود در این منطقه که فعلا پلمب شده‌اند در آینده با توجه به وجود گسل در این منطقه با کوچکترین زمین لرزه به قسمت مخزن سد، نشتی کنند و این هم می‌تواند یکی دیگر از خطرات جدی در این پروژه باشد.

فعال محیط زیست افزود: گسل‌های موجود در این ناحیه هم می‌تواند آسیب‌های جانی و مالی برای ساکنان ایجاد کند و هم دلیل مهاجرت آن‌ها در آینده شود.

فرضیه وجود آثار باستانی در سدچمشیر

نظرات موافق و مخالف درباره وجود آثارباستانی در سد چمشیر مطرح شده ‌است. پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون) در مطلبی وجود آثار باستانی را تکذیب کرده است. در این پایگاه آمده که اشاره به وجود بقایای فرهنگی و باستانی در بستر سد چمشیر در حالی مطرح می‌شود که مطالعات و کاوش‌های انجام شده در این رابطه در سه فاز و طی ۱۲ سال، به سرپرستی یکی از پژوهشگران پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به نام آقای سراغی، وجود هیچگونه اثر و یا آثار ارزشمند تاریخی در محدوده سد چمشیر را اثبات نکرده است.

اما باستان‌شناسان با کاوش در حوضه سد چمشیر گچساران، فرضیه استقرار فصلی زمستانی یا تفرجگاه در دوره ساسانی را مطرح کرده‌اند. محمدتقی عطایی، باستان‌شناس دوره تاریخی، در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید: کهن‌ترین شواهد به‌دست آمده از حوضه آبگیر سد چمشیر در شهرستان گچساران به دوره‌ "فراپارینه سنگی"، در حدود ۱۶ هزار تا ۱۰ هزار سال پیش، مربوط می‌شود. سپس با وقفه‌ای طولانی، شواهد اندکی از استقرارگاهی از اواخر دوره نوسنگی به‌دست آمده که متعلق به شش هزار سال پیش است.
در این باره نیز حسین درویش، فعال محیط‌زیست می‌گوید: آبگیری این سد باعث  تخریب و به ‌زیر آب رفتن آثار باستانی موجود در این ناحیه می‌شود.

 برای دریافت مجوز آبگیری باید راستی‌آزمایی شود

علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست یکی از مسئولانی است که معتقدند باید آب‌گیری سد چمشیر را تا پایان راستی‌آزمایی‌ها متوقف کرد. وی در این باره گفته است: وزارت نیرو برای آبگیری سد تا پایان آذرماه تاریخ اعلام کرده بود ولی ما گفتیم تا وقتی که راستی‌آزمایی نشود، اجازه آبگیری به سد را از سوی سازمان حفاظت محیط زیست نخواهیم داد. این یک سرمایه ملی است که در قالب سد چمشیر قرار گرفته ‌است.

به گزارش ایسکانیوز، اظهارنظرها درباره سد چمشیر و آبگیری آن، بسیار است و موافقان و مخالفان زیادی دارد. آبگیری پنجمین سد بزرگ کشور که قرار بود تا اواخر آذرماه انجام شود با ورود سازمان حفاظت‌ محیط زیست جهت انجام راستی‌آزمایی از اظهارات موافقان و مخالفان بهره‌برداری‌ از سد، به تاخیر افتاده‌است. باید منتظر ماند و دید سرانجام بهره‌برداری از سد چمشیر به کجا خواهد رسید.

خبرنگار: فاطمه قشقایی

انتهای پیام /