آیین‌های عید سعید قربان در سیستان و بلوچستان

عبدالقادر پاداش*

به گزارش خبرنگار ایسکانیوز از سیستان و بلوچستان ، از نخستین دقایق طلوع آفتاب، بانگ اذان فجر در جای‌جای استان طنین‌انداز می‌شود. مؤمنان سیستان و بلوچستان پس از غسل و پوشیدن لباس‌های پاکیزه و در بسیاری از موارد لباس‌های سنتی اقوام مختلف از جمله بلوچ‌ها و سیستانی‌ها، رهسپار مصلاها، مساجد و فضاهای باز برای اقامه نماز عید قربان می‌شوند.

در شهرهایی چون زاهدان، زابل، چابهار و ایرانشهر، نماز عید با شکوهی خاص و حضور پررنگ اقشار مختلف مردم اقامه می‌شود. اهل سنت که جمعیت قابل توجهی از استان را تشکیل می‌دهند، طبق سنت پیامبر اکرم(ص)، نماز عید را در فضای باز برپا کرده و پس از آن به خطبه‌ای روح‌بخش گوش فرا می‌دهند.

خطبه‌های نماز عید قربان در سیستان و بلوچستان، اغلب رنگ و بویی خاص دارند؛ امامان جماعت با تأکید بر مفاهیم تقوا، اخوت اسلامی، وحدت شیعه و سنی و ترویج فرهنگ ایثار و همدلی، فضای معنوی این روز بزرگ را دوچندان می‌کنند. در این خطبه‌ها همچنین بر ضرورت کمک به محرومان، رعایت حقوق همسایگان و پرهیز از اسراف در قربانی تأکید می‌شود.

یکی از اصلی‌ترین بخش‌های عید قربان در سیستان و بلوچستان، آیین قربانی کردن دام است. بسیاری از خانواده‌ها از روزهای قبل به تهیه دام مناسب اقدام کرده و در صبح روز عید، قربانی خود را با دعای خاص و نیت خالصانه ذبح می‌کنند. در این استان، به‌ویژه در مناطق روستایی و عشایری، گوسفند، بز، گاو و گاه شتر به عنوان دام قربانی انتخاب می‌شوند.

ذبح دام در فضای باز، با رعایت اصول اسلامی و به‌دست افراد مجرب صورت می‌گیرد، سپس گوشت قربانی میان نیازمندان، همسایگان و اقوام توزیع می‌شود. برخی خانواده‌ها نیز بخشی از گوشت را برای طبخ غذاهایی محلی مانند "تباهگ" (گوشت نمک‌سود و خشک‌شده) یا خوراک‌های معطر بومی ذخیره می‌کنند.

پس از برگزاری مراسم مذهبی، خانواده‌ها به دیدار یکدیگر می‌روند. خانه‌ها که از پیش نظافت شده و با فرش‌های محلی زیبا آراسته‌اند، با پذیرایی‌هایی چون خرما، چای، حلواهای سنتی، نان محلی و غذاهای معطر مانند بریانی یا تباهگ، میزبان مهمانان هستند. در بسیاری از نقاط استان، مردم لباس‌های محلی اعم از دُراگ (لباس بلند بلوچی برای مردان) و پشک (لباس سنتی زنانه بلوچ) بر تن می‌کنند و زیبایی عید را با رنگ‌آمیزی اصالت فرهنگی همراه می‌سازند.

در کنار تمام این آیین‌ها، مردم استان سیستان و بلوچستان به‌ویژه در روز عید قربان، به یاری محرومان و نیازمندان می‌شتابند. خیّرین و موسسات نیکوکاری، توزیع بسته‌های غذایی، گوشت قربانی، لباس و حتی کفش نو برای کودکان را در برنامه خود دارند. برخی خانواده‌ها نیز دام قربانی خود را تماماً وقف افراد بی‌بضاعت می‌کنند، سنتی که برگرفته از روح تعاون اسلامی است.

در هفته‌های منتهی به عید قربان، بازارهای محلی به‌ویژه در زاهدان، سراوان، خاش و دلگان، شاهد افزایش چشمگیر عرضه و تقاضای دام هستند. فروشندگان، دام‌ها را با تزئیناتی چون نخ‌های رنگی، مهره‌های زینتی و گاه حتی نقوش سنتی عرضه می‌کنند. این بازارها نه تنها محل معامله، بلکه فضایی برای تبادل فرهنگی و اجتماعی نیز هستند.

از جلوه‌های جالب توجه، نحوه برگزاری این عید در مناطق مختلف استان است. در نواحی جنوبی نظیر کنارک و نیک‌شهر، مراسم عید قربان با موسیقی‌های محلی و رقص‌های آئینی همراه است. در بخش‌هایی از شمال استان، همچون زابل، مردم با خواندن اشعار حماسی و دینی به‌ویژه اشعاری با مضامین عرفانی، این روز را گرامی می‌دارند.

در نهایت، عید سعید قربان در سیستان و بلوچستان تنها یک مناسبت دینی نیست؛ بلکه آئینی است عمیق، آمیخته با فرهنگ، دین، قومیت و اخلاق. روزی است برای تجلی ایثار، نیکی، بخشش و همزیستی مسالمت‌آمیز. اقوام مختلف این استان با وجود تفاوت‌های زبانی و فرهنگی، در این روز مبارک به وحدتی عملی دست می‌یابند که لبیک به ندای ابراهیمی است.

* فعال رسانه‌ای

انتهای پیام/

کد خبر: 1269986

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • 0 + 0 =