گروه دانشگاه ایسکانیوز-نیوشا یعقوبی: هدایت تحصیلی کلمه جدیدی نیست، در سند تحول بنیادین نیز بر زیرنظام جامع هدایت تحصیلی تاکید شده؛ با این حال در وزارت آموزش و پرورش هنوز هم بلاتکلیف مانده است.
هدایت تحصیلی برای دیروز و امروز نیست، در گذشته بسیاری از کارشناسان گلایههایی نسبت به هدایت تحصیلی غیرتخصصی را مطرح کرده بودند، مسئولان نیز برای رفع گلایهها و بهبود کیفیت انتخاب رشته در دانشآموزان تصمیم گرفتند هدایت تحصیلی را متحول کنند، البته نمیتوان تغییرات ایجاد شده در هدایت تحصیلی را تحول در نظر گرفت، میتوان ادعا کرد تنها در نظام قبلی هدایت تحصیلی یک جابهجایی کوچک صورت گرفته است.
در گذشته هدایت تحصیلی کلاس دهم (دوران متوسطه دوم) صورت میگرفت. دانشآموزان در این روند، فرم مخصوص به انتخاب رشته را در کلاس دهم دریافت کرده و به سوالات پاسخ میدادند. مشاوران تحصیلی با توجه به پاسخهای دانشآموزان و نمرات کارنامه به آنان توصیه میکردند که میتوانند در کدام رشته ادامه تحصیل دهند. حال هدایت تحصیلی به کلاس نهم(دوره متوسطه اول) منتقل شده و به قول معروف آب از آب تکان نخورده است.
در حال حاضر هدایت تحصیلی در پایه نهم با جمعآوری نمرات دانشآموزان در پایه هفتم و هشتم تعریف میشود. مشاوران این نمرات را بررسی کرده و در نهایت با گرفتن چند تست از دانشآموز و پرسیدن نظر اولیا، دانشآموزان را راهی رشتهای تحصیلی میکنند، رشتهای که شاید تنها بر اساس نمرات دوره متوسطه اول و علاقه دانشآموز در آن دوران انتخاب شده باشد.
برای هدایت تحصیلی صحیح باید دانشآموزان را از کلاس اول ابتدایی رصد کرد، علایق و استعدادهای آنها را شناخت و اجازه داد در میدان اشغال قرار گیرند، در نهایت دانشآموزان با در نظر گرفتن تمامی موارد میتوانند بر اساس علاقه خود رشته تحصیلی آیندهشان را انتخاب کنند. علاقه را نمیتوان به افراد دیکته کرد، طبیعتاً علاقه در دانشآموز با اجبار و دستور ایجاد نمیشود.
بخش بزرگی از انتخاب رشته دانشآموزان به نظر و دیدگاه والدین برمیگردد؛ طبیعی است اگر والدین نسبت به آینده فرزندشان حساس باشند، دانشآموزان نیز در خانواده و تحت تاثیر دیدگاه آنها رشد میکنند، پس نمیتوان از دیدگاه خانواده نسبت به رشته تحصیلی و شغل آینده فرزندانشان غافل شد.
در حال حاضر به ترتیب رشتههای تجربی، ریاضی و علوم انسانی در شاخه نظری حرف اول را در نظام آموزشی کشور میزند، پس از آن رشتههای شاخه مهارتی مانند فنی و حرفهای و کار دانش از اهمیت برخوردارند. مدتی قبل رشته ریاضی حرف اول را در میان رشتههای تحصیلی کشور میزد؛ زیرا بسیاری از افراد جامعه تصور میکردند بازار مهندسی در جامعه رو به رشد است. در آن دوران والدین فرزندانشان را به کلاس کنکور می فرستادند، به امید آنکه در آینده مهندس شده و پول خوبی به جیب بزنند.
تعداد مهندسان بیکار در جامعه کم نیست، افرادی که در رشته ریاضی فیزیک درس خوانده و فرصت شغلی مناسبی در جامعه ندارند، خانوادهها نیز طبیعتاً با مشاهده بازار کار کنونی به راحتی درمییابند رشته تجربی درآمد بیشتری دارد، از طرفی خود دانشآموزان با مشاهده بازار کار و درآمد رشتههای پزشکی و پیراپزشکی نسبت به تحصیل در این رشتهها ترغیب میشوند، در چنین شرایطی استقبال از این رشتهها به صورت موقتی افزایش و در مقابل نسبت به سایر رشتههای مهندسی کاهش پیدا میکند، آمار شرکتکنندگان در کنکور گواهی بر این موضوع است. اگر گرایش دانشآموزان نسبت به یک رشته تحصیلی کمتر شده باشد، نمیتوان به صورت تصنعی و دستوری اقداماتی انجام داد تا میزان علاقه آنان نسبت به رشته ریاضی افزایش پیدا کند.
در حال حاضر بسیاری از دانشآموزان به رشتههای فنی و مهارتی علاقه دارند و هنرستانها را برای ادامه تحصیل انتخاب میکنند، در گذشته به دلیل اینکه هنرستان فاقد دوره پیشدانشگاهی است، بسیاری از خانوادهها تصور میکردند تحصیل در هنرستان ناقص است و تمایل نداشتند فرزندشان در هنرستان درس بخواند، البته هنرستانها در گذشته تجهیزات و امکانات کنونی را نداشتند، همچنین بسیاری از دانشآموزانی که نمیتوانستند امتیازات لازم برای تحصیل در شاخه نظری را به دست آورند، به این مدارس روی می آوردند. عموم مردم نیز بر این باور بودند که دانش آموزان تنبل به مدارس کاردانش یا فنیوحرفهای میروند.
بر اساس بیانات مقام معظم رهبری، باید دانش علوم پایه در کشور تقویت شود، حتماً شنیدهاید که میگویند «ریاضی مادر همه رشتهها است»، طبیعتاً نمیتوان از این رشته صرف نظر کرد، در حال حاضر مکانیزم درستی برای هدایت تحصیلی و شناسایی واقعی استعدادهای دانشآموزان در آموزش و پرورش وجود ندارد.
علاوه بر ایجاد تحول در روند هدایت تحصیلی، باید دانشآموزان را از دوره ابتدایی بهگونهای تربیت کنیم که با خواب و خوراک ورود به دانشگاه روزگار نگذرانند. در حال حاضر حدود 15 هزار دانشآموز در مدارس مشغول به تحصیل هستند، کافی است تنها نیمی از آنها بر اساس استعداد خود به دانشگاه وارد شوند، باقی این دانشآموزان میتوانند بهتدریج جذب بازار کار شوند. این افراد در زمان اشتغال و پس از ازدواج نیز میتوانند با توجه به شغل و استعدادی که از خود سراغ دارند، در یک رشته تحصیل دانشگاهی ادامه تحصیل دهند.
در صورتی که کارآفرینی در رشتههای مختلف در مدارس نیز جدی گرفته شود، علاقهمندان نیز میتوانند بر اساس آن مسیر خود را پیدا کنند. همین چند سال پیش بود که مسئولان میگفتند علوم انسانی نسبت به سایر رشتههای دیگر مظلوم واقع شده و باید این رشته را جدی بگیریم، نمیتوان صبر کرد تا هر چند سال یکبار نسیمی بوزد و نگرانیهایی برای یک رشته تحصیلی ایجاد کند. باید کارشناسان راهی پایدار برای حل مشکل انتخاب کنند. در این راستا باید فرصتهای شغلی در کشور مورد سرشماری قرار گیرد؛ در عین حال کارآفرینی در مدارس نیز جدی گرفته شود. دانشآموزان در دوران ابتدایی باید برای هدایت تحصیلی مورد سنجش قرار گیرند، در نهایت باید الگوهای اجباری والدین و مسئولان در مدارس برای افزایش علاقه دانشآموزان پیدا کند تا بلکه بتوان به ایجاد علاقه دانش آموزان نسبت به رشته ریاضی امیدوار بود.
خبرنگار حوزه آموزش و پرورش
انتهای پیام/